اصلاح یارانه‌های پنهان در گرو طرح تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها / شدت رشد بالاتر تعرفه‌ها برای پله‌های پرمصرف عین عدالت است
عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با اشاره به‌ضرورت اجرای طرح تعرفه‌گذاری پلکانی، گفت: این موضوع مهم است که بتوانیم طرح را طوری پیش ببریم که روی اقشار ضعیف جامعه فشار نیاورد. باید مشترکانی که خارج از الگوی بهینه، مصرف بالایی دارند، متحمل هزینه‌های بالاتر شوند.
روبرت بگلریان در گفت‌وگو با میزان، درباره طرح تعرفه‌گذاری پلکانی گفت: اگرچه بحث یارانه‌ها و یارانه‌های پنهان خیلی مهم است، اما با توجه به اینکه فشار‌های قیمتی زیادی بر آحاد مردم است، طرح تعرفه گذاری پلکانی پرمصرف‌ها نسبت به آزادسازی قیمتی اهمیت بسیار بیشتری دارد.
وی افزود: این موضوع مهم است که بتوانیم طرح را طوری پیش ببریم که روی اقشار ضعیف جامعه فشار نیاورد. باید مشترکانی که خارج از الگوی بهینه، مصرف بالایی دارند، متحمل هزینه‌های بالاتر شوند.
این نماینده مجلس ادامه داد: با توجه به بحث‌هایی که در کمیسیون انرژی مجلس صورت گرفت و استدلال‌هایی که مدیران وزارت نیرو و شرکت تعاونی در کنار کارشناسان و همکاران بنده داشتند، مشخص شد که طرح آزادسازی قیمتی هنوز نیاز به تعدیل دارد و برای اجرا آماده نیست.
بگلریان تصریح کرد: با توجه به این دغدغه‌ی مهم که طرح‌ها نباید هزینه‌ی اضافی‌ای را روی دوش اقشار ضعیف قرار دهند، بهترین راهکار همان روش تعرفه‌پذاری پلکانی پرمصرف‌ها است که تعیین میزان تعرفه آن در جلساتی در سطوح مختلف در حال انجام است.
این نماینده مجلس در پاسخ به این سوال که برای عملیاتی کردن طرح تعرفه گذاری پلکانی پرمصرف‌ها چه ملاحظاتی را باید مدنظر داشته باشیم تا به اهداف تعیین شده‌ی طرح دست یابیم، تصریح کرد: اگر می‌خواهیم نتیجه خوبی از این طرح بگیریم، باید دقت کنیم که عدالت با مساوات خلط نشود.
وی افزود: در تعرفه‌گذاری پلکانی مناسب نرخ افزایش تعرفه‌ها متناسب با افزایش مصرف با همان شدت و شتاب افزایش پیدا می‌کند. یعنی عملا افرادی که مصرف پایینی دارند متحمل افزایش قیمت نشوند و در پله‌های پرمصرف، هزینه با رشد و شدت بیشتری افزایش یابد. شدت رشد بالاتر تعرفه‌ها برای پله‌های پرمصرف عین عدالت است.
این نماینده مجلس در ادامه توضیح داد: در گذشته در طرح تعرفه گذاری پلکانی تعرفه‌ها در سطوح مصرف پایین‌تر اگرچه از یک حدی به بعد به صورت پلکانی تغییر می‌کرد، اما شتاب این تغییر در سطوح بالاتر کم می‌شد. به طور مثال، اگر بین سطوح مصرفی بالاتر از 100 کیلووات تا 300 یا 400 کیلووات با نرخ 15 درصد هزینه‌ها افزایش می‌یافت، بین سطوح 400 تا 600 کیلووات این نرخ رشد به 11 درصد می‌رسید که نشان از اشتباه در این پلکان‌ها دارد.
