بانک مرکزی؛ مقصر اصلی نابسامانی در بازار نهاده‌های دامی

به گزارش مشرق، عدم تامین نهاده یارانه‌ای برای صنعت دام و طیور، قیمت مواد پروتئینی در بازار را دستخوش تغییرات جدی کرده است. صعود قیمت مرغ، تخم مرغ و لبنیات باعث شده است که دولت اقدام به توزیع مرغ ارزان در سطح بازار کند اما قیمت‌ها خیال پایین آمدن ندارد. تولیدکنندگان مهمترین دلیل تغییر قیمت‌ها را افزایش قیمت نهاده‌ها در بازار آزاد و تامین نشدن تمام نهاده‌های مورد نیاز صنعت دام و طیور با قیمت مصوب اعلام می‌کنند.

اما چه عواملی باعث شده است که نهاده مورد نیاز صنعت دام و طیور به عنوان صنعتی که غذای مردم را تامین می‌کند، به دست تولیدکنندگان نرسد و بازار دو نرخی برای نهاده‌های دام و طیور شکل بگیرد. با مجید موافق قدیری، رئیس انجمن صنایع خوراک دام و طیور و آبزیان گفتگویی برای ریشه‌یابی مشکل ترتیب دادیم.

مسئله ای که این روزها همواره از سوی اتحادیه های تولید کننده گوشت مرغ و قرمز و لبنیات مطرح می شود این است که وارد کننده نهاده دامی ارز 4200 تومانی گرفته است اما نهاده را در بازار با قیمت آزاد می فروشد سوال اینجا است که ارز 4200 تومانی بابت خرید نهاده‌های دام و طیور در اختیار چه کسانی قرار گرفته است؟

امروز حدودا 390 مجموعه در عرصه واردات نهاده‌های دامی در حال فعالیت هستند و البته طبق گفته‌های سیاستگذاران اقتصادی کشور ارز 4200 تومانی هم طبیعتا باید برای واردات نهاده‌های دامی تولید خوراک دام به آنها اختصاص داده شود تا امکان واردات کالایشان به داخل ایران را داشته باشند.

به چه بخشی از نهاده‌های وارداتی، یارانه دولتی یعنی همان ارز 4200 تومانی تعلق گرفته است؟

امروز جو دامی، کنجاله سویا، ذرت دامی و دانه سویا چهار قلم کالایی است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم به مصرف دام و طیور می‌رسد و جزء نهاده‌های دامی تولید خوراک دام هستند که دولت اعلام کرده تا پایان سال متعهد به پرداخت ارز 4200 تومانی به آن است..

وجود مشکل در ترخیص کالا از گمرک چقدر بر کاهش عرضه و افزایش قیمت نهاده‌ها اثر گذاشته است؟

امروز به نظر من گمرک جمهوری اسلامی ایران موفق‌ترین سازمان بخش دولتی در زنجیره‌های مختلف سازمان‌هایی است که در واردات نهاده‌های دامی نقش آفرینی میکنند. در چند ماهه گذشته گمرک با ارایه طرح های متعدد به دنبال کاهش بروکراسی های پیچیده اداری و به تبع آن توسعه تجارت ایران بوده اما به نظر بنده در این عرصه متهم اصلی نابسامانی در بازار نهاده های دامی بانک مرکزی است که ارز این کالاها را به موقع تامین و انتقال نداد تا نهاده ها در بنادر ایران رسوب نکنند و کشور با چالش تولید محصولات پروتیینی دامی مواجه نشود.

متهم دوم وزارت صمت و وزارت جهاد کشاورزی هستند که به موقع ارز را به نهاده‌های‌دامی تخصیص نداده‌اند و البته استراتژی و برنامه ریزی مناسب در این عرصه هم نداشتند. شوربختانه این دو وزارتخانه با موازی کاری و بوروکراسی پیچیده اداری که داشتند عرصه را برای بازرگانان این بخش تنگ کردند. فراموش نکنیم ثبات مدیریتی و تصمیم‌گیری های مناسب در این دو وزارتخانه هم وجود نداشت که اگر بود اتفاقات امروز در بازار را شاهد نبودیم.

شنیده شده برخی واردکنندگان بخش خصوصی ارز دولتی دریافت می‌کنند ولی نهاده‌ها را با قیمت‌های آزاد می‌فروشند. این موضوع صحت دارد؟

معتقدم شرکت‌های دارای سابقه و معتبر که در عرصه تجارت نهاده‌های دامی فعال هستند، خودشان را درگیر چنین مسایلی نمی‌کنند چراکه اعتبار آنها زیر سئوال میرود. ضمن اینکه با توجه به نظارت‌های شدید و رصد و پایشی که توسط نهادهای متولی در عرصه واردات و توزیع نهاده‌های دامی وجود دارد، این حرف وظایف آنها را زیر سئوال میبرد که درست نیست. بنابراین اگر انحرافی هم در توزیع نهاده های دامی در کشور وجود دارد باید در شرایط تحریم کشور بدون هیاهو و جنجال آن را حل و فصل کرد.

