امپریالیسم حقوقی صرفا به دنبال سیاه‌نمایی حقوق بشر اسلامی است

روز حقوق بشر اسلامی فرصتی برای کشورهای اسلامی است تا حقوق انسان در اسلام را به جهان غرب معرفی کنند و از طرفی نقض فاحش حقوق بشر در کشورهای مدعی را به چالش بکشند.

خبرگزاری مهر؛ گروه جامعه: چهاردهم مرداد روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی است. فرصتی برای کشورهای مسلمان است تا علاوه بر بازخوانی مصادیق حقوق بشری، حقوق بشر در اسلام را به جهان غرب معرفی کند. به همین حقوق مناسبت گفتگویی با سرپرست گروه حقوق بین‌الملل و حقوق بشر پژوهشگاه قوه قضائیه داشتیم.

سید حسین موسوی‌فر سرپرست گروه حقوق بین‌الملل و حقوق بشر پژوهشگاه قوه قضائیه در گفتگو با خبرنگار مهر، در خصوص حقوق بشر اسلامی و معیارها و ارزش‌های آن، اظهار داشت: اساسا یک بحث نظری که در این زمینه وجود دارد این است که حقوق بشر اسلامی و حقوق بشر مدرن که در حال حاضر وجود دارد و به آن حقوق بشر غربی گفته می‌شود نگاهش به مسئله انسان نگاهی متفاوت است و ریشه آن یک ریشه عمیق تمدنی است. زیرا هر کدام از اینها برخواسته از یک نوع نگاه و یک بینش تمدنی متفاوت است و این تفاوت در بینش تمدنی هم باعث می‌شود که نتیجه متفاوت به وجود بیاید.

وی افزود: نگاهی که در حقوق بشر اسلامی است برخواسته از نگاه دینی است و وضعیتی که اصطلاحا در حقوق بشر به آن استعلایی گفته می‌شود؛ نگاه استعلایی به معنای نگاه به انسان به ما هو انسان در راستای رشد، تکریم و اعتبارش در مسیر تدین است.

سرپرست گروه حقوق بین‌الملل و حقوق بشر در ادامه گفت: حقوق بشر غربی صرفا اومانیستی است و تمام نتایجی که از قواعدش خارج می‌شود در همین راستا است که انسان حاکمیت و استقلال خود را به موازات سایر انسان‌ها داشته باشد.

وی در ادامه با بیان اینکه رشد و ارتقا معنوی در خوانش حقوق بشر غربی جایی ندارد، تصریح کرد: این خوانش قائم به شخص و فرد است. این تفاوت اصلی حقوق بشر غربی و حقوق بشر اسلامی است، اما اینکه بین حقوق بشر اسلامی با نگاه اسلامی و خوانش اسلامی و حقوق بشر غربی هیچ تشابهاتی وجود ندارد، این‌طور هم نیست؛ تشابهاتی وجود دارد.

موسوی‌فر با تاکید بر اینکه تفاوت نگاه‌ها در حقوق بشر و حقوق بشر اسلامی باعث تفاوت رویکردها می‌شود، خاطرنشان کرد: این موضوع هم برگرفته از نگاه تمدنی متفاوت، خواستگاه تمدنی متفاوت و فرهنگ‌های متفاوت است.

حقوق بشر اسلامی در عربستان سعودی رعایت نمی‌شود

سرپرست گروه حقوق بین‌الملل و حقوق بشر با طرح این سوال که آیا اینها به عنوان مبانی حقوق بشر عام به عنوان کلی پذیرفته است؟ گفت: بله. ما یک سیستمی در نظام حقوق بین‌الملل بشر به نام تکثرگرایی یا کثرت گرایی داریم. در این سیستم و حوزه نظری نظام بین‌الملل حقوق بشر پذیرفته است، پذیرش و اجرای نظام حقوق بشری نزد هر تمدن و فرهنگ متفاوت است؛ اینجاست که ما می‌توانیم بگوییم حقوق بشر اسلامی. حقوق بشر می‌تواند در پذیرش قواعد یکسان باشد اما در اجرا و طرز خوانش و فهم قواعد متفاوت باشد یعنی برخاسته از فرهنگ و تمدن آنهاست.

