ایران، طالبان را به میز مذاکره برگرداند / مقابل راه‌حل نظامی بایستیم
یک کارشناس مسائل افغانستان با بیان اینکه اگر طالبان به سمت کسب انحصاری قدرت برود، قطعا جنگ داخلی خواهد شد، گفت: ایران باید بحران افغانستان را از راه سیاسی حل کند.
یک کارشناس مسائل افغانستان با بیان اینکه اگر طالبان به سمت کسب انحصاری قدرت برود، قطعا جنگ داخلی خواهد شد، گفت: ایران باید بحران افغانستان را از راه سیاسی حل کند.
پیر محمد ملازهی کارشناس مسائل افغانستان در گفتگو با خبرنگار مهر، در تبین چالش‌های احتمالی ناشی از ناامنی در افغانستان گفت: واقعیت این است که ایران و افغانستان یک مرز طولانی با هم دارند که در واقع سه استان مهم خراسان جنوبی، خراسان رضوی و سیستان و بلوچسستان ایران را در بر می‌گیرد.
این کارشناس مسائل افغانستان ادامه داد: بنابراین این مرز به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، در صورت بروز هر تحولی، چه مثبت و چه منفی در افغانستان، می‌تواند مناطق شرق ایران را تحت تاثیر قرار دهد.
وی افزود: اگر افغانستان امن باشد و یک حکومت مرکزی قدرتمند داشته باشد، به شکل طبیعی به ثبات منطقه کمک می‌کند و اگر ناامن باشد، در آن صورت ناامنی افغانستان به کشورهای همسایه از جمله ایران سرازیر می‌شود.
تجزیه قدرت در افغانستان به نفع ایران نیست
ملازهی تصریح کرد: بنابراین اگر بخواهیم در فضای موجود، منافع ملی و امنیت ایران را در نظر بگیریم و یا اینکه هر کسی در یک گوشه از افغانستان یک تفنگی دستش باشد و اعمال قدرت بکند، افغانستان با تجزیه قدرت روبرو می‌شود و این به نفع ایران نخواهد بود.
این کارشناس مسائل افغانستان همچنین گفت: بنابراین به نظر می‌آید که یک دولت مرکزی قدرتمند باید مورد حمایت ایران باشد و ایران تلاش کند که یک دولت شکل بگیرد. وضعیتی که الان پیش آمده است، ظاهرا طالبان در بخش هایی از کشور پیشروی می‌کند و شاید هم در نهایت به راه حل نظامی برسند.
وی افزود: برداشت من این است که اینها نمی‌خواهند از طریق نظامی، مسائل را پیش ببرند و بیشتر دنبال این هستند که حداکثر قدرت را به دست بیاورند. طالبان میزانی که دولت برای تقسیم قدرت پیشنهاد کرده است را نمی‌پذیرند و شاید به دنبال 80 و 90 درصد قدرت باشند.
قدرت گرفتن داعش در افغانستان، بخش‌های شرقی ایران را ناامن می‌کند
ملازهی همچنین گفت: تحولات افغانستان بر ایران تاثیر گذار است. اگر نیروهای رادیکال از جمله داعش و القاعده و بخشی از طالبان، در افغانستان قدرت را بگیرند، به‌نظر می‌رسد، با توجه به سابقه‌ای که داعش در نبرد با ایران در سوریه و عراق داشت و تلقی‌شان این بود که شکست در آنجا و از دست دادن خلافت‌شان در نتیجه اقدامات ایران و روسیه بوده است، در این صورت ممکن است برای بخش‌های شرقی ایران ناامنی ایجاد کنند.
جنگ داخلی در افغانستان منجر به مهاجرت شیعیان افغان به ایران می‌شود
وی افزود: اگر جنگ ادامه پیدا بکند و تبدیل به یک جنگ داخلی شود، که البته نشانه هایی برای بروز آن نیز وجود دارد. در آن صورت یک موج جدیدی از مهاجرت را خواهیم داشت.
ملازهی تصریح کرد: وقتی افغانستان ناامن باشد و جنگ داخلی باشد، قطعا بخش مهمی از خانواده شیعه مذهب افغانستان به ایران پناه می آورند. زیرا هر وقت در افغانستان شیعیان مشکل پیدا کردند، به طرف ایران مهاجرت کردند.
وی ادامه داد: اگر گروه های رادیکالی در منطقه شرق ایران موقعیت پیدا کنند، طبیعی است که مسائل امنیتی در ایران به وجود می‌آید. لذا اگر از هر زاویه از جمله موضوع مهاجرین، قاچاق مواد مخدر و فعالیت گروه‌های رادیکالی نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که ایران تحت فشار قرار خواهد گرفت. این یک واقعیت است که اگر هرج و مرج در افغانستان باشد، این اتفاق خواهد افتاد.
