اکثر فوتبالی‌های ایران به من حسادت می‌کردند / قطبی: من اولین آنالیزور فوتبال در دنیا هستم!

به گزارش "ورزش سه"، افشین قطبی، سرمربی سابق تیم ملی که سابقه حرفه ای حضور در هفت کشور و بیش از 35 سال مربیگری را دارد، می گوید همیشه می دانسته که قرار است مربی فوتبال شود.

تبدیل شدن به یک بازیکن حرفه‌ای دقیقاً گزینه‌ای برای قطبی نبود. او در سال 1978 در 13 سالگی به همراه پدرش از تهران به کالیفرنیای جنوبی مهاجرت کرد و از سال 1981 تا 1985 در UCLA زیر نظر سرمربی سیگی اشمید و دستیاشر استیو سامپسون بازی کرد. بعد از NASL و Pre-MLS، فرصت های زیادی برای بازی بعد از کالج برای او وجود نداشت.

"ما نسل گمشده بازیکنان فوتبال آمریکایی بودیم. ما هیچ راهی برای بازی حرفه ای نداشتیم. اما من مربیگری را از 14 سالگی شروع کردم. من ساعتی 10 دلار از مربیگری بچه ها به عنوان یک شغل جانبی درآمد داشتم." این بخشی از مصاحبه قطبی با ساکر امریکا است که در آن از دوران کاری خود به عنوان یک سرمربی صحبت به میان آورده است.

اما بازی در UCLA - و ارتباطاتی که او با سامپسون و اشمید برقرار کرد - برای حرفه ای که قطبی در پیش داشت مهم بود. قطبی که در محافل مربیگری آمریکا به عنوان یک تاکتیک‌دان زیرک شناخته می‌شود، به واسطه این که یکی از اولین مربیانی بود که از نرم‌افزار برای اهداف تاکتیکی استفاده می‌کرد، نامی برای خود دست و پا کرد.

او در جام جهانی 1998 در کادر سامپسون حضور داشت و به گاس هیدینک هلندی کمک کرد تا تیم ملی کره جنوبی را برای جام جهانی 2002 آماده کند که در آن دوره چهارم شد. او پس از جام جهانی در کره جنوبی ماند و به سامسونگ بلووینگز در کی لیگ کمک کرد، قبل از اینکه در فصل قهرمانی MLS در سال 2005 در لس‌آنجلس گلکسی با سامپسون همکار شود.

در ادامه او به آسیا بازگشت، جایی که بیش از 15 سال مربیگری در باشگاه‌های کره جنوبی، چین، تایلند، ژاپن و ایران را گذرانده است، جایی که در سال‌های 2009 تا 2011 پس از قهرمانی در لیگ ایران در سال 2008 با پرسپولیس، مربیگری تیم ملی آن‌ها را برعهده داشت.

پس از کمک به Shijiazhuang Ever Bright برای صعود به سوپر لیگ چین در سال 2021، او با آرزوی نزدیک‌تر شدن به خانه به لس آنجلس بازگشت. قطبی که خود را یک شهروند جهانی خانه به دوش توصیف می کند، گفت: "زمان آن رسیده بود که به خانه بیایم."

اما او نتوانست مدت زیادی در خانه بماند. راب فرند، ستاره سابق کانادایی که اکنون رئیس باشگاه ونکوور است، از او دعوت کرد تا اولین سرمربی این تیم در لیگ برتر کانادا باشد، پیشنهادی که قطبی نتوانست آن را رد کند.

قطبی که اولین دوره مربیگری او پس از بازی در UCLA به عنوان سرمربی دبیرستان لاکانادا و تیم بانوان UCLA بود، در خصوص مسئولیت جدید گفت: "ما یک بوم خالی داریم که می توانیم آن را از پایین به بالا بسازیم."

در ادامه گفتگوی طولانی و مفصل قطبی با ساکرامریکا را می‌خوانید؛

ساکرامریکا: اولین خاطره شما از بازی کردن چیست؟

افشین قطبی: شاید وقتی 3 یا 4 ساله بودم، در خیابان فوتبال بازی می کردم. من در تهران به دنیا آمدم و خانواده ام در سال 1977 به کالیفرنیای جنوبی نقل مکان کردند. من در سال 1964 به دنیا آمدم. آن را به وضوح به خاطر دارم: جوراب ها به صورت توپ پیچیده شده بودند، آجرها به عنوان گل، همسایه ها همیشه در تعقیب ما بودند (به خاطر سر و صدا کردن). این خاطره من است.

