اقتصاد فوتبال ایران، مصون از کرونا!

به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از ایران ورزشی، دولت‌ها برای مقابله با رکود ناشی از شیوع کرونا به دردسر افتاده‌اند، بزرگترین بورس‌های جهان افت شدیدی را تجربه می‌کنند، قیمت نفت به پایین‌ترین حد در سال‌های اخیر رسیده و خطوط هواپیمایی به خاطر لغو اکثر پروازها با زیان بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شده‌اند. ورزش هم از این آسیب‌های اقتصادی در امان نبوده و تعویق المپیک و جام ملت‌های اروپا برای دولت ژاپن و یوفا خیلی گران تمام شد.

به فوتبال برسیم که از این زلزله مصون نمانده و فدراسیون‌ها و باشگاه‌ها مجبور شده‌اند تصمیمات رادیکالی بگیرند. باشگاه‌های بزرگی که ماشین تولید ثروت بودند و به نظر می‌رسید هیچ اتفاقی نمی‌تواند ترمز آنها را بکشد، ناگهان در موضع ضعف قرار گرفتند و چاره‌ای جز تطبیق با وضعیت جدید نداشتند. اخبار این روزهای فوتبال جهان نشان می‌دهد که آنها با وجود این جلال و جبروت چقدر به درآمدهای‌شان وابسته بودند و برگزاری و پخش تلویزیونی مسابقات و حضور تماشاگران چه نقش مهمی در گردش چرخ فوتبال دارد.

تعدادی از این اتفاقات را مرور کنیم: بارسلونا مجبور شد 70 درصد از دستمزد بازیکنانش کم کند تا بتواند جلوی زیان باشگاه را بگیرد و بتواند دستمزد کارمندانش را هم پرداخت کند. رئال مادرید با وجود انکار اولیه کاهش دستمزد در حال مذاکره با بازیکنان است و احتمالا 20 درصد از قراردادشان را کم کند. باشگاه‌های انگلیسی هم مجبور به کاهش دستمزد شده‌اند و برخی از آنها کارمندان موقت‌شان را جواب کرده‌اند. کاهش دستمزد شامل علیرضا جهانبخش هم شده و دستمزد هفتگی‌اش از برایتون 15 هزار پوند کمتر از همیشه است. بازیکنان برخی باشگاه‌ها مثل مونشن گلادباخ و اونیون برلین توافق کرده‌اند که در این مدت دستمزدی نداشته باشند. اوضاع مالی باشگاه‌ها در رده‌های پایین‌تر بدتر است و فدراسیون‌های ملی و فیفا بسته‌های حمایتی برای آنها در نظر گرفته‌اند. یوفا قانون «بازی جوانمردانه مالی» را که برای بررسی سلامت اقتصادی باشگاه‌هاست تابستان آینده اجرا نمی‌کند. تیم‌های ملی بابت لغو بازی‌های دوستانه فیفا دی فروردین ماه زیان بزرگی متحمل شدند. البته در بحران‌ها همیشه استثناهایی هستند که سود می‌کنند، مثل لیگ بلاروس که حاضر به لغو بازی‌هایش نشد و در تعطیلی لیگ‌های معتبر، تلویزیون‌های یازده کشور برای پر کردن کنداکتورشان حق پخش این لیگ را خریده‌اند تا 210 هزار دلار به حساب این سازمان واریز شود.

فوتبال ایران شاید تنها بخشی در دنیاست که هنوز تأثیر ویروس کرونا بر اقتصادش نامشخص است و هیچ واکنشی به آن نداشته. باشگاه‌های لیگ برتر نه در مقیاس بارسا و رئال که حتی به اندازه پیرمرد دستفروش مترو که مشتریانش را از دست داده بود هم نگران نیستند و واکنشی نشان نمی دهند. انگار فوتبال ایران در سیاره‌ای دیگر یا در خلأ به سر می‌برد که نه لغو بازی‌ها و نه قطع شدن پخش تلویزیونی‌اش تأثیری روی درآمد باشگاه‌ها ندارد. فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ هم تمهیداتی برای این شرایط ویژه ندارند و فقط منتظر اعلام ستاد مبارزه با کرونا هستند تا مسابقات را دوباره شروع کنند.

بحث کسر دستمزد ماهانه در فوتبال ایران منتفی است، چرا که قرارداد بازیکنان فصلی بسته می‌شود. اگر تصمیم به ادامه مسابقات گرفته شود، این بازیکنان هستند که ضرر خواهند کرد، چرا که زمان طولانی‌تری باید در خدمت باشگاه باشند. از طرف دیگر اگر مسابقات نیمه‌کاره بماند، باشگاه‌ها می‌توانند بخشی از قرارداد بازیکنان را نپردازند. با این حال هنوز هیچ اظهارنظری که بتواند پاسخی برای این ابهام باشد، شنیده نشده است. تبلیغات محیطی و پخش تلویزیونی و بلیت‌فروشی که قرار است درآمد اصلی باشگاه‌ها باشد هم بلاتکلیف است. سکوت مدیران باشگاه‌ها در این شرایط نشانه‌ای است که آنها دغدغه زیادی برای درآمدزایی ندارند. آنها فقط مسئول بستن قرارداد و هزینه کردن هستند و منتظرند که بودجه باشگاه از نهاد بالادستی برسد یا اینکه دوره کارشان تمام می‌شود و باشگاه را با انبوهی از بدهی به مدیر بعدی می‌سپارند.