از گران‌ترین شیرینی ایران تا حلوا ارده محلات و عسل خمین
استان مرکزی به‌عنوان پایتخت صنعتی ایران با انواع سوغاتی‌ها شمارا رهسپار شهر خودتان می‌کند. از این میان می‌توان به انواع صنایع‌دستی، مثل گیوه و فرش دستباف، نان‌های محلی و مواد خوراکی و چندین مورد دیگر اشاره کرد.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از دیار آفتاب؛ استان مرکزی به علت وجود کوه‌های مرتفع، مجاورت با حاشیه‌ی کویر مرکزی ایران، همجواری با بخشی از منطقه‌ی حوض سلطان، کویر میقان و حوزه‌ی آبریز دریاچه‌ی نمک و همچنین قرار گرفتن در محل تلاقی دو رشته‌کوه البرز و زاگرس، دارای آب وهوایی متنوع است. همین آب و هوای متنوع سبب تنوع در فرهنگ‌ها و سوغات و محصولات کشاورزی شهرهای مختلف این استان شده است.
در ادامه با چند نمونه از سوغات استان مرکزی آشنا می‌شویم.
فطیر
فطیر (فتیر) معروف‌ترین شیرینی یا شاید بتوان گفت نوعی نان در استان مرکزی است. از گذشته رسم بر این بود که در آستانه‌ی نوروز، زنان یک خانواده دور هم جمع می شدند و در تنور‌های خانه هایشان فتیر را به عنوان شیرینی مخصوص ایام عید می‌پختند. فطیر نوعی نان شیرین، داغ و خوش طعم بوده که از ترکیب شیر، شکر، روغن مایع، آرد گندم، مایه خمیر برای پخت و زرده تخم مرغ، پخته می‌شود. سیاه دانه، کنجد یا خرفه و نیز درصورت تمایل کمی زعفران سابیده و پودر هل و گلاب برای روی نان فطیر استفاده می‌شود.
این خوراکی که یک میان وعده خوش طعم و در عین حال مقوی است، از جمله مهمترین سوغات‌های شهر اراک بوده که معمولا چه مردم این شهر و چه مسافران آن را بعنوان سوغات به همراه خود برای دوستان، اقوام و آشنایان، می‌برند.
«جوزغند» گران‌ترین شیرینی ایران
جوزغند شهر تاریخی نراق گران‌ترین شیرینی ایران (درحال حاضر به قیمت بیش از 200 هزار تومان به فروش می رسد) زبانزد خاص و عام است و مشتریان ایرانی و خارجی ویژه خود را دارد.
جوزغند شهر نراق از توابع دلیجان استان مرکزی در دی‌ماه سال 94 در میراث فرهنگی ناملموس (معنوی) ایران به شماره ثبت 1130 به تائید رسید.
نحوه ساخت جوزغند
تهیه جوزغند نراق کار پرزحمت و با دقتی است و در گذشته به عنوان یک کالای تشریفاتی و لوکس مانند دیگر شیرینی ها استفاده نمی شد بلکه به عنوان یک وعده غذایی برای زمان هایی که امکان طبخ غذا فراهم نبود، مورد استفاده قرار می‌گرفت. به همین دلیل در گذشته هر کس که از شهر مسافرتی هر چند کوتاه داشته مقداری جوزغند همراه خود می برد.
جوزغند معمولا با هلوی محلی (اَلگ) درست می‌شود. زنان کوشا و خوش ذوق شهر نراق پوست این میوه‌ها را گرفته، هسته آنها را جدا کرده و آن را با مغز گردوی آسیاب شده، خاک قند، دارچین و هل پُر می‌کنند. بعد میوه را خشک کرده و به عنوان سوغات محلی می‌فروشند.
تاریخچه جوزغند در کهن شهر تاریخی نراق
تاریخچه این شیرینی محلی و خوشمزه مربوط به بیش از 500 سال است و از دوران صفویه بیشتر مورد توجه قرار گرفت. این تحفه ارزشمند کالری و پروتئین بالایی دارد که چندین ماه می‌توان آن را نگهداری کرد.
گوش فیل
یکی از شیرینی های سنتی شهر اراک است که از خانواده زولبیا بشمار می آید. مواد اصلی این شیرینی زرده تخم مرغ، شیر، پودر بادام سفید، پودر قند و هل ساییده شده است، شکل این شیرینی خوشمزه مانند گوش های فیل پهن است و برای همین این نام را گرفته است.
انار ساوه
انار از مهمترین محصولات باغی ساوه است که در زبان محلی به آن «نار» نیز گفته می‌شود.
انار ساوه از مرغوب‌ترین و شناخته‌شده‌ترین انارهای کشور به شمار می‌رود که ملس ترش، ملس تبریزی، یوسف‌خانی، رباب نی‌ریز، ملس یزدی و ارجستانی ارقام انار ساوه را شامل می‌شوند. فصل برداشت انار ساوه از اوایل پاییز تا اواخر آن است. در ساوه همه ساله جشنواره‌ی انار نیز برگزار می‌شود. رب انار که یکی از مشتقات این میوه‌ی بهشتی است با کیفیت بی‌نظیر و به وفور در ساوه به فروش می‌رسد.