- چه کسی شما را وارد این کار کرد؟ افشین قطبی: خواهر و برادرم توپ های پلاستیکی تهیه می کردند. هر چیزی که غلت می خورد - یا حتی می توانست سر بخورد، مانند درب بطری - به عنوان توپ فوتبال استفاده می کردیم. عشق بازی از لحظه ای که یادم می آید در رگ هایم بود.

- پس این اولین تجربه مربیگری شما بود؟ افشین قطبی: راستش را بخواهید در خیابان‌های تهران به همه اطرافیان مسلط بودم. من این شخصیت را داشتم که به مردم اطراف خود مسلط شوم، به مردم بگویم چه کار کنند. حتی اگر از من بزرگتر و بزرگتر باشند. من یک بازیساز بودم.

- آیا این واقعیت که والدین شما معلم بودند به شما کمک کرد که در اوایل نقش معلمی راحت باشید؟ - مادرم در واقع معلم کلاس اول من بود. او در 3 سالگی به من یاد داد که چگونه بخوانم و بنویسم. در 4 سالگی کلاس اول بودم. چشمانم به سختی بالای میز بود، اما او واقعاً به من سخت می‌گرفت: چگونه بنشینم، چگونه گوش کنم، چگونه یاد بگیرم. پدرم معلم زبان انگلیسی بود. بین کلاس‌هایش وارد می‌شدم و نوشته‌هایش را روی تخته کپی می‌کردم. فکر می‌کنم آن‌ها در مورد اهمیت آموزش و تدریس به عنوان ترکیبی از دانش، ارتباطات، ارائه و حلاجی چیزها روی من تأثیر زیادی گذاشتند تا به عنوان دانش‌آموز بتوانم آن را درک کنم. از آنجایی که من با بچه‌ها کار می‌کردم، اولین کاری که باید انجام می‌دادم این بود که اشتیاق را به آن‌ها برسانم، آن را به بازیکنانم منتقل کنم تا آنها به همان اندازه که من عاشق بازی هستم، بازی را دوست داشته باشند.

- فکر می کنم با فارغ التحصیلی از UCLA در رشته مهندسی برق، همیشه می خواستید مربی فوتبال باشید؟ افشین قطبی: نه. بازی همیشه بود. پدرم معلم بود، مادرم معلم بود، نامادری من دندانپزشک بود. آنها به من گفتند که می توانم رویاهایم را دنبال کنم، اما در آن زمان در آمریکا پولی برای کسب درآمد از فوتبال وجود نداشت. NASL جمع شده بود. ما نسل گمشده بازیکنان فوتبال آمریکایی بودیم.

- تحصیلاتتان در UCLA چه کمکی به شما به عنوان مربی کرد؟ افشین قطبی: چیزی که بیش از هر چیز دیگری آموختیم مهندسی نبود، بلکه این بود که چگونه فکر کنیم، چگونه مشکلات را حل کنیم، چگونه آنچه را که داریم برداریم و با اصول راه حل پیدا کنیم. فکر می‌کنم این به من به‌عنوان یک مربی فوتبال واقعاً کمک می‌کند: چگونه از بازیکنانی که دارم بهترین استفاده را ببرم؟ در دفاع و حمله؟ من در زمینه فناوری نیز پیشگام بودم. من همیشه به دنبال راه هایی برای بهبود بازیکنانم بودم. قبل از اینکه دسکتاپ ها بتوانند تصاویر زنده را ثبت کنند، از VCR برای ویرایش فیلم ها استفاده می کردم و از آنها برای آموزش سبک های بازی به بازیکنانم استفاده می کردم. نرم افزاری به نام MasterCoach در سال 1997 به بازار معرفی شد و تنها دو تیم در جهان از آن استفاده می کردند: ایالات متحده آمریکا و نروژ. زمانی که من با استیو سمپسون روی آماده کردن تیم ملی ایالات متحده برای جام جهانی 1998 کار می‌کردم، او می‌دانست که من چقدر از نظر تاکتیکی و فناوری آگاه هستم، بنابراین با استفاده از آن چیزی آماده کردم. بعداً از Sportscode که یک نرم افزار آنالیز ویدیو بود استفاده کردم و شروع به استفاده از آن در لپ تاپ کردم. من اولین کسی در جهان بودم که از Sportscode برای فوتبال استفاده کردم.

