امیر ناصر کاتوزیان؛ نماد شرافت حرفه‌ای در علم حقوق

عصر ایران؛ سروش بامداد - چون نهمین سال‌گرد درگذشت استاد فقید دانشگاه و حقوق‌دان برجسته ایرانی با بحث آزارنده اخراج استادان مستقل و منتقد هم‌زمان شده این اشارت جا دارد که دکتر امیر ناصر کاتوزیان را هم از دانشگاه اخراج کردند ولی بعد از 11 سال بازگشت و در بهمن سال 83 و در واپسین سال ریاست جمهوری سید محمد خاتمی نشان درجه یک فرهنگ و هنر و دانش هم به او تعلق گرفت.

هر چند این نشان آن 11 سال را جبران نکرد و 10 سال بعد از دنیا رفت اما نشان داد شرافت‌مندانه زیستن بی‌حاصل نیست.

تکان‌دهنده ترین وجه در اخراج دکتر کاتوزیان این است که او یکی از نویسندگان پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بود که البته با آنچه در نهایت در مجلس خبرگان اساسی تصویب شد تفاوت‌های اساسی داشت.

جالب این که در انتخابات همان مجلس ناصر کاتوزیان هم کاندیدا بود و اگرچه در فهرست جبهه ملی و نهضت آزادی قرار داشت اما چون لیست ائتلافی حزب جمهوری اسلامی برنده شد او راه نیافت.

در فهرست ائتلافی چهره‌هایی چون آیت‌الله طالقانی، منتظری،‌بهشتی، موسوی اردبیلی، بنی‌صدر، سحابی، شیبانی،‌منیره گرجی، گلزاده غفوری و علی محمد عرب انتخاب شدند و به اقتضای رای فهرستی نفر آخر - کارگر ناشناخته ای چون علی محمد عرب - از سرشناس‌ترین استاد حقوق بیشتر رأی آورد حتی از نویسنده ای چون علی اصغر حاج سید جوادی.

فهرست انبوه آثار حقوقی دکتر کاتوزیان جایگاهی بس والا به او بخشیده و این نویسنده چون دانش حقوقی ندارد نمی‌خواهد به آنها بپردازد و با یک جست‌و‌جوی ساده هم در دست‌رس است و تنها می‌خواهد یادآور شود که او را هم 11 سال از دانشگاه کنار گذاشتند و می‌توان از اخراج‌کنندگان امروز پرسید اگر آن اخراج و مشخصا کاتوزیان افتخاری برای مرتکبان آفرید امروز هم فخری به همراه خواهد داشت. حال آن که چنان که اشاره شد در سال 83 رییس جمهوری ایران به او نشان درجه یک داد.

دوستی که در آن مراسم حاضر بوده از یک استاد سرشناس حقوق شنیده به چشم خود دیده در آن 11 سال دکتر ناصر کاتوزیان چه تنگ‌دستانه زندگی را می‌گذرانده در حالی که شاگردان او برجسته‌ترین وکلای دادگستری با بالاترین درآمدها بوده‌اند اما او شأن پدری علم حقوق را یک لحظه فرونگذاشت و تمام وقت خود را صرف نوشتن و پژوهش حقوقی کرد و حاصل 57 جلد کتاب دانشگاهی است که در همان دانشگاهی تدریس می‌شود که او را از آن راندند هر چند خوش‌بختانه بازگشت. (تنها کتاب "مقدمه علم حقوق" او بیش از 110 بار تجدید چاپ شده است).

زاده دوم اردیبهشت 1306 خورشیدی 9 سال قبل در 11 شهریور 1393 در حالی چشم از جهان فروبست که رییس جمهور وقت نه با تأکید بر لباس و تعلقات صنفی وسیاسی که با شعار «من یک حقوق‌دان‌ام» به پیروزی رسیده بود و این که تا چه حد توانست موازین حقوقی را برتر بنشاند از حوصله این نوشتار خارج است.

خوردنی ها مخفیانه تغییر می‌کنند؛ ببینید کمپانی‌های بزرگ جهان چطور از مقدار خوراکی کم می‌کنند و هیچ کس نمی‌فهمد (فیلم)

ماجرای اعتبارنامه‌های مجلس / اولین مجلس و استدلال عجیب خلخالی / چه اتفاقی برای نماینده بندر انزلی افتاد (فیلم)