«اینجا سفارت نیست» روایتی دراماتیک از 13 آبان است / باید تاریخ معاصر کشور را به زبان خود روایت کنیم

خبرگزاری فارس 1401/08/13 - 17:03 مشاهده در مرجع

خبرگزاری فارس، گروه رادیو و تلویزیون: مجموعه مستند «اینجا سفارت نیست» به کارگردانی مهدی نقویان و تهیه کنندگی محمد حشمتی‌منش، با موضوع بازخوانی تسخیر لانه جاسوسی برای اولین بار از زبان گروگان‌های آمریکایی و دانشجویان پیرو خط امام، از امشب ساعت 20:00 از قاب شبکه افق سیما پخش خواهد شد.

به گفته صادق یزدانی مدیر شبکه افق، مصاحبه با گروگان گرفته شده‌ها، پخش تصاویر آرشیوی که برای اولین بار پخش می‌شود و روایتی جذاب و متفاوت و بیان برخی زوایای پنهان ماجرای 13 آبان از ویژگی‌های برجسته این اثر مستند است.

محمد حشمتی‌منش تهیه کننده مجموعه مستند 7 قسمتی «اینجا سفارت نیست»، در گفتگو با خبرنگار فارس نکاتی در رابطه با اهمیت روایتگری ماجرای تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در تهران و ضرورت روایت دست اول داخلی از تمام وقایع تاریخ انقلاب ارائه کرده که در ادامه می‌خوانید.

فارس: برای روایتگری موضوع تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، از نظر اهمیت تاریخی موضوع، چه ضرورتی برای تیم تولید «اینجا سفارت نیست» احساس می‌شد؟

حشمتی منش: ضرورت تولید این مجموعه مستند به آنجا برمی‌گردد که ما باید تاریخ معاصر را به زبان خودمان روایت کنیم و ابتکار عمل در بیان وقایع و روایت دست اول پیش از اینکه دیگران به تحریف آن بپردازند، باید توسط مستندسازان داخلی به تصویر کشیده شود.

برای اینکه همواره در موضع انفعال پاسخگوی شبهات مختلف نباشیم و روایتی دست دوم از تمام حوادث و وقایع تاریخی کشورمان ارائه ندهیم، لازم و ضروری است که برای نسل‌های مختلف خصوصا نسلی که شاهد حوادث تاریخی نبوده و نسل‌های فعلی روایتی از تمام وقایع تاریخ معاصر ارائه دهیم. این کار باعث می‌شود نسل‌های پس از انقلاب حقیقت‌های تاریخ خود را بشنوند و از این منظر به وقایع تاریخی نگاه کنند. ما در برخی موارد و در برابر موقعیت‌های تاریخی موضعی انفعالی داشته‌ایم و نیروهایی از خارج از مرزهای ایران باعث شکل‌گیری شبهه و انحراف در شرح وضعیت‌های تاریخی برای مردم کشور بوده‌اند.

پاسخگویی در موضع انفعالی معمولا با موفقیت همراه نیست و این نکته باعث شده تا این مجموعه مستند برای سالروز 13 آبان که نقطه عطفی به لحاظ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در تاریخ ما محسوب می‌شود تدارک دیده شود و از امشب نیز از شبکه افق پخش خواهد شد.

فارس: در رابطه با موضوع جاسوسی آمریکایی‌ها در ایران از طریق سفارت، کمبود روایت را در میان آثار داخلی شاهدیم و یا موضوعات و حقایقی به صورت تقویمی و به مناسبت سالروز 13 آبان، هر ساله بازگو شده‌اند. چه تمایزی میان روایت مستند «اینجا سفارت نیست» و دیگر آثار داخلی قائل هستید؟

حشمتی منش: اساس این مستند در ضمن اینکه تبیین یک واقعیت تاریخی و روشنگری در خصوص آن را در دل خود جای داده است، بر پایه یک روایت دراماتیک ماجرای 13 آبان سال 1358 را به تصویر کشیده است. این روایت به شکلی چند سویه از زبان گروگان‌ها و گروگان‌گیرها روایت می‌شود؛ یعنی افرادی که در 13 آبان سال 58 در سفارت آمریکا حضور داشته‌اند و دانشجویان پیرو خط امامی که تصمیم بر تسخیر سفارت آمریکا می‌گیرند.

