باید پذیرفت که در حوزه اطلاع رسانی به موقع ضعف داریم / سیاسی کردن مسائل موجب ایجاد شکاف وحدت ملی می شود

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از مرصادنیوز، دومین ویژه برنامه گفتگو با موضوع نقش رسانه ها در اغتشاشات اخیر به همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور رضا حیدری (مدیرخبرگزاری فارس استان کرمانشاه) و حسنعلی مهدوی چشمه گچی (مدیرمسئول هفته نامه غرب) به عنوان کارشناسان و نیز جمعی از اصحاب رسانه امروز شنبه در محل سالن اجتماعات فرمانداری کرمانشاه برگزار شد. در ادامه به برخی مسائل مطرح شده در این نشست اشاره میکنیم.

چشمه گچی:

امروز در دنیای فعلی رسانه ها تعیین کننده هستند و نقش آن ها بسیار بیشتر از گذشته مهم است. رسانه از زمانی که انسان ها غارنشین بودند به نحوی وجود داشته و امروز خیلی نوتر و مدرن تر شاهد نقش رسانه ها در تمام وقایع مهم دنیا بوده ایم. در قضیه اخیر ما اعتقاد داریم هم اعتراض بود و هم اغتشاش؛ اعتراض زمانی بود که کسی اقدام به خشونت نمی کرد و همان روزهای اول که صرفا در حد اعتراضات آرام و غیرساختارشکنانه بود شاهد بودیم اما زمانی که اقدام هنجارشکنانه و آتش زدن بانک و شکستن شیشه ها، کشتن افراد و صدمه زدن به پلیس و... این جریان تبدیل به اغتشاش شد. قطعا هم رسانه های داخلی هم خارجی نقش داشتند که البته رسانه های خارجی نقش پررنگ تری از خود نشان دادند. طی این مدت بیش از 3500 برنامه و خبر از شبکه های خارجی تولید و پخش شده برای اینکه بر آتش اختلافات و درگیری در کشور بدمند و موفق هم بودند. ما در این نبرد رسانه ای متاسفانه به دلایل مختلف به رسانه های خارجی باختیم. مرجعیت رسانه ای طی سال های اخیر به رسانه های خارجی واگذار شده و مردم کشور متاسفانه به رسانه ملی و رسانه های داخلی خیلی اعتمادی ندارند و اخبار و اطلاعات را از رسانه های خارجی که خیلی ها آلوده به کذب و هوچی گری است، دریافت می کنند و این رسانه ها اذهان را به ویژه اذهان جوانان و نوجوانان را در این قضیه اخیر به دست گرفتند و جلو آمدند و تا کنون ادامه دارد شد.

از زمانی که رسانه های مستقل و منتقد ما را به ویژه از زمان آقای خاتمی در داخل کشور بستند و محدودیت برای آن ایجاد کردند به گونه ای که در عرض یک شبانه روز بیست تا سی روزنامه تعطیل شد و مسئولین روزنامه های منتقد را بازداشت و محدودیت ایجاد کردند متاسفانه مردم به رسانه های خارج از کشور روی آوردند و اینکه بسیاری از اخبار منتشر شده در خود رسانه های اصلی کشور فاقد سندیت بود و مردم اطمینان خود را از دست دادند. ما باید این مرجعیت را باید به داخل کشور برگردانیم تا دشمن موقیعتی را برای ما جعل و خلق نکند و موقعیتی ایجاد نشود که جوانان ما احساساتی به دنبال اخبار آنها بدوند و برای کشور هزینه در بر داشته باشد.

حیدری:

درباره وقایع اخیر باید ببنیم مطالبه اصلی و فرعی وقایع اخیر چه بود؟ وقتی به پاسخ این سوال فکر کنیم خواهیم دید در این قضیه با مقوله اعتراض مواجه نیستیم و یک سطح بالاتر از آن است و بر این اساس می توان اتفاقات و وقایع اخیر را در چارچوب اغتشاش طرح ریزی و تقسیم بندی کرد. با نشانه شناسی وقایع اخیر و رفتارشناسی به این نتیجه میرسیم که چیزی به عنوان اعتراض دیده نمی شود و خیلی تفاوت میان اینکه وقایع را اعتراض یا اغتشاش ببینیم وجود دارد چرا که رفتار رسانه ای طرفین به این مهم بستگی دارد و نوع سیاست گذاری، اغنای افکار عمومی، نوع کنترل بحران هم فرق می کند.

