الزامات اجرای موفق طرح کاشت یک میلیارد درخت در کشور

عباسعلی نوبخت رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری در برنامه صف اول به سوالات زیر پاسخ داد:

کاشت یک میلیارد درخت در کشور شدنی است؟

نوبخت: صد در صد شدنی است اراده و همت می خواهد. اواخر دهه 60 تجربه کاشت 700 میلیون نهال در کشور را داشتیم.

تمام دنیا این کار را شروع کرده اند. در ترکیه 4.5 میلیون نهال کاشته شده و برای کاشت 6.5 میلیون نهال هم برنامه دارند.

ما اولین کشوری هستیم که از گذشته های دور نهال را تولید کرده و می کاشتیم. فرهنگ دینی ما هم تاکید زیادی بر این موضوع دارد.

20 درصد ارزش درختان اقتصادی است. 80 درصد درختان، ارزش کالاهای غیر مبادله ای دارد به طوری که هر درخت سالانه 3 هزار و 400 لیتر آب در خود ذخیره می کند. جنگل های شمال و زاگرس نقش آفرینی زیادی از جنبه غیرکالایی دارند. در هر هکتار جنگل 1500 متر مکعب آب ذخیره می شود یعنی 3 میلیارد و 6 میلیون متر مکعب در کل جنگل ها آب ذخیره می شود. آب هایی که در خاک ذخیره می شوند از ذخائر آبی سد ها، ماندگاری بهتری دارد.

چطور به این ظرفیت می رسیم و آیا این طرح بعد از کاشت رها نمی شود؟

نوبخت: ما هدفگذاری کردیم که این نهال ها باقی بمانند بنابر این گفتیم طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت و نگفتیم کاشت نهال چراکه قرار نیست نهال ها بعد از کاشت رها شوند.

ما تجربیات موفق و غیر موفق را در این بخش بررسی کردیم. هر هفته دوشنبه ها با حضور وزیر جهاد کشاورزی در وزارتخانه جلسه داریم. همدلی بین دستگاه ها برای اجرای این طرح به وجود آمده است.

کمیته علمی سازمان منابع طبیعی، تمامی جوانب کار را بررسی می کند اینکه از چه گونه هایی استفاده کنیم. 5 منطقه رویشی در کشور داریم که برای هرمنطقه یک گونه خاص مناسب است. بیشتر گونه های مقاوم به خشکی کاشت می شود. بحث تامین آب هم بررسی شده است. 146 هزار روخانه جاری در کشور داریم که برخی فصلی و برخی دائمی هستند.

امنیت زیستی مملکت، حلقه اتصال بین امنیت غذایی و امنیت کشور است. کاری که فقط بعد تبلیغاتی داشته باشد به ضرر کشور خواهد بود. تعهد می دهیم توان اجرای این طرح را داریم و این شعار نیست.

برای این کار ظرفیت سنجی شده است. 18 میلیون هکتار جنگل در کشور داریم. این دیدگاه را نداریم که اکوسیستم های کشور را تغییر دهیم و مرتع را به جنگل و یا بیابان را به مرتع تبدیل کنیم چرا که طبعیت در برابر این کار مقاومت می کند. ما نمی خواهیم سرمایه مملکت را به باد دهیم.

با توجه به ظرفیت های موجود در کشور می توانیم سالانه 250 میلیون درخت بکاریم. 126 نهالستان جنگلی در کشور داریم که با توجه به این امر توان کاشت سرانه بیشتر از 250 میلیون اصله نهال در کشور وجود دارد.

این طرح چقدر بودجه نیاز دارد و برای تامین آن چه اقدامی شده است؟

نوبخت: استاندارد هزینه کاشت نهال در دنیا 20 تا 25 دلار است. در کشور ما کاشت هر درخت 100 هزار تومان هزینه دارد که 18تا 20 هزار میلیارد تومان برای داشت هزینه لازم است.

در این خصوص 19 تفاهمنامه با دستگاه های مختلف داشتیم و از ظرفیت های غیر دولتی هم استفاده می کنیم. سرانه فضای سبز شهرها و روستا ها باید اضافه شود در این خصوص تفاهمنامه با شهرداری ها و هلال احمر امضا کردیم.

در رابطه با عملکرد دستگاه ها راستی آزمایی داریم و ظرفیت سازمان های مردم نهاد را شناسایی می کنیم و از آن به عنوان ناظر کمک می گیریم. همچنین سامانه ای طراحی شده تا اطلاعات کاشت درختان در آن ثبت شود.

برای تامین آب و نگهداری چه برنامه ریزی شده تا اجرای طرح شکست نخورد؟

نوبخت: برخی طرح های کاشت درخت همچون طرح حرم تا حرم شکست خورده است. در طرح حرم تا حرم تولید نهال و کاشت انجام گرفت اما در بخش داشت و برداشت خوب عمل نشد.

ما از تجربیات گذشته بهره می گیریم. مملکت ما از 13 اقلیم دنیا، 11 را اقلیم دارد و 5 منطقه رویشی در کشور داریم.

دغدغه ها در این خصوص درست است اگر در انتخاب گونه و مکان کاشت اشتباه کنیم منجر به شکست طرح می شود.

در همه استان ها برنامه ریزی برای کاهش هزینه آبیاری و استفاده از طرح های آبخیزداری شده است. به طور مثال در جاهایی که شیب کمتر از 20 درصد است مدیریت بخش سیلاب داشته و آبخوان ها را فعال می کنیم تا هزینه آبیاری کم شود. یا خیلی جاها پساب هایی دارند که می توان برای آبیاری از آن استفاده کرد.

برای هر شهر انتخاب می شود که چه گونه ای از درخت کاشته شود. حتی ممکن است شرایط جهت دامنه های کوه هم گونه ما را تغییر دهد. انتخاب گونه باید مقاوم نسبت به خشکی باشد. تمام این موارد را کمیته علمی مشخص کرده است.

همچنین ما ظرفیت انسانی متخصص خوبی در کشور برای اجرای این طرح داریم. کاشت سالانه 250 میلیون درخت رقم بزرگی نیست و سهم هر ایرانی 3 اصله درخت می شود.

کاشت درخت امسال شروع شده است؟

نوبخت: طبق آماری که از ادارات کل سازمان منابع طبیعی داریم 25 میلیون اصله نهال در نهالستان های خودمان کاشته شده و بیش از 40 میلیون اصله نهال در سایر بخش ها بوده است. کاشتی که ما امسال داریم تمرینی است برای وزنه بزرگی که به کمک مردم از سال آینده زده خواهد شد.

مردم برای مشارکت در این طرح از کجا نهال تهیه کنند؟

نوبخت: شهرداری ها نهال می دهند همچنین نهال های منابع طبیعی در ادارات این سازمان در شهرستان ها تحویل مردم می شود.

هفته منابع طبیعی آغاز شده که آغاز تولید یک میلون درخت در کشور است. این کار بزرگ را به کمک مردم اجرا خواهیم کرد.