ایران و پاکستان دوستی دیرینه را کنار نمی‌گذارند
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، در ساعات پایانی یکشنبه شب هشتم بهمن ماه هواپیمای حامل وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران حسین امیرعبداللهیان و هیأت سیاسی و امنیتی همراه فرودگاه مهرآباد تهران را به مقصد اسلام‌آباد ترک کرد. وزیر امور خارجه که قبل از ترک تهران در فرودگاه مورد بدرقه مدثر سفیر پاکستان قرار گرفت، در پاسخ به دعوت جلیل عباس جیلانی همتای پاکستانی راهی همسایه شرقی شد.
وی پیش از ظهر یکشنبه هشتم بهمن ماه با اعلام اینکه بزودی به اسلام‌آباد سفر می‌کند، گفته بود که دشمنان با استفاده از ابزار تروریسم و گروه‌های تروریستی تلاش کرده‌اند سیاست همسایگی ایران را هدف قرار دهند. همانگونه که بر سیاست همسایگی تمرکز ویژه‌ای داریم، امنیت را در دل سیاست همسایگی دیده و تعریف کرده‌ایم و هرگز اجازه نخواهیم داد که دشمنان دوستی، صلح و امنیت منطقه را هدف قرار دهند.
سفر این دیپلمات عالیرتبه ایرانی در پی تحولات اخیر در مناسبات ایران و پاکستان و حملات انجام شده به مقر جیش الظلم و واکنش پاکستان با حمله به نقطه‌ای در منطقه مرزی ایران، صورت گرفت. پس از این تحولات، سفیر پاکستان در تهران به اسلام‌آباد فراخوانده شد و سفیر ایران هم که برای همراهی با هیأتی پاکستانی در ایران حضور داشت، به پاکستان مراجعت نکرد و کاردارهای دو کشور نیز به وزارت خارجه‌ها احضار شدند. تا اینکه وزارت امور خارجه‌های ایران و پاکستان دوشنبه دوم بهمن ماه در بیانیه مشترکی آن هم در پی دو تماس تلفنی وزرای خارجه، از توافق برای بازگشت سفرا به پایتخت‌ها خبر دادند.
براساس این توافق مقرر شد سفرا تا ششم بهمن به محل کار خود باز گردند که این امر روز جمعه عملیاتی شد و سفرا به پایتخت‌ها مراجعت کردند و به دعوت جلیل عباس جیلانی وزیر خارجه پاکستان، اعلام شد که حسین امیرعبداللهیان دوشنبه نهم بهمن ماه (29 ژانویه) به پاکستان سفر می‌کند.
پس از رخدادهای اخیر دو بار تماس تلفنی بین دو وزیر خارجه برقرار شد. بار اول و در پی حمله ایران به مقر گروهک جیش الظلم، امیرعبداللهیان با همتای پاکستانی گفت‌وگو کرد و پس از حمله پاکستان به نقطه‌ای در مرز ایران نیز جلیل عباس جیلانی با همتای ایرانی خود تماس برقرار کرد. وزیر خارجه پاکستان در تماس تلفنی روز جمعه 29 مرداد با امیرعبداللهیان گفت که نباید به تروریست‌ها و دشمنان روابط، اجازه سوءاستفاده داد و وزیر خارجه ایران هم همکاری‌های 2 کشور برای نابود کردن اردوگاه‌های تروریستی در خاک پاکستان را ضروری خواند. عباس جیلانی در آن تماس تلفنی از امیرعبداللهیان برای دیدار رسمی از اسلام آباد دعوت کرده بود.
رئیس دستگاه دیپلماسی پاکستان هم پیش از انجام این سفر هم در گفت‌وگویی با ایرنا به روابط بسیار نزدیک و برادرانه دو کشور پرداخت و با اشاره به دعوتی که از همتای ایران به عمل آورده بود و ابراز خرسندی از اینکه پذیرای امیرعبداللهیان در اسلام‌آباد خواهد بود، گفت که دو کشور از فرصت انجام این سفر برای تقویت روابط دوجانبه استفاده خواهند کرد.