کف لمه
یکی از سوغاتی های پر انرژی اراک است، این ماده خوراکی از ترکیب پودر مواد و مغزهای مغذی چون پسته، خلفه، گردو و... تهیه می شود.
رب انار ساوه
ساوه شهر انارهای مرغوب است بنابراین رب انار آن که از همین محصول تهیه شده است می تواند بعنوان چاشنی خوشمزه برای غذاهایی جون فسنجان، سوغات مسافران باشد.
حلوا ارده محلات
این سوغات ویژه شهرستان محلات است و کسانی که برای استفاده از باغ های گل و چشمه های آب گرم محلات می روند، می توانند از این سوغات نیز ره توشه بردارند.
حلوا ارده و ارده محصولاتی ست که طی فرایندی شامل آسیاب کنجد و پخت آن بدست می‌آید. تاریخچه حلوا ارده (حلورده) به دوران صفویه برمی گردد. اولین بار شاه عباس از شیخ بهایی خواست تا یک فرمول غذایی بسازد که کم حجم بوده و برای استفاده سربازان مناسب باشد. او نیز غذایی متشکل از کنجد آسیاب شده و شیره کشمش پیشنهاد کرد و این نمونه مقدماتی از حلواارده امروزی بود. وطن اصلی کنجد هندوستان است که از آنجا به نقاط دیگر دنیا راه یافته است.
عسل خمین
این محصول در شهر خمین به صورت صددرصد طبیعی تهیه می شود و می تواند کام مسافرانی که برای بازدید از بیت امام خمینی (ره) و یا سنگ نگاره ههای تیمره آمده اند را شیرین کند.
باسلوق
انگور یکی از مهمترین محصولات کشاورزی استان مرکزی است. شیره‌ای که با روش‌های سنتی و منحصر به فرد از انگور به دست می‌آید، ماده‌ی اصلی باسلوق است. شیره انگور را با گردو ترکیب می‌کنند و شیرینی خوشمزه و مقوی ای از آن درست می‌کنند که بسیار پر طرفدار است. هر سال در اواخر تابستان و اوایل پاییز فصل چیدن انگور، تهیه شیره انگور و باسلوق است. پس از جمع آوری انگور آنها را در حوض بلند و عمیقی می‌ریزند که زیر آن مجرایی برای تخلیه آب انگور گذاشته شده. بعد از ریختن نوعی خاک محلی که از کوه‌های اطراف تهیه می‌کنند (برای ته نشین کردن املاح و بالا بردن کیفیت مزه و زلالی شیره) با چکمه‌های مخصوص روی انگور‌ها میروند و آب آنها را از قسمت پایین جمع آوری کرده در تشت‌هایی روی کوره می‌گذارند تا غلیظ شود و در نهایت از شیره به دست آمده برای تهیه شربت و باسلوق نیز استفاده می‌شود.
کشمش، شیره انگور و ترخینه شیره
این محصولات بیشتر در روستای هزاوه اراک تهیه می شوند و از مشتقات انگور مرغوب هزاوه است.
فرش ساروق
ساروق در 50 کیلومتری شمال اراک واقع است که فرش‌های دست بافت آن شهرت جهانی دارد.
فرش‌های اراک به سه دسته‌ی محال، مشک‌آباد و ساروق تقسیم می‌شود که کلا زیر پوشش فرشی به نام ساروق می‌رود که نشان از اهمیت فرش ساروق دارد.
یکی از دلایل رونق فرش ساروق بافت صحیح و دقیق آن بوده است یعنی رعایت استانداردهای معقول در ابعاد، گره‌های صحیح و زدن پودهای لازم و... که باعث جلب رضایت مشتریان می‌شده است.
یکی دیگر از دلایل مهم جذابیت فرش اراک (ساروق و فراهان) ویژگی‌های محلی این فرش‌ها و طرح و نقشه‌ی آنها است.
گیوه‌ی سنجان
سِنِجان (در گویش محلی سنجون) روستایی در دامنه‌ی کوهستان قصبه است که باغ‌های گردو دارد و سبزی مصرفی اراک را تامین می‌کند. گیوه‌بافی تنها صنعت دستی این منطقه است. گیوه‌ی سنجان در گذشته‌ی نزدیک، برای فروش به شهرها و روستاهای مختلف ارسال می‌شده است.
گیوه، نوعی از کفش یا پاپوش اصیل ایرانی است که در فصول گرم و خنک استفاده می‌شده است. اکنون تنها در برخی از شهرستان‌ها و روستاها از آن استفاده می‌شود. گیوه راست و چپ ندارد و به‌دلیل استفاده از نخ و بافتی پارچه‌ای، پا در آن عرق نمی‌کند.
بر اساس بررسی‌های انجام شده قدمت صنعت گیوه دوزی در استان مرکزی به دوره‌ی قاجاریه می‌رسد و در حال حاضر گیوه‌دوزان این استان در شهرهای ساوه، کمیجان، محلات، اراک و سنجان به فعالیت مشغول هستند.
انتهای پیام /
