بازآفرینی شهری و تولد دوباره بافت‌های فرسوده استان مرکزی
اراک - ایرنا - استان مرکزی در قلب ایران به دلیل موقعیت اقلیمی و خاستگاه فرهنگی همواره یکی از کانون‌های مهم جمعیتی کشور بوده اما بافت‌های ناایمن و فرسوده به عنوان یکی از معضلات پیش روی این استان، لزوم توسعه بازآفرینی شهری را به‌عنوان مرهمی شفابخش در سال‌های اخیر دوچندان کرده است.
نگاه کلان دولت برای حذف بافت‌های فرسوده و التیام ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی اهمیت بسیاری در توسعه متوازن شهری دارد چرا که این سیاست جامع توانسته در بازه زمانی کوتاهی گره‌گشای بسیاری از مشکلات ساکنان مناطق حاشیه‌ای شود و شاخص‌های زیستی شهروندان این مناطق را نیز بهبود دهد.
اگرچه تمامی دولت‌ها در چهار دهه اخیر کوشیده‌اند از منظر خود شرایط سازه‌های فرسوده شهری را سر و سامانی دهند اما، به جرات می‌توان گفت که این مهم با اجرای طرح بازآفرینی شهری در دولت تدبیر و امید کارنامه قابل دفاعی دارد و هرچند که تا دستیابی به شرایط استاندارد و حذف سازه‌های ناایمن و حاشیه‌ای هنوز راه زیادی مانده است.
برنامه بازآفرینی شهری در دولت تدبیر و امید نه تنها به مقوله بهسازی و ترمیم سازه‌های فرسوده در بافت‌های حاشیه‌ای پرداخته بلکه به ایجاد زیرساخت‌های اجتماعی با هدف مشارکت جویی و اعتمادسازی ساکنان این مناطق کمک کرده است.
712 هکتار از وسعت استان مرکزی را سکونتگاه‌های غیرمجاز و یک‌هزار و 900 هکتار را بافت فرسوده و ناهمگن شامل می‌شود که 13 درصد جمعیت شهری استان در این مناطق زندگی می‌کنند. بر اساس سیاست راهبردی بازآفرینی شهری بخش خصوصی 21 درصد، بانک ها 10 درصد، شهرداری‌ها 40 درصد، خدمات زیربنایی 33 درصد، خدمات زیرساختی 15 درصد، فضای شهری 11 درصد در تامین منابع و اجرای تکالیف محوله سهم دارند و بایستی تا سال 1400، 123 هزار میلیارد تومان از طریق بانک‌ها و منابع تخصیصی صندوق توسعه ملی هزینه شود که با تسهیلات ارزان قیمت به متقاضیان داده می‌شود. 39 درصد از مجموع 123 هزار میلیارد ریال اعتبار بازآفرینی شهری سهم شهرداری ها، 30 درصد سهم بخش خصوصی، سه درصد سهم عمران و بهسازی شرکت بازآفرینی شهری و 28 درصد سهم سایر دستگاه ها تعیین شده است.
وزیر راه و شهرسازی در مردادماه امسال در سفر به استان مرکزی طرح بازآفرینی شهری را در اراک افتتاح کرد که این طرح مشارکتی 336 واحدی در زمینی به وسعت 17 هزار و 600 متر مربع و با زیربنای 48 هزار و 430 متر مربع در 6 بلوک هشت تا 10 طبقه به بهره‌برداری رسید و فضای مسکونی آن‌ها 31 هزار و 920 متر مربع، واحدهای تجاری 500 متر و مجتمع فرهنگی آن 200 متر مربع وسعت دارد.
پرونده 19 طرح باز آفرینی شهری پایدار استان مرکزی روی میز مسئولان
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی گفت: عملیات اجرایی 19 طرح باز آفرینی شهری پایدار با هدف بهبود کیفی ساکنان این مناطق در دستور کار این اداره کل قرار دارد و شکل‌گیری طرح بازآفرینی شهری به ابتدای دولت یازدهم به سند ملی راهبردی احیا، بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری برمی‌گردد که استان با نگاهی بومی و برنامه‌ای هدفمند در پی تحقق اهداف آن است.
«احمد مرزبان» افزود: چهار طرح مشارکتی در مجموعه عملیاتی 336 واحدی باغ خلج، 11 طرح در بخش‌های زیربنایی و روبنایی و چهار طرح مطالعاتی مجموعه برنامه‌های امسال در حوزه بازآفرینی شهری است و بازآفرینی شهری با رویکرد محله محور و با هدف افزایش تاب‌آوری شهری، بهبود زیست پذیری شهری و کمک به پیشرفت و پایداری کالبدی اجتماعی و محیطی انجام می‌شود.
