امضای 12 سند همکاری در عمان

رئیس‌جمهور ایران که در راس یک هیات بلندپایه و با هدف دیدار رسمی به مسقط سفر کرده است، روز دوشنبه در قصر العلم مورد استقبال رسمی «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان عمان قرار گرفت. در این مراسم به افتخار سید ابراهیم رئیسی و هیات همراه 21 گلوله توپ شلیک شد.

موضوعات دوجانبه و منطقه‌ای از جمله مهم‌ترین دستورکارهای سفر رئیسی به عمان در چارچوب توسعه روابط همسایگی به حساب می آید. پیش‌تر وزرای نفت دو کشور در سه محور نفتی به توافق رسیدند. این اولین سفر رئیس دولت سیزدهم به عمان، دومین سفر به منطقه خلیج فارس و پنجمین سفر خارجی وی در طول نزدیک به یک سال گذشته محسوب می‌شود. در همین ارتباط و پس از استقبال رسمی هیثم بن طارق از رئیسی، ابتدا مذاکرات مشترک هیات های عالی‌رتبه دو کشور برگزار شد و سپس رئیس‌جمهور و سلطان عمان با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند. سیدابراهیم رئیسی که در راستای گسترش تعاملات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی عازم مسقط شده بود، ظهر دیروز دوشنبه با استقبال سلطان عمان وارد فرودگاه مسقط شد.

سفر رئیسی به مسقط، اولین سفر رئیس‌جمهور ایران به این کشور در دوره سلطان جدید عمان و پنجمین سفر خارجی رئیس‌جمهور در 9 ماه فعالیت دولت سیزدهم است. استقبال رسمی در کاخ العلم، دیدار دوجانبه با «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان عمان، امضای چند سند همکاری، دیدار با ایرانیان مقیم و دیدار با تجار و فعالان اقتصادی عمانی از جمله برنامه های سفر یک‌روزه رئیسی به این کشور است. هفته گذشته هیاتی متشکل از 50 نفر از تجار و فعالان اقتصادی ایران از عمان دیدار کردند تا راه را برای گسترش روابط تجاری بین دو کشور هموار کنند.

دعوت سلطان عمان همچنین در خدمت حفظ نقش مهم این کشور به عنوان یک پل ارتباطی و میانجی‌گری فعال است. این در حالی است که دیگر سلاطین منطقه محتاطانه در حال گشایش روابط‌شان با جمهوری اسلامی هستند. ایفای چنین نقشی برای عمانی‌ها بخشی از ابعاد راهبرد جهانی خود این کشور است که همواره به‌ویژه از سوی آمریکا به رسمیت شناخته شده است. عمان به‌ویژه نقش بسیار مهمی را در صفحه شطرنج خاورمیانه بازی می‌کند و همیشه نقش میانجی را بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا داشته است.

توسعه روابط همسایگی

رئیس‌جمهور ایران پیش از عزیمت به عمان در پاویون فرودگاه مهرآباد در ارزیابی از این سفر به خبرنگاران گفت: سفر به عمان در راستای توسعه روابط همسایگی دولت مردمی با کشورهای همسایه و منطقه اهمیت زیادی دارد و در مذاکرات خود توسعه روابط دوجانبه و منطقه ای را پیگیری خواهیم کرد. رئیس‌جمهور با بیان اینکه سطح فعلی روابط میان تهران و مسقط برای دو کشور مطلوب نیست، افزود: تصمیم و اراده هر دو کشور ارتقای سطح روابط در حوزه‌های تجارت، حمل‌ونقل، انرژی، گردشگری و به‌ویژه گردشگری سلامت است. رئیسی با اشاره به اینکه در این سفر با مقدمات فراهم شده تفاهم نامه هایی بین دو کشور به امضا خواهد رسید، اظهار کرد: سفر بنده در راستای توسعه روابط همسایگی دولت مردمی با کشورهای همسایه و منطقه اهمیت زیادی دارد و در مذاکرات خود توسعه روابط دوجانبه و منطقه ای را پیگیری خواهیم کرد. رئیس‌جمهور با بیان اینکه دو کشور در حال حاضر نیز در عرصه های مختلف همکاری های سازنده ای دارند، تصریح کرد: نکته محوری قابل‌توجه در منطقه آن است که گفت‌وگو و همکاری بین کشورهای منطقه امنیت آفرین است. حضور نیروهای خارجی و بیگانه در منطقه به هیچ عنوان امنیت ساز نیست و حتی می‌تواند امنیت منطقه را مورد تهدید قرار دهد. رئیسی اظهار امیدواری کرد که این سفر گامی موثر در راستای تحقق سیاست‌ها و اهداف دولت مردمی برای تقویت و تعمیق روابط سازنده با همسایگان باشد.