ملازهی در تشریح آرایش نیروهای خارجی درگیر افغانستان گفت: کم و بیش همه کشورها در این قضیه درگیر هستند. اما دو بلوک درگیر در این چالش را داریم، یکی در سطح بین الملل و دیگری در سطح منطقه است.
وی ادامه داد: در سطح منطقه به نظر می رسد روابط پشت پرده ای بین برخی از کشورها وجود دارد و در سطح بین‌الملل رقابت بین آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها از یک طرف و چین و روسیه نیز از طرف دیگر است.
این کارشناس مسائل افغانستان تصریح کرد: اگر واقعا این سه جریان بخواهند هماهنگ شوند، می‌توانند یک راه حل برای افغانستان پیدا کنند ولی مشکل این است که هر کدام به دنبال منافع خودش می‌رود و هماهنگی وجود ندارد.
ملازهی در ادامه گفت: به نظر می‌رسد اگر شرایط به همین روال پیش برود، مجددا شاهد تکرار یک قطب‌بندی جدیدی، مانند زمانی که طالبان کابل را تصرف کرد و دولت افغانستان به شمال عقب نشینی کرد، خواهیم بود.
وی ادامه داد: در آن مقطع زمانی هندوستان، روسیه و ایران از شمالی ها حمایت کردند. عربستان سعودی، پاکستان و امارات نیز از طالبان حمایت کردند. الان هم احتمال اینکه این اتفاق رخ دهد، وجود دارد.
این کارشناس مسائل افغانستان گفت: ایران دو تا راه بیشتر ندارد یا سکوت اختیار کند و خودش را کنار بکشد که به مصلحتش نیست و در آینده مشکلاتی گریبانگیرش خواهد شد. یا دخالت کند که دخالت نیز دو شکل بیشتر ندارد یا مستقیم در حمایت از نیروهای طرفدار خودش نیرو بفرستد و یا اینکه در جنگ نیابتی وارد شود.
وی ادامه داد: لذا این دو مسئله برای ایران خطرناک است و ممکن است، ایران را با ترکیه، پاکستان، عربستان و حتی اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها درگیر کند.
ایران باید سعی کند بحران افغانستان از راه سیاسی حل شود
ملازهی تصریح کرد: بنابراین راه حل بهتر برای ایران این است که سعی کند مشکل از طریق سیاسی حل شود و طالبان تشویق شود که به میز مذاکره برگردد و در آنجا برای دستیابی به قدرت از طریق سیاسی کار کند.
این کارشناس مسائل افغانستان همچنین تاکید کرد: واقعیت این است که طالبان از نظر سیاسی در موضع برتر قرار دارد و در میدان جنگ نیز از لحاظ نظامی موضع برتر را دارد. در همین 10 روز اخیر چندین شهرستان را تصرف کرده است. لذا در مورد این که بخشی از قدرت هستند، نباید هیچ تردیدی کرد. لیکن در مورد اینکه تمام قدرت نیز نخواهند بود نیز تردیدی وجود ندارد.
وی در ادامه تصریح کرد: برای این بحران گزینه‌ی دیگری وجود ندارد زیرا اگر طالبان به سمت کسب انحصاری قدرت برود، قطعا جنگ داخلی خواهد شد. جنگ داخلی نیز تبدیل به جنگ نیابتی قدرت‌های خارجی در افغانستان و در نهایت تجزیه ارضی افغانستان خواهد شد که به نفع هیچکس نخواهد بود.
باید همه اقوام و مذاهب افغانستان، در قدرت سهیم شوند
ملازهی گفت: به نظر می‌رسد، بهترین راه این است که روی فرمولی کار شود که توزیع عادلانه قدرت در افغانستان صورت بگیرد و مشابه آنچه که در لبنان یا یک سیستم شبه فدرالی است برقرار شود.
وی ادامه داد: اگرچه این مسئله دشواری‌های خاص خودش را دارد، اما باید به نحوی طراحی شود که همه قومیت‌ها و همه مذاهب در افغانستان احساس کنند سهمی از قدرت دارند.
این کارشناس مسائل افغانستان در ادامه اضافه کرد: قدرت انحصاری در افغانستان دیگر جواب نمی‌دهد. یعنی تاجیک‌ها، ازبک‌ها و هزاره‌ای‌ها زیر بار قدرت انحصاری طالبان نمی‌روند.
ملازهی در پایان افزود: بنابراین اینها با هم متحد می‌شوند و علیه طالبان خواهند جنگید که اصولا در آن صورت خیلی اوضاع پیچیده خواهد شد و به سادگی قابل حل نخواهد بود.