امسال نیاز کشور به نهاده‌های دامی چقدر بوده و چقدر وارد شده است؟ دلیل کمبود نهاده بازار چیست؟

ارزش مجموع واردات نهاده‌های دامی در هفت ماهه سالجاری دو میلیارد و 377 میلیون و 502 هزار و 655 دلار است که در مقایسه با ارزش دو میلیارد و 903 میلیون و 990 هزار دلاری واردات نهاده های دامی در دوره مشابه سال گذشته کاهش 18 درصدی را نشان می دهد.

لازم به ذکر است؛ در هفت ماهه سال جاری 8 میلیون و 529 هزار و 558 تن نهاده های دامی وارد کشور شده است که در مقایسه با واردات 9 میلیون و 520 هزار و 790 تنی نهاده های دامی در دوره مشابه سال گذشته کاهش وزنی 10 درصدی را نشان می دهد.

همچنین طی هفت ماهه ابتدایی سالجاری پنج میلیون و 849 هزار و 809 تن ذرت به ارزش یک میلیارد و 412 میلیون و 707 هزار و 432 دلار وارد کشور شده است. مقایسه این آمار با واردات چهار میلیون و 869 هزار و 460 تنی ذرت به ارزش یک میلیارد و 206 میلیون و 760 هزار دلاری ذرت در دوره مشابه سال گذشته نشان می دهد واردات این محصول به لحاظ وزنی رشد 20 درصدی و به لحاظ ارزشی رشد 17 درصدی را تجربه کرده است.

گفتنی است؛ در هفت ماهه امسال یک میلیون و 97 هزار و 709 تن جو به ارزش 268 میلیون و 271 هزار و 173 دلار وارد کشور شده است که در مقایسه با واردات یک میلیون و 840 هزار و 440 تنی این محصول به ارزش 476 میلیون و 930 هزار دلار در دوره مشابه گذشته رشد وزنی منفی 40 درصدی و رشد ارزشی منفی 44 درصدی را نشان می دهد. در بازه زمانی مورد نظر در این گزارش؛ 632 هزار و 150 تن کنجاله سویا به ارزش 258 میلیون و 773 هزار و 20 دلار وارد کشور شده است که در مقایسه با واردات یک میلیون و 127 هزار و 580 تنی کنجاله سویا به ارزش 494 میلیون و 390 هزار دلار در دوره مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی رشد منفی 44 درصدی و به لحاظ ارزشی رشد منفی 48 درصدی را نشان می دهد.

لازم به ذکر است؛ در هفت ماهه ابتدایی امسال 949 هزار و 840 تن دانه سویا به ارزش 437 میلیون و 751 هزار و 30 دلار وارد کشور شده است که در مقایسه با واردات یک میلیون و 683 هزار و 310 تنی این محصول به ارزش 725 میلیون و 910 هزار دلاری این محصول در دوره مشابه سال گذشته به لحاظ وزنی رشد منفی 44 درصدی و به لحاظ ارزشی رشد منفی 40 درصدی را نشان می دهد. مهمترین دلیل کمبود در بازار هم کاهش واردات نهاده‌های دامی بوده زیرا امروز متوسط 80 درصد از نیاز کشور به نهاده‌های دامی از طریق واردات تامین می‌شود.

با توجه به گفته‌های شما درباره تخصیص ارز 4200 تومانی به تمام واردکنندگان، چرا نرخ نهاده در بازار آزاد با نرخ‌های دولتی متفاوت است و شاهد دو نرخ در بازار نهاده هستیم؟

همان‌طور که پیشتر نیز بیان کردم؛ ایران 80 درصد از نهاده‌های دامی و خوراک دام را از طریق واردات تامین می‌کند. بنابراین هرگونه چالشی در عرصه واردات، باعث تنش در بازار داخلی نهاده‌های دامی میشود. امروز اگر اختلاف قیمت بازار غیررسمی با بازار رسمی متوسط 400 درصد شده است مهمترین و تنها دلیلش کاهش واردات بوده است و تا زمانی که عطش بازار گرفته نشود در بر همین پاشنه خواهد چرخید و ریسک صنعت پروتیین دامی ایران روز به روز افزایش و قیمت‌ها در بازار بی ثبات‌تر خواهد شد.