اهتمام مسوولان به پیشگیری از وقوع سیل در خراسان جنوبی
بیرجند - ایرنا - سیل اخیر در شهر سه‌قلعه سرایان که باعث آبگرفتگی بخش قابل توجهی از این منطقه شد، بار دیگر مدیران دستگاه‌های اجرایی خراسان جنوبی را دور هم جمع کرد تا ضمن بررسی علل وقوع سیل، راهکارهای جلوگیری از تکرار این رخداد ارائه شود.
به گزارش ایرنا اواخر دی ماه گذشته بارش رگباری و شدید باران شهر سه‌قلعه شهرستان سرایان را در محاصره سیلاب قرار داد و شکسته شدن بندسارهای خاکی بخش‌هایی از این شهر به‌ویژه ورودی آن در گل و لای فرو برد.
همچنین بارندگی‌های بیش از حد نرمال سبب شد خسارت‌های جدی به زیرساخت‌های حوزه راه، شهری، بخش کشاورزی و تولیدی از جمله کوره‌های آجرپزی شهر سه‌قلعه وارد شود.
براساس اعلام مسوولان شهرستان سرایان در این منطقه تلفات جانی نداشتیم اما 261 میلیارد تومان خسارت مالی به کوره‌داران، کشاورزان و دامداران وارد شد.
همان ساعات اولیه وقوع سیلاب سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان جنوبی 27 دی ماه به همراه مدیران برخی دستگاه‌های اجرایی در منطقه حاضر شد و با همکاری مجموعه دستگاه‌های اجرایی و امدادی به‌ویژه مردم همه دست در دست هم دادند تا از ورود حجم بیشتری از سیلاب به داخل شهر جلوگیری شود.
این بازدید با هدف بررسی شرایط موجود، تخمین خسارت وارده به زیرساخت‌ها، منازل مسکونی، مزارع و باغات انجام شد و اطلاع از روند خدمات‌دهی دستگاه‌ها که از چند روز قبل به حالت آماده‌باش درآمده بودند از دیگر اهداف این حضور و بازدید بود.
همچنین بلافاصله ستاد مدیریت بحران شهرستان سرایان با حضور سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری در بخشداری سه‌قلعه تشکیل و در این نشست بر شناسایی علل وقوع سیلاب در این منطقه از سوی دستگاه‌های مرتبط به‌ویژه شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی تاکید شد.
دومین نشست ستاد پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران استان خراسان جنوبی امروز (پنجشنبه) با دستور کار علل و منبع وقوع خسارت‌های بارندگی و سیل به شهر سه‌قلعه سرایان در معاونت عمرانی استانداری برگزار شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی در این نشست گفت: بررسی‌های میدانی و هوایی ما از محل سیلاب شهرستان سرایان نشان می‌دهد بیشترین حجم روان‌آب‌ها از بسطاق به سمت سه‌قلعه جاری شده بود.
سعید سروری براساس بررسی‌هایی که انجام شده سه عامل اصلی را در تشکیل خسارت سیلاب سه‌قلعه تاثیرگذار خواند و افزود: یکی از این عوامل بندسارهای معیشتی مردم در بالادست است که اصولی اجرا نشده و بیش از 90 درصد بندسارها در اراضی مستثنیات است لذا هیچ دخالتی نمی‌توان کرد.
وی گفت: احداث سازه‌های تقاطعی از سمت بیرجند به سه‌قلعه از دیگر عوامل است که باید چند سازه اصولی در این منطقه احداث شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی افزایش یا حفر چاه‌های کشاورزی از سال 1350 تا 1400 را از دیگر دلایل وقوع این سیلاب اعلام کرد و افزود: این عامل و به‌تبع پیشروی و گسترش بندهای کشاورزی در حریم و بستر رودخانه سبب شده تا سیلاب خسارت‌های زیادی به بخش کشاورزی وارد کند.
وی تاکید کرد: هرگونه ساخت و ساز در حریم و بستر رودخانه‌ها ممنوع است و با متخلفان براساس قوانین و مقررات برخورد خواهد شد.
سروری از هم‌استانی‌ها درخواست کرد قبل از هرگونه خرید و فروش ملک در حاشیه رودخانه نسبت به اخذ استعلامات مربوطه از شرکت آب منطقه‌ای اقدام کنند.
