استرس چگونه باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود؟
تهران - ایرنا - «نوید منصوریان» روانشناس و کارشناس مسائل اجتماعی در ویژه برنامه «رهیافت» فرهنگسرای اندیشه به اثر مخرب استرس در زمان همه‌گیری کرونا، ورزش‌های لازم و نوع تغذیه در این ایام پرداخت و مدیریت آن را از ابعاد مختلف بررسی کرد.
به گزارش ایرنا از اعلام روز شنبه فرهنگسرای اندیشه، «نوید منصوریان» در ویژه برنامه «رهیافت» با موضوع «استرس و کرونا» با ارائه تعریفی از استرس اظهارداشت: استرس وضعیتی است که بدن را در شرایط بیولوژیکی خاصی قرار می‌دهد که سبب شده هیپوتالاموس یک سری واکنش‌های شیمیایی را در مغزمان ایجاد کند. غدد فوق کلیوی این واکنش‌ها را دریافت کرده و سبب می‌شود ضربان قلب و میزان تنفس بالا برود. در چنین شرایطی می‌گوییم که فرد دچار استرس شده است.
وی گفت: اگر بخواهیم تعریف عامیانه و ملموس‌تری از استرس ارائه بدهیم، باید بگویم هر چیزی که از ذهن ما عبور می‌کند نتیجه تراوش یک هورمون در بدن ماست. وقتی با یک خطر و چالش روبه‌رو می‌شویم هورمون‌هایی در بدن‌مان ترشح می‌کند که نتیجه آن فشار یا استرس است.
«منصوریان» افزود: این فشارها به دلیل یک محرک بیرونی رخ می‌دهد، در حقیقت، وقتی یک محرک بیرونی به ما وارد می‌شود، بدن‌مان عکس‌العمل نشان می‌دهد. برای مثال ترس از کرونا یکی از محرک‌های بیرونی است که سبب ایجاد استرس در ما می‌شود.
چرا استرس سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند؟
این روانشناس با اشاره به اینکه استرس باعث کاهش ایمنی بدن می‌شود، اظهارداشت: در این روزها بارها شنیده‌ایم که در برابر کرونا استرس نداشته باشید. این موضوع به این دلیل است که استرس سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند. وقتی ویروس وارد بدن ما می‌شود، سلول‌ها پروتئینی به نام اینترفرون را می‌سازند که آفت جان ویروس‌هاست. اگر استرس را مدیریت کنیم اینترفرون بیشتر شده و بدن‌مان راحت‌تر با ویروس مقابله می‌کند در حالی که اگر استرس داشته باشیم، اینترفرون‌ها از بین می‌روند و بدن‌مان بی‌دفاع می‌شود.
«منصوریان» تاکید کرد: استرس به دو دسته تقسیم می‌شود؛ «دیسترس» و «یوسترس»، دیسترس فشار منفی است که در زندگی تجربه می‌کنیم در حالی که یوسترس فشار روحی مثبت است. برای مثال استرس برای رسیدن به مدال طلا یا ازدواج با کسی که دوستش داریم، فشار روحی مثبت است. به عبارت دیگر، اگر در زمان درگیری با کرونا، یوسترس داشته باشیم بهتر می‌توانیم با آن مقابله کنیم.
استفاده افراطی از موادضدعفونی، سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه رفتارهای بهداشتی تحت تاثیر استرس خراب می‌شود یا خیر، گفت: استفاده افراطی از مواد ضدعفونی‌کننده و الکل می‌تواند سیستم ایمنی بدن ما را تضعیف کند. دلیل این موضوع این است که در سطح پوست‌مان یک سری باکتری‌های مفید داریم؛ در زمانی که به طور پیوسته از الکل و مواد ضدعفونی استفاده کنیم، این باکتری‌ها از بین می‌روند و در حقیقت یکی از عواملی که با ویروس کرونا مقابله می‌کند را از بین برده‌ایم. بنده معتقدم رعایت معقول نکات بهداشتی بهترین راه برای مبارزه با کروناست؛ افراط و تفریط در این زمینه کمکی نمی‌کند و بلکه اثر مخربی به همراه دارد.
این روانشناس درباره اثر استرس در روابط فردی اعضای خانواده توضیح داد و افزود: زمانی که استرس داریم، همیشه اظهار نگرانی می‌کنیم و این نگرانی را به همه افرادی که با آنان در ارتباط هستیم انتقال می‌دهیم؛ این موضوع نه تنها باعث ایجاد واکنش‌های منفی در خودمان می‌شود بلکه اطرافیان‌مان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
«منصوریان» ادامه داد: بنابراین باید تلاش کرد دیسترس را به یوسترس تبدیل کرد؛ استرسی که جنبه منفی نداشته و بیشتر جنبه انگیزشی دارد. گاهی اوقات واکنش‌های منفی نسبت به مشکوک بودن یکی از اطرافیان ما و فرافکنی آن می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد ناراحتی‌های عمیق‌تری بین خودمان و اطرافیان‌مان شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به لزوم یادگیری سواد رسانه‌ای در مواجهه با کرونا اظهارداشت: زمانی که اطلاعاتی را دریافت می‌کنیم باید ببینیم که این اطلاعات تا چه اندازه درست است و سپس بدان استناد کنیم. برای مثال آمارهایی عجیب و غریب از قربانیان روزانه کرونا می‌شنویم که با آمار اعلام شده از سوی ستاد هم‌خوانی ندارد. در این حال باید ببینیم که این آمار از سوی چه کسی اعلام شده و تا چه اندازه قابل استناد است. وقتی اطلاعاتی را به غلط دریافت کرده و برای دیگران هم ارسال کنید موجی از نگرانی و استرس را به وجود می‌آورید که نتایج بسیار بدی به همراه دارد. در اینجاست که اهمیت سواد رسانه‌ای و تسلط بر آن از سوی مردم مشخص می‌شود.