وی ادامه داد: این دیدگاه نیز وجود داشت که تناسب‌ها باید حفظ شود، اما شاید به لحاظ اقتصادی این مسئله مطرح شود که اگرچه سطوح درآمدی و مصرفی بالا باید هزینه‌ی بیشتری پرداخت کنند، اما این پرداخت اضافی شاید بهتر باشد که در کل بسته‌ای که پرداخت می‌کنند مدنظر قرار بگیرد، نه به صرف اینکه، چون مصرف بیشتری نسبت به پله قبلی دارند، هزینه هایشان به شدت افزایش پیدا کند. تمام این موارد در مجلس مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
عضو کمیسیون انرژی مجلس تصریح کرد: به نظر من بحث فرهنگ سازی برای مدیریت مصرف انرژی بدون ایجاد انگیزه‌های اقتصادی لازم ابتر می‌ماند. از سوی دیگر، در کشور در زمینه‌ی رشد تولید و مصرف شاهد عدم انطباق هستیم. به منظور افزایش میزان تولید نیاز به سرمایه گذاری و منابع ارزی داریم.
وی افزود: متأسفانه در سال‌های گذشته در زمینه سرمایه گذاری‌ها به مشکل خوردیم. زیرا بخش زیادی از منابعی که باید صرف سرمایه گذاری در زمینه‌های مختلف می‌شد، به بخش پرداخت یارانه‌ی انرژی سوق داده شد.
بگلریان خاطرنشان کرد: ما در بحث هدفمندی یارانه‌ها نیز نتوانستیم عملکرد خوبی داشته باشیم و این طرح به درستی اجرا نشد بلکه صرفا بحث جبران درآمدی مردم را مدنظر داشتیم.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس همچنین تصریح کرد: یکی دیگر از مشکلات حوزه‌ی انرژی که فراموش شده است، بحث بهره‌وری است. چون انرژی، ارزان در اختیار مصرف کنندگان قرار می‌گیرد و از فناوری‌های نوین برای افزایش بهره وری، فناوری‌ها و انرژی‌های نو غفلت کرده‌ایم.
عضو کمیسیون انرژی مجلس اظهار کرد: یارانه‌ها و یارانه‌های پنهان به عنوان یک مشکل در کشور مطرح هستند. به طوری که با اختصاص یارانه، انرژی به صورت ارزان در اختیار مصرف کنندگان خانگی و حتی صنعتی قرار می‌گیرد و این موضوع مشکلاتی را به وجود آورده است.
وی ادامه داد: درست است که ما در کشورمان به انرژی دسترسی داریم و این یک مزیت محسوب می‌شود، اما سوال اینجاست که تا کی می‌خواهیم این انرژی را به صورت یارانه‌ای در اختیار مردم قرار دهیم. باید توجه داشته باشیم که انرژی ارزان بر سیستم و چگونگی تخصیص منابع در سرمایه گذاری‌ها اثر دارد. اینکه چه کارخانه‌ای کجا ساخته شود، تا چه حد اشتغالزایی داشته باشد و از چه فناوری‌ای استفاده کند، تحت تأثیر همین موضوع انرژی یارانه‌ای قرار دارد.
بگلریان در ارتباط با این موضوع که برای رفع مشکلات حوزه‌ی انرژی چه کاری باید انجام دهیم، گفت: باید آسیب‌شناسی‌ها به دقت انجام شود و در راستای رفع مشکلات با برنامه ریزی قدم برداریم. در وهله‌ی اول باید مشخص کنیم که چه چیز‌هایی اولویت دارند. دومین موضوع این است که باید ببینیم تا چه حد می‌توانیم بخش خانگی صنعت، بازرگانی و... را بسیج کرد که با شناخت اولویت‌ها به سمت اصلاحات مختلف حرکت کنیم. فعلا طرح تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها با رویکردی که توضیح داده شد، مناسب است.
مشکلات کشور در حوزه‌ی انرژی از جمله قطعی‌های مکرر برق در تابستان و مواجهه با کمبود گاز در زمستان، مسئولان کشور را بر آن داشته است تا در این زمینه چاره‌اندیشی کنند.
یکی از برنامه‌هایی که مورد توجه قرار گرفته، است. هدف طرح مورد بحث این است که مشترکانی که به لحاظ مصرفی و درآمدی در سطح بالایی قرار دارند، هزینه بیشتری برای انرژی مصرفی خودشان نسبت به اقشار ضعیف پرداخت کنند.
اگر طرح تعرفه گذاری پلکانی به دقت اجرا شود، به طوری که هزینه اضافی‌ای بر دوش اقشار ضعیف جامعه نگذارد، در عین حال، مشترکان پرمصرف را هدف قرار دهد؛ به عادلانه شدن یارانه انرژی کمک به سزایی خواهد کرد.