اما مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان جنوبی گفت: تمامی مطالعات ما دوره بازگشت 50 ساله دارد و آیین‌نامه بر این اساس تنظیم می‌شود.
اسدالله جلال‌زاده افزود: در اوایل فصل بارندگی همکاران موظف هستند بحث‌های تنظیم رودخانه و تامین پل‌ها را انجام دهند یعنی ابنیه فنی کمترین مشکل را در بارندگی‌ها ایجاد می‌کند.
وی بیان کرد: دو سازه لوله‌ای و پلی با ارتفاع خیلی کم در این منطقه اجرا و احداث شده که ارتفاع پل بسیار کم و پاسخگوی بارندگی‌ها نیست.
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان جنوبی اظهار داشت: بندسارهای کشاورزی حجم آب عظیمی را ذخیره می‌کنند اما حجم بارندگی منجر به شکستگی بند می‌شود.
وی گفت: یکی از مشکلاتی که در بارندگی‌ها و سیل داریم این است که احساسات و مطالبات مردم جلوی کار را می‌گیرد در حالی که اولویت مهم ما باز نگه داشتن مسیرها و جاده‌های دسترسی است.
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی درباره بندسارها گفت: از گذشته تاکنون زندگی مردم روستایی به بندسارهای کشاورزی وابسته بوده است و در طول سال به آن رسیدگی می‌کردند.
محمدحسین اکبری افزود: از وقتی چاه‌های کشاورزی در اراضی حاصلخیز حفر شد و مردم برای کشت و زرع از این آب استفاده کردند از بندسارها غافل شده و به آن کم‌توجهی می‌کردند.
وی گفت: از طرفی خشکسالی‌های چندین ساله سبب شده مردم بندسارها را رها کنند لذا بارندگی‌های رگباری سبب شکسته شدن آنها و وقوع سیلاب در شهر سه‌قلعه سرایان شد.
معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی اضافه کرد: در سنوات گذشته مردم با اداره کل منابع طبیعی خراسان جنوبی همکاری کرده و نسبت به ایجاد سازه‌های آبخیزداری در سایر شهرستان‌ها اقدام شد که علاوه بر اینکه روان‌آب‌ها را مهار کرد در جلوگیری از خسارت‌ها و آبدهی قنوات نیز موثر واقع شده است.
وی عنوان کرد: اعتباری برای اجرای سازه‌های آبخیزداری در اختیار اداره کل منابع طبیعی استان قرار بگیرد تا مطالعات در این منطقه انجام و سازه‌ها احداث یا بندسارها ساماندهی شود.
اکبری یادآور شد: سال گذشته خشکسالی‌ها حدود 2 هزار و 400 میلیارد تومان به بخش کشاورزی استان خسارت زد که در بارندگی‌های امسال نیز 237 میلیارد تومان به این بخش خسارت وارد شده است.
وی گفت: کشاورزان می‌توانند بخش زیادی از خسارت‌ها را جبران کنند و همه معتقدیم اگر سیل چند جا را تخریب کند هزاران مزیت دیگر و جای شکر دارد.
در ادامه این مباحث مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی تاکید کرد: باید به‌گونه‌ای عمل کنیم تا همزمانی توقف روان‌آب‌ها که منجر به ایجاد سیلاب می‌شود، کاهش پیدا کند.
علیرضا نصرآبادی افزود: ساماندهی بندسارها باید به شکل اصولی باشد تا دوباره شاهد شکسته شدن آنها و وقوع سیلاب نباشیم.
وی مجموع ظرفیت سازه‌های آبخیزداری این استان را 82 میلیون و 928 هزار و 481 مترمکعب اعلام کرد که تاکنون 39 درصد آن در پی بارندگی‌های اخیر آبگیری شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اظهار داشت: در بارندگی‌های اخیر 32 میلیون مترمکعب روان‌آب در سازه‌های آبخیزداری استان جمع آوری و مهار شد.
وی گفت: اوج بارندگی‌ها در سال آبی جاری مربوط به دی ماه بود و بارش‌های سیلابی اخیر که می‌توانست موجب خسارت گسترده شود، به برکت وجود 2 هزار و 176 سازه آبخیزداری در استان مهار شد.