وی گفت: 13 محله در شهر اراک و 17 منطقه در ساوه به عنوان سکونتگاه‌های غیررسمی هدف بازآفرینی شهری استان مرکزی شناسایی شده‌اند که 23 درصد از جمعیت شهر اراک و 19 درصد از جمعیت شهر ساوه در این مناطق سکونت دارند و 80 میلیارد ریال امسال برای اجرای طرح‌های اقدام مشترک از طرف سازمان بازآفرینی شهری استان مرکزی در نظر گرفته شده و این اعتبارات به منظور کمک‌های فنی و اعتباری موضوع بند الف تبصره 18 تخصیص شده است.
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی اظهار داشت: مطالعات و ساماندهی سکونتگاه‌های غیر رسمی، مطالعه و کمک به بهسازی، طراحی و توانمندسازی در قالب طرح اقدام مشترک با دستگاه‌های عضو ستاد بازآفرینی استان انجام می‌شود و 14 طرح بازآفرینی شهری امسال استان مربوط به شهرداری کلانشهر اراک با اعتباری بالغ بر 18 میلیارد ریال است.
وی بیان کرد: هفت طرح مربوط به شهرداری ساوه با اعتباری بالغ بر 60 میلیارد ریال و هشت طرح برای شرکت توزیع نیروی برق با اعتباری بالغ بر 50 میلیاردریال در نظر گرفته شده است.
مرزبان گفت: طرح‌های آب و فاضلاب استان با اعتباری بالغ بر 20 میلیارد ریال، طرح‌های مربوط به اداره کل میراث فرهنگی با اعتباری بالغ بر 28 میلیارد ریال، طرح‌های اداره کل فنی و حرفه‌ای استان مرکزی با اعتباری بالغ بر 15 میلیارد ریال، طرح‌های مربوط به دانشگاه علوم پزشکی اراک و ساوه با اعتباری بالغ بر 17 میلیارد ریال که در قالب 9 محله در موافقت نامه سال 1397 تدوین شده که محله کوی امام علی، بازار تاریخی اراک، خیابان شهدای صفری، قنات ناصری و کوی سجادیه در شهر اراک و محله‌های بهزیستی، یاقوت آباد، پیک نیک گاز، بافت قدیم بازار ساوه در دستور کار این اداره کل قرار گرفته است.
وی افزود: 750 مورد تسهیلات تاکنون در بافت‌های و سکونتگاه‌های غیررسمی استان برای پرداخت به بانک مسکن معرفی شده‌اند و امسال نیز 400 میلیارد ریال تسهیلات در اختیار است که هر شهروندی که در بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی اقدام به ساخت و ساز کند به بانک عامل معرفی می‌شود.
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی یادآور شد: اولویت کاری ستاد بازآفرینی شهری کشور ساخت 100 هزار واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده است که سهم استان مرکزی از آن 2 هزار و 87 واحد است و این اداره کل به دنبال تأمین زمین مورد نیاز برای ساخت و تولید مسکن است.
آبادانی، چشم اندازی که بازآفرینی شهری در استان مرکزی دنبال می‌کند
استاندار مرکزی گفت: دولت فرصت خوبی برای نوسازی بافت‌های فرسوده فراهم کرده است اما اجرای طرح بازآفرینی شهری در این استان نیازمند اقدامات جهادی مداوم است.
سید «علی آقازاده» افزود: استان مرکزی همانند برخی دیگر از استان‌ها از اجرای برنامه‌های طرح بازآفرینی شهری عقب است اما با بهره‌گیری از امکانات و توان بخش خصوصی می‌توان کاستی‌ها را جبران کرد. وی تاکید کرد: قبل از رونمایی از طرح بازآفرینی شهری از سوی دولت، حدود 400 واحد در کوی امام علی (ع) و کوی سجادیه اراک با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی نوسازی شده و استان مرکزی ظرفیت بالقوه‌ای در ساخت و ساز مسکن دارد که باید از این توان نهایت بهره‌گیری در نوسازی بافت‌های فرسوده، صورت گیرد. استاندار مرکزی افزود: بافت‌های فرسوده دغدغه مدیران شهری است با تجمیع این بافت‌ها و ارایه خدمات می توان مشکلات و کمبود خدمات را در این مناطق رفع کرد.
اسکان غیررسمی در 454هکتار اراضی حاشیه‌ای اراک معاونت بهسازی و نوسازی سازمان عمران و بازآفرینی شهرداری اراک گفت: رشد شهری در پنج دهه اخیر به خصوص از سال‌های بعد از انقلاب به علت مهاجرت از روستاها و سایر شهرها، محلات کوی امام علی، کوی امام سجاد، کوی رودکی، کوی ولیعصر و کوی 20 و 30 متری میقان در اراک را ایجاد کرده است.