در منطقه خود کشورهایی داریم که با یدک کشیدن پسوند اسلامی حتی در کشوری که مهد اسلام است مثل عربستان اما در واقع قواعد اسلامی آن طور که باید و شاید رعایت نمی‌شود چه برسد به اینکه حقوق بشر رعایت شود وی با اشاره به اینکه در حقوق بشر اسلامی و حقوق بشر غربی در عین تشابه تفاوت‌هایی به وجود می‌آید که پذیرفته شده است، گفت: علمای حقوق به این مسئله امپریالیسم حقوقی می‌گویند؛ یعنی در برابر پذیرش صرف قواعد حقوق بشری این یک راه‌حل اجرایی مناسب است.

موسوی‌فر در خصوص نقض حقوق بشر اسلامی در برخی از کشورهای مسلمان اظهار داشت: این بستگی به رژیم سیاسی و طرز مواجه حاکمان سیاسی آن کشورها با قواعد اسلامی دارد و بر هیچکس پوشیده نیست که در منطقه خود کشورهایی داریم که با یدک کشیدن پسوند اسلامی حتی در کشوری که مهد اسلام است مثل عربستان اما در واقع قواعد اسلامی آن طور که باید و شاید رعایت نمی‌شود چه برسد به اینکه حقوق بشر رعایت شود.

سرپرست گروه حقوق بین‌الملل و حقوق بشر افزود: صرف ادعای یک بینش و دین پذیرفته شده نیست. شما می‌بینید در عربستان که مهد اسلام است و خودش را سردمدار کشورهای اسلامی از دید خود می‌داند و قواعد اسلام را ادعا می‌کند که اجرا می‌کند، می‌بینیم که ظلم‌های فاحشی علیه اقلیت مسلمان می‌شود که شیعیان شرق این کشور هستند.

استراتژی غربی‌ها تخریب حقوق بشر اسلامی است

وی ادامه داد: از طرف دیگر می بینیم این مسئله از آنجایی که در تطابق با منافع دولت‌های غربی و همینطور امپریالیسم فرهنگی است و بر ضد آنها نیست حتی از اینها حمایت شده و لاپوشانی هم می‌شود و اجازه نمی‌دهند این نقض آشکار حقوق بشر هم به معنای عام و هم به معنای حقوق بشر اسلامی در مورد آن صحبت شود.

کشورهای غربی و داعیه‌دار خصوصا کشورهایی که به دنبال امپریالیسم فرهنگی و امپریالیسم حقوقی هستند، نگاهشان نگاه دین مدار نیست و بینش آنها نسبت به انسان ناشی از معنویت نیست و نگاه استعلایی دارند؛ صرفا نگاهی است که انسان را در حدی به آن احترام گذاشته شود و به آن توجه شود که در راستای اهداف آنها باشد موسوی‌فر در خصوص اتهام‌های مکرر و سیاه نمایی‌های غربی‌ها نسبت به برخی از کشورهای اسلامی، گفت: کشورهای غربی و داعیه‌دار خصوصا کشورهایی که به دنبال امپریالیسم فرهنگی و امپریالیسم حقوقی هستند، نگاهشان نگاه دین مدار نیست و بینش آنها نسبت به انسان ناشی از معنویت نیست و نگاه استعلایی دارند؛ صرفا نگاهی است که انسان را در حدی به آن احترام گذاشته شود و به آن توجه شود که در راستای اهداف آنها باشد.

سرپرست گروه حقوق بین‌الملل و حقوق بشر افزود: چون نگاه معنویت گرا و دین گرا در مقابله اساسی با امپریالیسم که آنها دنبال آن هستند؛ می‌باشد در اینجا به جای اینکه تغییری در قواعد خود ایجاد کنند و یا اهداف خود را تغییر دهند استراتژی را بر روی تخریب طرف مقابل یعنی تخریب حقوق بشر اسلامی می‌گذارند.

وی افزود: ریشه و هدفی که غربی‌ها دارند دنبال می‌کنند در تضاد با هدف ناشی از دین و معنویت است و نگاهی که دین اسلام و حقوق بشر اسلامی دارد با نگاهی که یک شخصیت غربی و یک شخصیت حقوقی غربی پیگیری می‌کند خیلی متفاوت است؛ لذا آنها بنا را بر تخریب و سیاه نمایی می‌گذارند.