- با توجه به دانش و تجربه شما در استفاده از نرم افزار و آمار برای افزایش عملکرد یک تیم، نظر شما در مورد xG یا امید گل چیست؟ افشین قطبی: البته شاخص خوبی است. برای رسانه ها، این عدد خوبی است. این عددی را به ما می دهد که مشخص می کند یک بازیکن یا تیم در یک بازی خاص چقدر خطرناک است. اما من معتقدم در پایان روز فقط یک عدد وجود دارد که مهم است: چند گل زده و چند امتیاز را رها می کنید. فوتبال مانند زندگی است: گاهی اوقات، مانند زندگی، 1+1 در فوتبال به دو نمی رسد. سایه ها و ابعاد مختلف بازی وجود دارد و آنها به سادگی قرار دادن یک عدد روی آن نیست. برای من بازی تلفیقی از هنر و علم است. این چیزی است که آن را خاص و یک بازی غیرقابل پیش بینی می کند.

- به عنوان یکی از معدود افرادی بودید که از فناوری استفاده می‌کردید، چه نوع فناوری را در مربیگری خود موفق‌تر دیدید؟ افشین قطبی: راستش را بخواهید، من بیشتر به خلق تصاویر علاقه داشتم تا اعداد. بازیکنان با اعداد ارتباطی ندارند. من از زاویه دوربین بالایی استفاده می کنم که به همه 11 بازیکن، با فاصله بین بازیکنان، نحوه حرکت آنها به عنوان یک واحد در دفاع و حمله را نشان می دهد. آنها برای ایجاد بیشترین فضا و حمایت از یکدیگر چه موقعیت هایی را اتخاذ می کنند؟

- به عنوان یک مربی آمریکایی در ایران - ابتدا در سطح باشگاهی و سپس در سطح بین المللی - بازگشت به کشور خود چگونه بود؟ افشین قطبی: این اولین بار در 30 سال گذشته بود. این بسیار سورئال بود. ترکیبی از بسیاری از احساسات. برای هر کسی که کشور خود را در سنین پایین ترک می‌کند و مهاجرت می‌کند، این یک زندگی چالش برانگیز است. شما یک خارجی هستید، شما متفاوت هستید، انگلیسی زبان دوم است. با بازگشت، هنوز احساسی را که در پرواز داشتم به یاد دارم. چند هزار نفر در فرودگاه منتظر آمدن من بودند. اشک در چشمانم حلقه زده بود، روی بازوهایم غاز می زد، احساس می کردم واقعاً از نظر عاطفی تحت تأثیر قرار گرفتم. دیدن مادرم، مادر واقعی من، که 30 سال بود ندیده بودم، بسیار خاص بود. این احساس شگفت انگیز بود. احساس می کردم یک خارجی هستم. اکثر اهالی فوتبال با من رفتار خوبی نداشتند، زیرا آنها به نوعی حسادت داشتند که من برگردم و موفقیتی را کسب کنم که در بدترین شرایط به دست آوردم.

- آیا مواقعی با مخالفت جدی مواجه شدید؟ یا زمانی که اجازه ورود به کشور را نداشتید؟ افشین قطبی: دوره ای بود که من برای فوتبال آمریکا کار می کردم و ایران یک بازی دوستانه مقابل جامائیکا داشت. و من قرار بود برای دیدن بازی بروم - چون پاسپورت آمریکایی داشتم، به من اجازه ورود ندادند. زمانی که در سال 2007 سرمربی کره جنوبی بودم، بازی با ایران داشتیم و در دبی به دلیل نداشتن پاسپورت ایرانی جلوی من را گرفتند. من یک شهروند جهانی هستم که خانه به دوش هستم.

- فوتبال باشگاهی حرفه‌ای آسیا یکی از کم‌توجه‌ترین حوزه‌های فوتبال در ایالات متحده است - برای شما، پس از آن سال‌هایی که در تایلند، ژاپن، چین، کره جنوبی مربیگری کردید - چه چیزی فوتبال آسیا را منحصر به فرد یا خاص می‌کند؟ آیا می خواهید برخی از به یاد ماندنی ترین تجربیات خود را در آنجا به اشتراک بگذارید؟

افشین قطبی: من فکر می کنم قاره آسیا بیشترین پتانسیل را در توسعه بازی در 20 سال اخیر داشته است، با رفتن جام جهانی به کره جنوبی و ژاپن. رفتن به آنجا، عضویت در کشور میزبان در سال 2002، بسیار ویژه بود. ما در مرحله گروهی با آمریکا بازی کردیم. دیدن سرمایه‌گذاری و کارهایی که نه تنها در کره، بلکه ژاپن انجام می‌شد، تجربه بسیار خوبی بود.