بازنمایی رسانه ای حوادث اخیر نشان داد اعتراض ویژگی هایی دارد که از آنها می توان به وجود یک خواسته اصلی و فرعی اشاره کرد. وجود امید و مدنی بودن و ضد ساختار نبودن از این ویژگی هاست اما آشوب از این ویژگی ها تهی است و در دل آشوب هم عدم وجود امید و ناامنی بخش جدایی ناپذیر آن است و بی مطالبه است و نهایتا به حکومت وحشت در سطوح بالا یا پایین تر ختم می شود برای همین براساس اعلام نظر کارشناسان در وقایع اخیر با یک ناجنبش مواجه بودیم یعنی ساختارمند نبود؛ نظام رهبری وجود نداشت و مطالبه ای هم نداشتند و این ناجنبش تمام تلاشش آماده کردن مسیر برای اقدامات بعدی بود. وقتی به فضای رسانه ای نگاه میکنیم سیالیتی در فضای رسانه ای وجود دارد که مانع گفتگو می شود. در اغتشاش فضای رسانه های حجم عجیبی از خبررسانی و خبرسازی را میبینیم که به دنبال تزریق ناامیدی هستند چون فاقد مطالبه است امکان گفتگو را منع رسانه ای می کند و شما نمی دانید با چه چیزی باید بحث کنید یک جا حجاب اجباری مطرح می شود و فضا را به آن سمت می برند جایی دیگر مطالبه اقتصادی و... می شود.

در رفتارشناسی رسانه ای به این نتیجه میرسیم که مطلقا رسانه های خارجی فضایی برای گفتگو فراهم نمی کردند به عنوان مثال در پلتفرم توییتر 2.5 تا 3 میلیون کاربر داریم و بیش از 135 میلیون محتوا در این پیام رسان تولید می شود که تقسیم بندی انجام می شود. در گرایش های عاطفی چیزی در حدود 30 درصد به عنوان همدردی در این حادثه فعالیت کردند و 17 درصد فراخوان برای آشوب و 16 درصد هم پوشش اهتراضات خیابانی را به صورت خشونت طلبانه انجام می دادند. 45 درصد کاربران شخصیت غیرسیاسی داشتند و 43 درصد نیروهای کاملا معاند بودند؛ همچنین در اینستاگرام 531 هزار محتوا تولید می شود که 54 درصد آن را معاندین را راهبری می کنند و در تلگرام نیز 810 هزار پیام تولید می شود که از آن 46 درصد توسط معاندین تولید می شود. با پروژه جدی عملیات روانی که واقعا می شود آن را تروریسم روانی عنوان کرد؛ رو به رو هستیم.

چشمه گچی: 

در ابتدای این وقایع دیدیم جوانان شعارهایی داشتند و خواسته های داشتند که خواسته آنها روز اول حجاب بود گرچه اعقاد دارم حجاب بهانه است و اگر قضیه مهسا امینی نبود جرقه دیگه ای زده می شود لذا خواسته دارند اما شیوه بیان آن در نهایت به خشونت کشیده شد. گفتند اعتراض باید مدنی باشد ولی کدام راه مدنی و قانونی برای مردم باز گذاشته شده تا مدنی اعتراض کنند. هیچ گاه به هیچ یک از احزاب و مردم و... حق تجمع و تحصن داده نشده است بعد می گویید اعتراض باید مدنی باشد؟ وقتی اجازه بروز عقیده ندهیم به عقده تبدیل می شود. هیچ چیز مانع گفتگو نیست ولی عقیده دارم فرصت های گفتگو از بین رفت و در این اعتراضات دیدیم که جوانان در این اغتشاشات یک شعار از اصلاح طلب و اصول گرا سر ندادند یعنی هیچ را قبول ندارند و به این معنی است وقت گفتگو به پایان رسیده است. سال های سال برای گفتگو وقت داشتیم و از آن استفاده نکردیم و همیشه با دید امنیتی صحبت میکنیم و تا زمانی که با این دید بنگریم به نتیجه نمی رسیم. ضمن اینکه خبرهای ما باید امید بخش باشد.