* کسی به سوءاستفاده از رخداد اخیر فکر نکند
پیش از صدور این بیانیه مشترک هم سخنگوی وزارت امور خارجه ایران ناصر کنعانی دوشنبه دوم بهمن ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران حمله به پایگاه‌های تروریستی جریان تروریستی جیش الظلم در منطقه موسوم به کوه سبز را یک ضرورت آنی برای مقابله با تروریست‌های آماده عملیات خواند و رابطه ایران و پاکستان را مستحکم برشمرد. وی اقدام صورت گرفته علیه این گروه تروریستی را در چارچوب حمایت از امنیت شهروندان و اماکن امنیتی ایران دانست.
اینکه ایران و پاکستان بر احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی یکدیگر تأکید دارند و امنیت دو کشور به هم وابسته است و تروریسم خطر مشترک برای ایران و پاکستان است و اتفاق نظر دو کشور برای مبارزه مشترک با تروریسم و اینکه اتفاق‌های اخیر چیزی از استحکام روابط دو کشور کم نخواهد کرد از دیگر مباحثی بود که کنعانی در این نشست به آن پرداخت و همچنین تصریح کرد که بهتر است کسی به سوءاستفاده از رخداد اخیر فکر نکند و برای سوءاستفاده از آن طمع ورزی نکند، چرا که ایران و پاکستان اجازه سوءاستفاده از این رخداد را به هیچ طرفی نخواهند داد.
یک روز قبل از انجام این سفر هم شاهد اقدام مسلحانه در حومه شهر سراوان بودیم که در پی آن 9 شهروند پاکستانی جان باختند و 3 نفر هم زخمی شدند. اقدامی که با واکنش ناصر کنعانی روبرو شد و او این اقدام مسلحانه را به شدت محکوم و با دولت پاکستان و خانواده‌های قربانیان ابراز همدردی کرد. سخنگوی وزارت خارجه با اعلام اینکه تحقیقات در این زمینه توسط جهات ذیربط ایران ادامه دارد، افزود: ایران و پاکستان به دشمنان اجازه نخواهند داد به روابط برادرانه دو کشور صدمه وارد کنند.
این دومین سفر دوجانبه امیرعبداللهیان به اسلام‌آباد بعد از تصدی وزارت امور خارجه بود. او چهارشنبه شب 11 مرداد ماه 1402 در رأس هیأتی و در پاسخ به دعوت «بلاول بوتو زرداری» وزیر خارجه سابق پاکستان در نخستین سفر دوجانبه وارد اسلام‌آباد شد. امیرعبداللهیان آذر 1400 و برای شرکت در نشست فوق العاده سازمان همکاری اسلامی درباره اوضاع افغانستان نیز به اسلام‌آباد سفر و در حاشیه این نشست با برخی مقامات پاکستان از جمله عمران خان نخست‌وزیر پیشین این کشور دیدار و گفت‌وگو کرده بود. در سفر مرداد 1402 امیرعبداللهیان به اسلام‌آباد و در پایان مذاکرات وزرای خارجه سند برنامه راهبردی همکار‌های تجاری پنج ساله بین دو کشور برای سال‌های 2023 تا 2028 به امضا رسید.
* ورود امیرعبداللهیان به اسلام‌آباد
بالاخره، هواپیمای حامل رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران و هیأت همراه بعد از حدود سه ساعت و در ساعت 2 بامداد روز دوشنبه نهم بهمن ماه به وقت محلی پاکستان وارد پایگاه هوایی نورخان اسلام‌آباد شد و امیرعبداللهیان مورد استقبال دو تن از معاونان وزارت امور خارجه پاکستان رحیم حیات قریشی معاون منطقه‌ای و معاون تشریفات این وزارتخانه قرار گرفت.
دیدارهای امیرعبداللهیان پیش از ظهر دوشنبه نهم آبان ماه با حضور در محل وزارت خارجه پاکستان آغاز شد و پس از آنکه وزیر خارجه ایران مورد استقبال همتای پاکستانی خود قرار گرفت، وزرا دو دور گفت‌وگو کردند.
جلیل عباس جیلانی وزیر خارجه پاکستان در این دیدار ضمن خیرمقدم به امیرعبداللهیان و هیأت همراه گفت که این دیدار در راستای تعهدی است که هر دو کشور بر تحکیم روابط نزدیک با یکدیگر دارند.