فارس: از تصاویر آرشیوی مربوط به روز 13 آبان استفاده می‌کنید یا تصاویر ضبطی دیگری نیز در اثر شما دیده می‌شود؟

حشمتی منش: مصاحبه با تک تک اقراد دخیل در روز 13 آبان از جمله گروگان‌های آمریکایی، کاردار سفارت آمریکا در ایران، مسئول میز ایران در آمریکا و دانشجویان پیرو خط امام بخشی از تصاویر مستند «اینجا سفارت نیست» را شامل می‌شود.

در واقع همه کسانی که در این واقعه نقشی دارند آن را مقابل دوربین ما روایت می‌کنند. در عین حال روایت رسانه‌های غربی و آمریکایی که در طول مدت حضور گروگان‌های آمریکایی در ایران، رخدادهای اجتماعی - سیاسی و اخبار و اتفاقات مربوط به این ماجرا را پوشش می‌دادند نیز در این اثر دیده می‌شود.

در سوی دیگر اظهارات مقامات و رهبران سیاسی از جمله امام خمینی، رهبر انقلاب، شهید بهشتی، جیمی کارتر، کسینجر، برژینسکی و... باعث شکل‌گیری روایتی جامع از تمام ابعاد اتفاق از زبان افراد موثر حاضر در متن ماجرا با نمایش آرشیوهای دیده نشده و حفظ روایت اصیل تاریخی در کنار عنصر جذابیت تصویری انجام شده است.

فارس: موضوعی که ممکن است درباره این مستند رخ بدهد استفاده از برچسب اثر سفارشی برای وصف آن است. در توصیف مستند «خارج از دید» نیز شاهد این مسئله بودیم. شما اطلاق برچسب سفارشی برای آثاری که به روایت گوشه‌هایی از تاریخ انقلاب اسلامی می‌پردازند را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

حشمتی منش: باید ابتدا از خود بپرسیم تعریف ما از کار سفارشی چیست؟ یعنی اگر ما روایت یک واقعه تاریخی را برای یک شبکه خارج از کشور بسازیم، در آن صورت غیر سفارشی محسوب می‌شود اما اگر همان روایت برای شبکه داخلی ساخته شود سفارشی است؟

مثلا یک روایت وارونه از جنگ تحمیلی اگر توسط شبکه‌ای خارجی ساخته شود سفارشی نیست؟ باید ابتدا سوال پرسیده شود که اساسا چه کاری سفارشی نیست؟ هر اثری در سراسر دنیا بر اساس یک آبشخور فکری تولید می‌شود و پشت هر اثر یک عقیده وجود دارد. برخی آثار به صورت فردی ساخته می‌شود و برخی دیگر نیز توسط یک تیم سازنده و یا توسط نهادها و مجموعه‌هایی ساخته شود. لذا افرادی که از برچسب کار سفارشی برای توصیف یک اثر استفاده می‌کنند، یا از روی جهل نسبت به فرآیند تولید یک اثر است و یا از روی عناد نسبت به محتوای آن اثر.

آثاری که در مدح و تطهیر کودتاهای انجام شده توسط دولت‌های غربی در شبکه‌های خارجی تهیه و تولید می‌شود را باید چه بنامیم؟ سفیدنمایی گل درشت خشونت‌های دولت‌های متجاوز را باید تحت چه عنوانی دسته بندی کنیم؟

فارس: به عنوان سخن پایانی اگر نکته‌ای در میان گفتگو مطرح نشده بفرمایید.

حشمتی منش: نکته‌ای که می‌توان گفت لزوم طرح روایت‌هایی است که در برنامه‌های ترکیبی تلویزیونی برای تبیین یک مسئله تاریخی و روشنگری درباره آن بسیار راهگشا هستند. این دست روایت‌ها همواره به عنوان یک منبع موثق تاریخی برای جامعه ما قابل استناد است و لازم است که مدیران نسبت به تولید این قبیل برنامه‌ها اهتمام ویژه‌ای داشته باشند.

روایت تاریخ انقلاب باید گسترش پیدا کند و لازم است افراد مختلفی در رابطه با وقایع تاریخی کشور دست به تولید آثار بزنند. درباره مسائل اخیری که در کشور رخ داد بهتر است روایت دست اول از داخل کشور صورت بگیرد. در واقع باید بدون محافظه کاری و صریح و شفاف به بیان حقایق موجود بپردازیم و روایت صحیح و درستی از آنچه رخ داده را برای مخاطب شرح دهیم. در این صورت ابتکار عمل رسانه ای نیز از آن نیروهای رسانه ای داخل کشور خواهد بود.

پایان پیام /