3 محور توافقات نفتی ایران و عمان

پیش از سفر رئیسی به مسقط و با سفر روز شنبه وزیر نفت ایران به عمان، دو کشور در زمینه فعالیت‌های نفتی در سه محور توسعه یکپارچه میدان مشترک هنگام، صادرات خدمات فنی و مهندسی و تجارت محصولات پتروشیمی و فرآورده های نفتی به توافق رسیدند. به گزارش «ایرنا»، «جواد اوجی»، وزیر نفت ایران روز شنبه و در آستانه سفر ابراهیم رئیسی به عمان، راهی این کشور شد. این سفر در ادامه مذاکرات نفتی ایران با کشورهای منطقه و همسایه انجام شده است تا ایران بتواند با استفاده از ظرفیت های موجود خود در صنعت نفت و گاز، بیشترین نقش را در بازار انرژی بازی کند. در سفر وزیر نفت که با دیدار با وزیر انرژی و معادن عمان آغاز شد و روز گذشته به رایزنی با وزیر خارجه این کشور رسید، دو کشور توانستند در سه محور به توافق برسند. که امروز با سفر رئیس جمهوری به این کشور قرار است این توافق‌نامه ها امضا شود. مهم‌ترین توافقی که در این سفر به دست آمد، توسعه یکپارچه میدان نفتی مشترک هنگام است. بر این اساس، میدان هنگام بین ایران و عمان مشترک است که به صورت یکپارچه توسعه پیدا می‌کند تا بالاترین برداشت از آن به صورت صیانتی صورت بگیرد. توسعه یکپارچه میادین مشترک در خاورمیانه موضوعی است که با وجود حجم بالای ذخایر نفت و گاز در این جغرافیا از جهان، هیچ‌گاه انجام نشده و این موضوع باعث شده تا برداشت غیر‌صیانتی از میادین مشترک، منجر به حبس منابع زیرزمینی و از دست رفتن آن برای همیشه شود.

غفلت از توسعه یکپارچه منابع مشترک در خاورمیانه در حالی است که اغلب میادین مشترک در کشورهای اروپایی از جمله میادین مشترک در دریای شمال همواره به صورت یکپارچه توسعه پیدا می‌کند که این موضوع علاوه بر کاهش هزینه های تولید از میادین، باعث برداشت حداکثری نفت و گاز نیز شده است. با این حال، شرکت‌های غربی که بیشترین سهم را در توسعه میادین نفتی و گازی خاورمیانه داشته اند، همواره بر طبل اختلافات کشورها در توسعه این میادین کوبیده اند تا منافع حداکثری را برای خود داشته باشند. این در حالی است که در میادین مشترکی که تاکنون در خاورمیانه به صورت رقابتی توسعه پیدا کرده و برداشت از آنها آغاز شده، برداشت غیر‌صیانتی بوده و عمر تولید از این میادین نفتی و گازی را کاهش داده است. از همین رو، توافق ایران و عمان برای توسعه یکپارچه میدان مشترک هنگام در بخش نفتی آن، علاوه بر آنکه ظرفیت تولید نفت دو کشور را افزایش خواهد داد، می‌تواند مسیری جدید برای توسعه سایر میادین مشترک از جمله میدان مشترک آرش باشد تا کشورهای ذی‌نفع بتوانند با برداشت صیانتی، بالاترین ضریب برداشت را داشته باشند و سهم بیشتری از منابع را از زیرزمین استخراج کنند.

دومین محوری که در سفر اوجی به عمان بین دو کشور به توافق تبدیل شد، تاکید بر صادرات خدمات فنی و مهندسی در بخش های بالادست و پایین دست نفت بوده است. ایران در سال‌های اخیر و با وجود تحریم‌ها توانسته قدرت خود را در بخش اجرای طرح های نفت و گاز توسعه دهد تا آنجا که اکنون سازندگان صنعت نفت ایران توانایی ساخت 85‌درصد از تجهیزات این صنعت را دارند و در بخش مهندسی و طراحی نیز تا 100‌درصد توانایی توسط متخصصان کشور وجود دارد. از همین رو ایران می‌تواند با تکیه بر توان داخلی خود اجرای پروژه های نفت و گاز در کشورهای همسایه را بر عهده گیرد که علاوه بر درآمدزایی و ارزآوری برای کشور، به توسعه مناسبات سیاسی و اقتصادی می انجامد. سومین محور توافقات در این سفر نیز مشارکت دو کشور در تجارت محصولات پتروشیمی و فرآورده های نفتی بوده است. ایران در چند سال گذشته ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی و فرآورده های نفتی خود را افزایش داده و این موضوع فرصت حضور در بازارهای بین‌المللی را برای کشور فراهم کرده است.