حیدری: 

یکی از چالش های اصلی ما در کشور بحث خبرنگاری بحران است یعنی با توجه به کشور ما که از نظر جغرافیایی بلاخیز است و تحولات سریع اتفاق می افتد اما مسئله " خبرنگاری بحران" در کشور ما مغفول مانده است اما ما باید بدانیم جریان مقابل ما چرا و چگونه دارد با روان مردم بازی می کند و متناسب با آن ما چه کاری میتوانیم انجام دهیم. در حال حاضر اکنون در یک درگیری و تنش رسانه ای شدید قرار داریم. هدف یک رسانه از هزینه میلیون دلاری توسط سعودی ها چیست؟ صوتی هم اخیراً توسط یکی از رسانه های معاند منتشر شده که باید این موضوع را برای مردم تبیین کنیم.

من معتقدم بخشی از مشکلات ما کم کاری و تساهل بر رسانه های ما بوده است، رسانه‌های داخلی هم باید نقد شوند. خوب است که ما بدانیم چه اتفاقی در جامعه می افتد در همین حادثه اخیر رسانه های ما از ابتدا یک هفته تا 10 روزی رسانه ها ساکت بودند رسانه‌ها هیچ کنشی نداشتند! و این باعث شد یک حجمه عظیمی از تولید پیام های دروغ و مخدوش و سانسور شده به مردم القا شود با یک حجمی از پیامها مواجه بودیم و نمی دانستیم چطور برخورد کنیم. متناسب با این پیام ها ما چه تولید کنیم؟! اطلاع رسانی کنیم؟ یا فضا را آرام کنیم؟ در یک چهارچوب سیاسی این را ببریم؟ جریان به اصطلاح مقابل مردم را نگاه کنیم؟ وقتی محور های تولید پیام در رسانه های خارجی را می بینیم چند مسئله عینیت پیدا می کند: ما باید اینها را بدانیم و مبنا قرار دهیم و تحلیلی که از این فضا داریم از آنها "روایت وارونه" است یعنی "قلب روایت" اتفاق می افتد. موضوعی روی می دهد آن رسانه ها مطرح نمی کنند و می گذراند یک جور دیگر و به نحوی دیگر به آن می پردازند و بدین ترتیب تولید دروغ در یک حجم بزرگ و بالا اتفاق می‌افتد و مرجعیت زدایی در رسانه های خارج از کشور اتفاق می‌افتد و ما باید به این موارد توجه کنیم و حواسمان باشد جوری صحبت نکنیم که در خط خبری و همراه آنها باشیم!

اکنون ببینید چه موجی از نفرت به وجود آمده! ما تا این حد نفرت نداشتیم و به این حجم تولید نفرت نداشتیم. وقتی می‌خواهیم خبر رسانی کنیم چطور انتظار داریم که درک از اطراف نداشته باشیم تحلیل نداشته باشیم! در جریان رسانه‌ای مقابل همه اتفاق نظر دارند که این رسانه ها معاند هستند و اصلاً در این بحثی نیست ولی در آن سو هم باید بپذیریم خط خبری وجود داشته است. مگر می شود اقدامات ضد امنیتی را ما نبینیم با این فضا جنگ روانی را نبینیم! تروریستی که روی امنیت روانی مردم کار می کند را نبینیم! بله می گوییم جوانان به وظیفه غلط خودشان به درستی عمل می‌کنند ما هم خوب است درک داشته باشیم. ببینید روایت‌های مخدوش به این مرجعیت زدایی طبیعتاً اجازه نمی‌دهند که هیچ مرجع رسمی اعتباری وجود داشته باشه که فضا را آرام کنید.

یقیناً هر اتفاقی در آرامش به خوبی نتیجه میدهد یکی از اقداماتی که این ها نمی خواهند اتفاق بیفتد مرجعیت زدایی است یعنی نه اجازه میدن نیروی انتظامی مرجعیت داشته باشه نه به قوه قضاییه و نه سایر حوزه‌ها.. البته انتقادات به حوزه سواد رسانه هم وارد است حتماً در جای دیگری باید به این اشاره کنیم. این حجم عجیب از نفرت و حجم عظیمی از دروغ پردازی تولید و توزیع می شود و باید مراقب افکار عمومی باشیم. دشمن به دنبال سوریه سازی ایران است و خودشان به این قضیه اقرار می کنند و مردم را کف خیابان می آورند در حالی که ما با این مسئله فانتزی برخورد کنیم تا اتفاقی نیافتد. من معتقدم رسانه ها کم کاری کردند و شاهد اثرات سو آن هم بودیم. معتقدیم در چارچوب مشخص فضا را ببنیم.