نصرآبادی افزود: مطالعات زیادی در حوزه‌های آبخیز سراسر استان انجام شده و برای تقویت سازه‌های آبخیزداری در شهرستان سرایان اعلام آمادگی می‌کنیم.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی هم نبود تلفات جانی در این استان را یادآور شد و گفت: با توجه به حجم بارندگی‌های اخیر در خراسان جنوبی و اینکه در برخی نقاط استان شاهد وقوع بارندگی‌ها در یک روز به میزان کل سال آبی بودیم اما خوشبختانه با تمهیداتی که اندیشیده شد، تنها استان بین هفت استان درگیر سیلاب بودیم که تلفات جانی نداشت.
سید ابوالحسن میرجلیلی افزود: همچنین تنها استانی بودیم که حتی نیاز به نصب چادر برای اسکان سیل‌زده‌ها نبود چون با تاکید مجموعه استانداری، تمامی دستگاه‌ها قبل از شروع بارندگی در حالت آماده‌باش کامل بودند.
وی اظهار داشت: در این مدت خسارت‌هایی به بخش کشاورزی، راه‌ها، آب و برق و از این قبیل وارد شد که توسط 16 تیم خسارت‌ها رصد و برآورد اولیه مشخص شده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی گفت: درخصوص سیل شهر سه‌قلعه سرایان بعد از بازدید سرپرست معاونت عمرانی استانداری از این منطقه، شرکت آب منطقه‌ای استان مکلف شد دلایل وقوع سیلاب در منطقه را شناسایی و مطرح کند.
وی افزود: با توجه به خشکسالی‌های چندین سال گذشته بارندگی‌های کنونی تاثیر چندانی در ترسالی ندارد و همچنان با خشکسالی مواجه‌ایم لذا این موضوع باید مدنظر مردم به‌ویژه کشاورزان قرار گیرد.
کارشناس ارشد اداره کل هواشناسی خراسان جنوبی هم از افزایش چشمگیر بارندگی در این استان خبر داد و گفت: میزان بارندگی‌های استان به‌ویژه در یک ماه اخیر در بیرجند 269 درصد، قاینات 197 درصد، نهبندان 111 درصد، خور 201 درصد، فردوس 206 درصد، بشرویه 20 درصد، طبس 192 درصد، سرایان 339 درصد، سربیشه 239 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است.
محمدرضا طحان با بیان اینکه حجم بارندگی‌های یک ماه گذشته در استان دور از انتظار بود افزود: میزان بارندگی‌ها نسبت به بلندمدت 31.7 درصد افزایش داشت.
وی گفت: میزان بارندگی‌های استان نسبت به میانگین بلندمدت در بیرجند 43.5 درصد، قاینات 36.7 درصد، نهبندان 165 درصد، سرایان 116 درصد، سربیشه 124 درصد افزایش داشت و در بشرویه 12 درصد و طبس 2 درصد کاهش را نشان می‌دهد.
کارشناس ارشد اداره کل هواشناسی خراسان جنوبی تصریح کرد: پیش‌بینی شده بارش‌ها از نیمه بهمن ماه جاری تا نیمه اردیبهشت 1401 در استان نرمال و کمتر از نرمال خواهد بود در حالی که 2 دهه بارندگی نرمال در این مدت نداشته‌ایم.
وی افزود: زمستان خوبی در استان شروع کردیم و از لحاظ هواشناسی و براساس میزان بارندگی‌ها سالانه در استان تاکنون حدود 50 درصد آب تامین شده است.
طحان با تاکید بر اینکه درصد خشکسالی استان با توجه به این میزان بارندگی‌ها هنوز بالا است گفت: براساس اعلام مرکز ملی خشکسالی، از یک سال گذشته تا پایان ماه دی امسال، خراسان جنوبی بعد از سال‌ها در بخشی از مناطق استان به یک دهم تا دو دهم ترسالی پیش رفته است.
وی با اشاره به اینکه خراسان جنوبی دوره بلندمدتی از خشکسالی را تجربه کرده است اضافه کرد: در یک سال گذشته 9 درصد استان به حد نرمال و هنوز 91 درصد استان خشکسالی را تجربه کرده است.
کارشناس ارشد اداره کل هواشناسی خراسان جنوبی گفت: در دوره 10 سال گذشته یک درصد ترسالی ضعیف و 17.5 درصد نسبت به دوره 10 ساله ترسالی نرمال داشته‌ایم.
وی افزود: در بارندگی‌های اخیر چون رطوبت استان به حد بالایی رسیده است میزان ریزش برف و باران حتی به میزان کم سبب لغزندگی جاده‌ها می‌شود و باید احتیاط شود.