امیرعبداللهیان نیز ضمن قدردانی از حسن استقبال جلیل عباس جیلانی همتای پاکستانی اظهار داشت: امروز در اسلام‌آباد هستیم که یک بار دیگر بر سیاست همسایگی دولت سیزدهم تاکید کنیم.
وی با بیان اینکه بدون تردید توسعه و تحکیم روابط ایران با پاکستان جزو اولویت‌های اساسی ماست، گفت که دشمنان و تروریست‌ها علاقه‌مند نیستند روابط ایران و پاکستان ممتاز باشد، ولی این دشمنی‌ها نمی‌تواند ایران و پاکستان را از هم جدا کند و ما در مسیر همکاری بیشتر حرکت خواهیم کرد.
وزیر خارجه پاکستان همچنین در دیدار با همتای ایرانی با بیان اینکه محکم پشت ایران ایستاده‌ایم، بر دعوت از آیت‌الله رئیسی برای سفر به اسلام‌آباد تأکید کرد.
این دیپلمات عالیرتبه پاکستانی ضمن ابراز تاسف از حادثه اخیر رخ داده بین دو کشور گفت که پاکستان به هیچ وجه علاقه‌مند به ادامه تنش‌های موجود بین ایران و پاکستان نیست و اگر توافقنامه‌های مشترک بین دو کشور اجرایی شده بود، شاهد وضعیت موجود نبودیم. وی گفت که ایران و پاکستان نمی‌توانند دهه‌ها دوستی و برادری را کنار بگذارند.
امیرعبداللهیان هم خطاب به همتای خود گفت که در کشور زیبای شما هستیم تا یک پیام روشنی را به شما بدهیم، اینکه دوستی و همکاری ما راهبردی و پایدار است و هیچ چیزی نمی‌تواند آن را تغییر دهد.
پس از آن دو وزیر به میان خبرنگاران آمدند و در نشستی خبری که حدود نیم ساعت به طول انجامید، از توافقاتی که در این دیدار به آن دست یافته‌اند، گفتند.
جلیل عباس جیلانی در این نشست خبری انجام سفر همتای ایرانی آن هم در این مدت کوتاه را نشانگر اراده دو کشور برای تقویت روابط خواند و افزود: احساس و برداشتی در پاکستان وجود دارد که صلح و امنیت ایران نه فقط برای پاکستان بلکه برای کل منطقه مهم است و چنین برداشتی هم در ایران وجود دارد.
وزیر خارجه پاکستان به توافق دو کشور برای منصوب کردن افسران رابط و اعزام آنها به تربت و زاهدان اشاره کرد و وی همچنین گفت که امروز توافق کردیم برای عملیاتی کردن پنج بازارچه مرزی دیگر اقدام لازم را صورت دهیم.
* یک ملت واحد در دو جغرافیای متفاوت
حسین امیرعبداللهیان هم گفت که ایران و پاکستان هیچگاه مشکل ارضی و اختلاف مرزی نداشتند و این یکی از نکات افتخارآمیز روابط دو کشور است. وی افزود: ما یک ملت واحد در دو جغرافیای متفاوت هستیم و امنیت پاکستان را امنیت ایران و منطقه می‌دانیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه دو طرف به حاکمیت و تمامیت ارضی یکدیگر احترام می‌گذاریم، اعلام کرد: امروز ما در اینجا در اسلام‌آباد هستیم تا به همراه جیلانی با صدای بلند اعلام کنیم که ایران و پاکستان به تروریست‌ها فرصت و مجال نخواهند داد که امنیت دو کشور را هدف قرار دهند. تردیدی نیست تروریست‌ها در مناطق مرزی ایران و پاکستان توسط کشورهای ثالثی هدایت و مدیریت می‌شوند و آنها هیچگاه خیر دو ملت ایران و پاکستان را نمی‌خواهند.
این دیپلمات عالیرتبه ایرانی بر این نکته تأکید کرد که بحران در مناسبات ایران و پاکستان جایی نخواهد داشت و افزود: طبیعی بود با وجود این همکاری‌های نیرومند و چندلایه به سرعت این تنش را پشت سر بگذاریم و در مسیر مبارزه قوی با تروریسم به نقشه راهی برسیم.