تا آنجا که در سال گذشته صنعت پتروشیمی صادراتی 15‌میلیارد دلاری را به ثبت رسانده است. مشارکت دو کشور و استفاده از ظرفیت های موجود می‌تواند این بازار را برای ایران گسترده تر کند. به گزارش «ایرنا»، دولت سیزدهم توانسته در کمتر از یک سال مناسبات انرژی را در سطح منطقه ای و جهانی توسعه دهد. سفرهای اخیر وزیر نفت و دیدارهایش با مقامات کشورهای مختلف در ایران نیز مهر تاییدی بر رونق دیپلماسی انرژی در دولت سیزدهم است. ایران می‌تواند با تکیه بر این دیپلماسی نه تنها تحریم‌ها را دور بزند و آن گونه که تاکنون نیز توانسته صادرات نفت خود را افزایش دهد، بلکه به تدریج به سمت بی اثر کردن تحریم‌ها و توسعه صنعت و نفت و گاز خود حرکت کند.

امضای 12 سند همکاری و یادداشت تفاهم

در این سفر 12 سند همکاری و یادداشت تفاهم بین دو کشور در حوزه‌های انرژی، سیاسی، حمل‌ونقل، همکاری‌های دیپلماتیک، روابط تجاری و اقتصادی، علمی، محیط‌زیست و ورزشی به امضا رسید. این تفاهم نامه ها به امضای وزرای امور خارجه، صمت، راه و شهرسازی، نفت و رئیس سازمان توسعه تجارت و همتایان عمانی آنها رسید.

نگاه رسانه های عمانی به سفر رئیسی

تحلیلگران عمانی در واکنش به سفر رئیس جمهور ایران به مسقط اعلام کردند، این سفر از چند نظر محوری به شمار می‌رود و نتایج مثبتی در سطح منطقه ای خواهد داشت. به گزارش خبرگزاری فارس، در همین زمینه «عمان دیلی» در گزارشی نوشت روابط دوستانه میان ایران و عمان در دهه های اخیر در تمامی زمینه های اقتصادی، تجاری و گردشگری رشد داشته است؛ شاید هماهنگی سیاسی میان مسقط و تهران در طول چند دهه و «نقش محوری دیپلماتیک عمان» در پرونده هسته ای یکی از بارزترین زمینه های هماهنگی عمانی - ایرانی باشد؛ هدف هماهنگی سیاسی تقویت امنیت و ثبات در منطقه است.

این رسانه در ادامه تاکید کرد، اکنون عمان تلاش های زیادی برای توقف جنگ در یمن و نیز گفت وگو میان عربستان سعودی و ایران در راستای تامین ناوبری دریایی انجام می‌دهد. سفر سیدابراهیم رئیسی به عمان برای تقویت روابط خوب میان عمان و ایران حائز اهمیت است و چه بسا دیدار میان وی و هیثم بن طارق در تقویت روابط میان دو کشور در تمامی زمینه ها به‌ویژه زمینه اقتصادی، تجاری، سرمایه‌گذاری و هماهنگی امنیتی موثر باشد به نحوی که روابط میان کشورهای منطقه را تقویت کند و منجر به رویکردهای سیاسی در راستای تقویت امنیت و ثبات و نیز تبادل تجاری و اقتصادی میان کشورهای منطقه شود.

«صالح بن عبدالله بلوشی» نویسنده و سردبیر روزنامه الکترونیکی «شئون عمانیه» نیز افزود: اولین سفر سید ابراهیم رئیسی به عمان از چند منظر حائز اهمیت است که از جمله آنها تمایل دو کشور بر توسعه روابط اقتصادی مشترک است. در همین ارتباط در هجدهم ماه جاری میلادی (می) سلطان عمان فرمانی را مبنی بر تایید توافق‌نامه همکاری با ایران در زمینه حمل ونقل دریایی که در سال 2020 میان دو کشور به امضا رسیده بود، صادر کرد. «از نظر سیاسی نیز تلاش هایی برای نجات توافق هسته ای از فروپاشی وجود دارد خصوصا آنکه مذاکرات چند ماهه پیشرفت زیادی نداشته است.»