«مرتضی کاشی» افزود: 454 هکتار در 9 محدوده اسکان غیر رسمی در شهر اراک شکل گرفته که 336 هکتار آن در پنج محله با عنوان بافت فرسوده شناخته می‌شود.
وی اظهار داشت: شهرداری‌ها در راستای تحقق ماده 59 قانون برنامه ششم توسعه و براساس قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن (مصوب 25/2/1387) مکلف به بازآفرینی شهری سالانه ده درصد از این این محلات هستند.
معاونت بهسازی و نوسازی سازمان عمران و بازآفرینی شهرداری اراک گفت: سازمان عمران و بازآفرینی شهری فضاهای شهری شهرداری اراک به‌عنوان متولی رسیدگی به مشکلات و مسائل ساکنان محله در سال‌های اخیر در ارتباط با حمایت از تولید و عرضه مسکن، 50 درصد از هزینه‌های صدور پروانه را تخفیف داده است.
کاشی افزود: شهرداری اراک از سال 1386 تاکنون برای 700 واحد مسکونی واقع در محدوده‌های بافت فرسوده پروانه صادر کرده و برای 2 هزار و 300 واحد مسکونی نوسازی و مقاوم‌سازی شده 46 میلیارد ریال تخفیف قائل شده است.
معاونت بهسازی و نوسازی سازمان عمران و بازآفرینی شهرداری اراک گفت: تاکنون ستاد بازآفرینی شهری اراک، 64 مصوبه به منظور توسعه عمران شهری در مناطق فرسوده داشته است.
کاشی افزود: مهمترین این مصوبات شامل، تصویب چهار محله کوی امام علی (ع)، کوی سجادیه، شهدای صفری و رودکی به‌منظور محلات هدف بازآفرینی شهری، واگذاری زمین مجاور مسجد واقع در پارک ترنم برای ساخت کانون فرهنگی، نوسازی 90 واحد مسکونی در مجتمع‌های کوی سجادیه، انتخاب دو محدوده کوی قنات ناصری و کوی 20 و 30 متری میقان و خیابان مشهد به عنوان محلات هدف است.
معاونت بهسازی و نوسازی سازمان عمران و بازآفرینی شهرداری اراک گفت: تهیه طرح سنگ فرش محدوده بافت تاریخی، اجرای عملیات شبکه برق و اصلاح شبکه در بازار تاریخی شهر اراک و محلات ناکارآمد، ساماندهی گورستان قدیمی کوی قنات ناصری، ساخت ایستگاه آتش نشانی در کوی شهدای صفری، اختصاص یک هکتار زمین برای ساخت پارک محله‌ای در کوی امام سجاد از دیگر مصوبات است.
کاشی افزود: در این راستا برای توسعه و تجهیز امکانات و خدمات روبنایی شهری اراک، برای ساخت سوله ورزشی در کوی امام علی (ع)، ساخت مجتمع چند عملکردی کوی امام علی، راه اندازی نهاد توسعه محله کوی امام علی (ع)، روکش آسفالت برخی از معابر کوی امام علی، جدولگذاری 32 معبر مشرف به پایه کوه کوی امام سجاد، راه اندازی دفتر تسهیل‌گری و توسعه کوی امام سجاد (ع) اقدام شده است.
وی اظهار داشت: ساخت مجتمع چندمنظوره کوی امام سجاد و کوی قنات ناصری با کاربری فرهنگی و اجتماعی با استفاده از اعتبارات و منابع مالی شرکت بازآفرینی شهری ایران با اعتباری بالغ بر چهار و نیم میلیارد ریال در دستور کار شهردای اراک است.
استان مرکزی با یک میلیون و 414 هزار نفر جمعیت دارای 12 شهرستان، 23 بخش، 34 شهر و 66 دهستان است. وسعت سکونتگاه غیررسمی در استان مرکزی 712 هکتار است که بیشترین آن به میزان 454 هکتار در اراک و پس از آن 258 هکتار در ساوه قرار دارد. هفت درصد مساحت اراک و 23 درصد جمعیت ساکن این کلانشهر در شمار سکونتگاه‌های غیررسمی قرار می‌گیرد و 12 و نیم درصد مساحت ساوه و 19 درصد جمعیت این شهر نیز در مناطق حاشیه ای قرار دارند. وسعت بافت‌های فرسوده و ناهمگون شهری استان مرکزی نیز در مجموع یک‌هزار و 900 هکتار است که مطالعات این بافت ها در اراک، دلیجان، محلات، آشتیان، غرق آباد، مامونیه و پرندک انجام شده است. 125 هزار نفر از جمعیت شهری استان مرکزی ساکن بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی هستند که بازآفرینی شهری می‌تواند تولدی دوباره در حوزه عمران و آبادانی این استان قلمداد شود.
*س_برچسب‌ها_س*