*دیدار با عاصم منیر
حضور در مراسم ضیافت ناهار همتای پاکستانی از دیگر برنامه‌های امیرعبداللهیان در این سفر بود و پس از آن وزیر خارجه برای دیدار و گفت وگو با ژنرال عاصم منیر فرمانده ارتش پاکستان عازم این محل شد و با وی دیدار و گفت‌وگو کرد. او که در سفر قبلی‌اش هم با عاصم منیر دیدار کرده بود و قبل از آن هم در تهران در محل وزارت خارجه میزبان فرمانده ارتش پاکستان بود، در دیدار روز دوشنبه با عاصم منیر ضمن تأکید بر اجرایی شدن توافقات موجود بین 2 کشور، مقرر شد که با گسترش همکاری‌ها بین مقامات نظامی و امنیتی، اقدامات علیه گروه‌های تروریستی بیش از پیش افزایش یابد.
* حضور در مقر نخست‌وزیری پاکستان
برنامه پایانی این سفر دیدار و گفت‌وگو با «انوار الحق کاکر» نخست‌وزیر موقت پاکستان بود. امیرعبداللهیان و انوار الحق در حاشیه اجلاس داووس نیز با یکدیگر دیدار و گفت وگو کرده بودند. نخست‌وزیر موقت پاکستان در دیدار امیرعبداللهیان در اسلام‌آباد گفت که این کشور به خوبی نگرانی‌های امنیتی ایران را درک می‌کند و از اجرایی شدن توافقات بین 2 کشور استقبال کرد. انوار الحق همچنین عنوان کرد که به طور قطع همکاری‌های ما در همه زمینه‌ها می‌تواند موجب تقویت امنیت در هر دو کشور باشد.
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران نیز گفت که علاوه بر موضوعات امنیتی، در خصوص موضوعات تجاری، اقتصادی و اتصالات نیز به پیشرفت‌های خوبی نائل شده‌ایم، زیرا هر دو طرف معتقد هستند که اقتصادی کردن مرزها و گسترش بازارچه‌های مرزی و گذرگاه‌های بیشتر در مرز موجب توسعه منطقه شده و توسعه و رفاه مردم ساکن در مرزها یکی از راهکارهای مهم مبارزه با تروریسم است.
* تهدیدی که به فرصت بدل شد
سید رسول موسوی دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل آسیای جنوبی که امیرعبداللهیان را در این سفر همراهی می‌کرد هم درباره این سفر در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: آن‌چه در روابط ایران و پاکستان رخ داد تهدیدی بود که با سفر وزیر خارجه به فرصت تبدیل شد. عبور از رخداد به آینده، گفت‌وگوهای صریح و شفاف در فضایی دوستانه برای آسیب شناختی روابط، یافتن همزمان کاستی‌ها و راهکارها در رویکردی راهبردی و تصمیم‌گیری برای اجرای تصمیمات متخذه.
وزیر امور خارجه ایران هم در پایان این سفر در شبکه اجتماعی ایکس در گزارشی نوشت: در جریان سفر به پاکستان با ژنرال عاصم منیر، رئیس ستاد ارتش، آقای انورالحق نخست‌وزیر و آقای جلیل عباس جیلانی وزیر امور خارجه این کشور دیدار و گفت‌وگو کردم. توسعه مناسبات دوجانبه در زمینه تجاری، اقتصادی، علم و فناوری، انرژی، سیاسی، امنیتی و مرزی ذیل سیاست همسایگی دولت جمهوری اسلامی ایران، افزایش بازارچه‌های مرزی و بررسی آخرین تحولات منطقه، مهم‌ترین محور رایزنی‌ها در اسلام‌آباد بود. همچنین در نشست خبری مشترک با همتایم با بیان اینکه روابط دو کشور می‌تواند منبع مهمی برای صلح و ثبات پایدار در منطقه باشد، بر عزم جدی طرفین جهت اتخاذ رویکردی مبتنی بر همکاری برای مقابله با خطر تروریسم تأکید شد. در پایان نیز تصریح کردم که به تروریست‌ها فرصت نخواهیم داد که امنیت ایران و پاکستان را هدف قرار دهند.