امروز بحث امنیت ملی و امنیت روانی مردم است، دیگر باید چه اتفاقی بیفته که بگوییم این مسئله، تمامیت ارضی کشور را در بر گرفته، فایل صوتی خبرنگار بی‌بی‌سی منتشر شده و به قول فضای مجازی ها ویرال میشود. با درک درست مسئله می‌توان آشوب ها را کنترل کنیم حتماً باید برای آن راهکار تعریف کرد. خبررسانی درست و امید بخش وظیفه رسانه ها است چرا که رسانه های بیگانه دقیقا بر این مقوله متمرکز شده اند. علت چیست که ما حتی اگر در داخل کشور یه خبر خوب هم داشته باشیم مثل قهرمانی کشتی جام جهانی باز هم فضاسازی منفی انجام می شود! که خبر منفی کار می کنند چرا ما نمی توانیم به درستی عمل کنیم! آنها دارند مطلوب خود را پیگیری می‌کنند. حالا چه اتفاقی می افتدکه یک رسانه معاند به یک باره افکارعمومی جامعه ما را به دست میگیرد و خبرسازی میکند و نیز دوبرابر ما خبرسازی می‌کنند.

رسانه های بیگانه در این جریان میدان‌داری می کنند یکی از این رسانه ها که تاثیرگذاری زیادی بر افکار عمومی داشته" ایران اینترنشنال " 2.3 برابر رسانه ها خبر سازی می کنند بعد از آن "بی بی سی" " من و تو" و آن سو از رسانه‌های داخلی مشاهده میکنیم " آخرین خبر" 14 درصد، فارس 6 درصد و خبرفارسی 2 درصد! ما باید فهم داشته باشیم از این ماجرا ببینیم چه اتفاقی می افتد. نکته بعدی اینکه هر چیز اگه بخواهیم سیاسی کنیم اعتراضات به چپ و راست می کشد سیاسی کردن یقینا باعث تشکیک و ایجاد شکاف وحدت ملی می شود.

چشمه گچی: 

ما صحبت کردیم که رسانه‌های بیگانه مانند اینترنشنال، بی بی سی فارسی، صدای آمریکا چگونه است و توطئه می کنند، دروغ می‌گویند، کار این رسانه ها این است و در پی تشنج هستند. در پی اینکه تجزیه طلبی در کشور ما اتفاق بیفتند.

این بحث ها را بیان کردن و برای صد و هزاران بار تکرار کردن بی فایده است. همین الان که اینجا نشستیم ممکن است چندین محفل سخنرانی در گوشه گوشه این استان برپا باشه که همین مباحث مطرح شود ولی خب اینها که دردی را دوا نمیکند. دشمن، دشمن است. طبیعت دشمن، دشمنی کردن است و مانند عقرب که طبیعتش نیش زدن است. آقای حیدری گفتند ما در روز اول غافلگیر بودیم حالا کلمه غافلگیری را به کار نبردند، چرا ما اینقدر عقب هستیم که سر درگم شویم و بعد از 10 روز به خودمان می آییم. ما کوتاهی هایی داریم و به کوتاهی های خود اشاره ای نمی کنیم، چرا ما مرجعیت رسانه را در داخل کشور احیا نمی کنیم تا به جای اینکه مردم به سراغ رادیو و تلویزیون های بیگانه و خارجی بروند باید سراغ فارس ایرنا، ایسنا، صداوسیما و سایر رسانه‌های بروند، ما چه کرده ایم که مرجعیت را از دست دادیم؟!

ما کوتاهی هایی داشتیم و محرز است در برخی موضوعات کار نکردیم و همین جوانان دهه هشتادی مگر زمان شاه بزرگ شدند!؟ اینها مولود انقلابن اینها فرزند انقلابند و ما تربیتشان کردیم؛ این همه ارگان‌های فرهنگی با این همه ناهنجاری های گوناگونی که دارند موازی کاری می کنند. و در سطح جامعه هنوز خیلی ها نمی دانند فرهنگ چیست؟!

به عقیده ما همه جریانات را نباید امنیتی ببینیم و باید گفتگو کنیم. اینها جوانان ما هستند و ما گفتگو نکردیم و خود را برتر دانستیم.

انتهای پیام /