در دوران قرنطینه چگونه ورزش کنیم؟
«منصوریان» با اشاره به اثر ورزش و سبک زندگی بر مدیریت استرس گفت: خیلی‌ها می‌پرسند حالا که باشگاه‌های ورزشی تعطیل شده و دسترسی به محیطی برای ورزش کردن نداریم چه باید بکنیم؟ در ابتدا باید اشاره کنم که ورزش باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود اما اگر ندانیم چه ورزشی را در چه جایی انجام بدهیم ممکن است آثار مخربی به همراه داشته باشد.
کارشناس مسائل اجتماعی افزود: نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که ورزش‌هایی که با شدت متوسط هستند بیشترین اثربخشی را بر تقویت سیستم ایمنی بدن دارند، به عبارت دیگر ورزش‌هایی که ضربان قلب را بالاتر از 120 نبرد، استفاده از بارفیکس، تمرینات سبک که با وزن بدن انجام می‌شود، می‌تواند ورزش‌های مناسبی برای این روزها باشد.
وی خاطرنشان کرد: پژوهش‌های انجام شده به ما می‌گوید که باید بدن را در شرایط قلیایی نگه داریم چرا که در این شرایط ویروس‌ها و میکروب‌ها نمی‌توانند رشد کنند. البته مواد غذایی وجود دارند که به سیستم ایمنی بدن ما کمک می‌کنند که در طب سنتی بدان توصیه شده است. زردچوبه یکی از همین موادها است. استفاده از لیمو به دلیل اینکه حاوی سدیم، پتاسیم و منیزیم است بسیار توصیه می‌شود. باید بدن خود را همیشه پر آب نگه داریم. استفاده از سبزیجات برگ‌دار تیره نظیر اسفناج، کرفس، انواع کلم، روش دیگری برای بهبود سیستم ایمنی بدن است.
توسعه بستر فضای مجازی دستاورد کروناست
«منصوریان» با اشاره به دستاورد بزرگ پاندمی‌ها در جهان گفت: طاعون بزرگ، آبله، سارس و کرونا از پاندمی‌های بزرگی‌اند که بشر آنها را تجربه کرده است اما هر کدام از آنها نتایج بسیار بزرگی را به همراه داشته است. نتیجه طاعون تولد جامعه مدرن را رقم زد، آبله مطبوعات آزاد را به وجود آورد، سارس توسعه و رشد تجارت الکترونیکی را رقم زد. شاید بتوان گفت دستاورد بزرگ کرونا برای جامعه بشری، توسعه بر بستر فضای مجازی است. اکنون می‌بینیم که مدارس، دانشگاه‌ها سمینارها و... چگونه بر بستر فضای مجازی برگزار می‌شوند و چه دستاورد بزرگی را به همراه خواهد داشت.
چند تکنیک تنفسی ساده برای مبارزه با کرونا
کارشناس مسائل اجتماعی همچنین چند تکنیک‌های تنفسی برای مدیریت استرس را تشریح کرد و گفت: یادگیری تکنیک‌های تنفسی به ما کمک می‌کند که بتوانیم ضمن مدیریت استرس، احتمال ابتلا به کرونا را کاهش بدهیم. رشته‌هایی مثل یوگا، آی‌چی، تای‌چی، شی‌آت‌سو و وات‌سو تکنیک‌های خوبی دارند. یکی از تکنیک‌ها، تنفس متناوب است. انگشت شست را بالای ناف قرار داده و با انگشت شست دست چپ، سوراخ بینی سمت چپ را می‌گیریم. وقتی که مسدود شد، 6-7 بار تنفس عمیق از بینی می‌کنیم. سپس دست را عوض کرده و دوباره تکرارش می‌کنیم.
«منصوریان» افزود: تکنیک دیگر این است که بین 20 تا 25 بار تنفس عمیق دشامل دم و بازدم داشته باشیم. البته کسانی که آسم دارند، نباید این‌چنین تنفس عمیق را تجربه کنند. فراموش نکنید که زدن ماسک به صورت افراطی می‌تواند مشکلاتی را برای ما به همراه داشته باشد. در چنین شرایطی باید به چند ثانیه‌ای ماسک را برداشته و چند نفس عمیق بکشیم.
«رهیافت» ویژه برنامه فرهنگسرای اندیشه است که به بررسی سلسله مباحث فرهنگی و اجتماعی در دوران کرونا می‌پردازد، جدیدترین قسمت این برنامه با موضوع «استرس و کرونا» برگزار شد.
*س_برچسب‌ها_س*