- چرا فکر نمی کنید فوتبالیست آسیایی در ایالات متحده حضور داشته باشد؟ افشین قطبی: فکر می‌کنم دلیل عدم پیگیری آن، کمبود رسانه‌های انگلیسی در آن کشورها و به طور کلی موانع زبانی است. ما خیلی درگیر حباب فوتبال در خود آمریکا هستیم. اگر به بیرون نگاه کنیم، به جام جهانی یا شاید لیگ برتر انگلیس یا بوندسلیگا نگاه می کنیم. اما منظورم این است که برخی از بهترین مربیان جهان در سوپرلیگ چین مربیگری می کنند. من مقابل مربیانی مانند سون گوران اریکسون، جوردی کرایف، رافائل بنیتز مربیگری کردم. در لیگ ژاپن، کل ساختاری که آنها با ارتقاء و سقوط در سه سطح ساختند، اینکه چگونه جوامع و شرکت ها در پس ساختن فرهنگ در آن شهر قرار گرفتند. این شگفت انگیز بود. این لیگ بسیار خوب دنبال می شود و احتمالا بهترین و سازمان یافته ترین لیگ در فوتبال آسیا است. شاید نه از لحاظ بیشترین بودجه، اما احتمالا کیفیت بازیکنان و برابری بین تیم ها این طور است.

- ماجراجویی جدید شما با ونکوور اف سی است. آن پروژه چگونه پیش می رود؟ افشین قطبی: وقت آمدن من بود. پدر و مادرم در حال پیر شدن هستند و نامادری من در دسامبر فوت کرد. حضور در چین در دوران کووید برای من از نظر عاطفی دشوار بود که بتوانم فاصله را مدیریت کنم و همسر و فرزندانم را ندیدم. بنابراین به کالیفرنیای جنوبی برگشتم و راب فرند [بازیکن سابق تیم ملی کانادا]، که زمانی سعی کردم برای بازی در چین او را به خدمت بگیرم، درباره پروژه جدیدش به من گفت. خیلی به قلبم نزدیک بود. در ساحل غربی، نزدیک به پدر و مادرم، در شهری که پویا است و پتانسیل زیادی دارد. ما یک بوم خالی داریم که می توانیم از پایین به بالا بسازیم. ورود به پروژه ای که در آن بتوانیم بخشی از توسعه بازی باشیم، بسیار جذاب بود. فکر می‌کنم تیم بسیار خوب عمل کرده است. ما جوان‌ترین تیم لیگ هستیم و معتقدم با ادامه فصل، برای جام حذفی مدعی خواهیم بود. در این تورنمنت ما در رقابت هستیم و این تنها چیزی است که می توانید از تیمی بخواهید که تنها 5 ماه سن دارد.

- چگونه امیدوارید که در لیگ برتر فوتبال با ونکوور وایت کپس برای طرفداران جلب توجه و رقابت کنید؟ افشین قطبی: ما می خواهیم یک باشگاه فوتبال جامعه محور باشیم که از بازیکنان درون جامعه استفاده کند و سپس بستر و فضایی را برای آنها ایجاد کند تا برای آینده تیم ملی کانادا پیشرفت کنند. این یکی از استراتژی هاست. مورد دیگر این است که ما در خارج از زمین چقدر سخت کار می کنیم تا با افرادی که در بازی هستند - باشگاه های جوانان و غیره - ملاقات کنیم و خودمان را برای آموزش، انگیزه و ارتباط برای گرد هم آوردن مردم در دسترس قرار دهیم.

- با نگاهی به دوران حرفه ای خود، چه کسانی مربیانی بودند که به شما آموزش دادند و در این راه به شما کمک کردند؟ افشین قطبی: در کالج برای سیگی اشمید و استیو سمپسون که نمادهای فوتبال آمریکا هستند بازی کردم. من از هر یک از آنها چیزهای زیادی یاد گرفتم. بورا میلوتینوویچ سرمربی تیم ملی شد و من چیزهای زیادی از او یاد گرفتم. سپس شروع کردم به ورود به بازار بین المللی و ایجاد ارتباط با آژاکس. لویی فن خال در آن زمان سرمربی بود و من در جام جهانی 2002 برای گاس هیدینک در کره جنوبی کار کردم. به عنوان یک دانش جوی فوتبال و به همان اندازه که همیشه فروتن بوده ام، سعی می کنم چیز جدیدی از آنها یاد بگیرم.

- در پایان آیا توصیه ای به مربیانی دارید که تازه کار را شروع کرده اند؟ افشین قطبی: بهترین راه برای پیشرفت به عنوان مربی تجربه کار عملی است: آستین ها را بالا بزنید و در سنگر کار کنید. تلاش کنید و با افرادی کار کنید که بیشتر از شما می دانند و از آنها یاد بگیرید.