برجام هنوز بهترین راه برای بازگرداندن ثبات به خاورمیانه است
تهران - ایرنا - داریل کیمبال در گفت وگو با روزنامه اعتماد، می گوید: به رغم تلاش‌های دولت ترامپ برای از بین بردن برجام، این توافق هنوز بهترین راه برای بازگرداندن صلح، ثبات برای جهان و یک اقتصاد نرمال برای ایران است.
روزنامه اعتماد گفت وگویی را با داریل کیمبال مدیر اجرایی بنیاد کنترل سلاح در واشنگتن، انجام داده است که در ادامه گزیده ای از آن را می خوانیم: دونالد ترامپ حتی پیش از رسیدن به قدرت وعده داده بود که توافق هسته‌ای با ایران را نابود خواهد کرد؛ چرا که برجام را «بدترین توافق تاریخ» می‌دانست و این دستاورد دولت اوباما را خلاف منافع امریکا توصیف می‌کرد. او سرانجام در اردیبهشت 1397 وعده خود را عملی ساخت تا شرایطی جدید در عرصه بین‌المللی پدید آمده و پس از چند سال سکون، بار دیگر روابط تهران و واشنگتن شاهد تنش‌های روزافزون باشد. ایران تصمیم گرفت در قبال نقض توافق هسته‌ای با تکیه بر حقوق خود در برجام از تعهدات خود بکاهد و ایالات متحده نیز با تکیه بر راهبرد «فشار حداکثری» کوشید تا ایران را وادار به آغاز مذاکراتی جدید تسلیم کند. در این میان کشورهای اروپایی نیز که از یک سو به دلیل هراس از تحریم‌های امریکا قادر به اجرای تعهدات خود در توافق هسته‌ای نبودند و از سوی دیگر نابودی برجام را اقدامی علیه امنیت و ثبات قاره سبز می‌دانستند با اتخاذی راهی میانه تلاش کردند تا در مقابل برخی خواسته‌های امریکا بایستند و از ایران بخواهند دست‌کم تا زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ایالات متحده مانع از نابودی برجام شود. اکنون در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا، دولت ترامپ تلاش دارد از طریق شورای امنیت آخرین ضربه را بر پیکره برجام وارد آورد و دیگر طرف‌های برجام می‌کوشند تا برابر این اقدام غیرقانونی امریکا ایستادگی کنند.
ایالات متحده به رغم تاکید تمامی کشورهای عضو برجام بر عدم توانایی این کشور برای ابقای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، مدعی است که مکانیسم ماشه را فعال کرده است که این اقدام می‌تواند باعث نابودی توافق هسته‌ای شود. سوال این است آیا شما برجام را توافقی کارآمد می‌دانید و اینکه چه آینده‌ای برای این توافق متصور هستید؟
برخلاف ادعاهای وزیر خارجه کنونی امریکا، ایالات متحده دیگر نمی‌تواند از مکانیسم بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بهره گیرد. دولت ایالات متحده در سال 2018 رسما اعلام کرد که از توافق هسته‌ای خارج شده و بر اساس این اقدام خود، تمامی تحریم‌هایی را که در روز آغازین اجرای برجام در سال 2016 برداشته شده بودند، بار دیگر اعمال کرد. به همین دلیل است که در حال حاضر تقریبا تمامی اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد و همچنین تمامی طرف‌های باقی مانده در برجام تصریح می‌کنند که ایالات متحده دیگر «جایگاه قانونی» لازم را برای بازگرداندن تحریم‌هایی که در پی تصویب قطعنامه 2231 شورای امنیت لغو شده بودند، ندارد.
و اما اگر بخواهم پاسخ سوال شما را بدهم، باید بگویم که فکر می‌کنم برنامه جامع اقدام مشترک که طی سال‌ها مذاکره میان ایران و کشورهای 1+5 حاصل شد، یک توافق برد - برد برای همه طرف‌ها بود و البته هنوز هم یک توافق برد - برد است. این توافق پیچیده و متعادل که به سختی به دست آمده، در سال‌های اخیر توانسته بود تنش‌ها را کاهش داده و نگرانی‌ها درباره اهداف برنامه هسته‌ای ایران را از بین ببرد. ایران پی برده بود که برای بهره‌مندی از انرژی هسته‌ای به صورت صلح‌آمیز نیاز به پیاده‌سازی برنامه‌ای بسیار سنگین و هدف تحریم‌ها قرار گرفتن ندارد و به همین دلیل تلاش می‌کرد تا به صورت لایه‌لایه تحریم‌های اعمال شده طی سال‌های طولانی را که اقتصاد ایران را دچار مشکل کرده و آسیب‌های زیادی به مردم ایران رسانده به صورت قانونی لغو و بی‌اثر کند.
متاسفانه دولت دونالد ترامپ به این توافق و راه و روشی که طی آن برای برقراری صلح و لغو تحریم‌ها در نظر گرفته شده بود احترام نگذاشت. با این وجود معتقدم به رغم تلاش‌های دولت ترامپ برای از بین بردن برجام، این توافق هنوز بهترین راه برای بازگرداندن صلح، ثبات برای جهان و یک اقتصاد نرمال برای ایران است. به همین دلیل معتقدم اگر جو بایدن، معاون اول دولت باراک اوباما بتواند رییس‌جمهور ایالات متحده شود، بسیار مایل خواهد بود که تحریم‌ها را برداشته و به برجام بازگردد، در صورتی که ایران نیز بپذیرد به تعهداتی که در برجام برای این کشور مندرج شده بازگشته و به آنها عمل کند.
نظرسنجی‌ها در حال حاضر از پیروزی جو بایدن در انتخابات می‌گویند. هرچند که نمی‌توان به‌طور کامل روی این نظرسنجی‌ها حساب کرد اما آیا فکر می‌کنید با روی کار آمدن دولت دموکرات‌ها تغییری جدی در سیاست امریکا در قبال ایران ایجاد خواهد شد؟
بله، من معتقدم سیاست ایالات متحده در پرونده هسته‌ای ایران و برجام با روی کار آمدن دولت احتمالی جو بایدن تغییر خواهد کرد. نشانه‌های زیادی وجود دارد مبنی بر اینکه بایدن مایل است به توافق هسته‌ای با ایران بازگردد و تحریم‌ها را لغو کند، اما به شرطی که ایران نیز حاضر باشد به تمام تعهدات خود در برنامه جامع اقدام مشترک عمل کرده و همچنین آماده مذاکره در خصوص وضعیت پرونده هسته‌ای خود در دوره پسابرجام باشد. نگرانی‌های متقابلی وجود دارد که با گفت‌وگو امکان حل و فصل آن وجود دارد و دو طرف باید آماده همکاری باشند تا پرونده هسته‌ای به سرانجام برسد.
ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اختلافات بر سر نحوه تعامل با یکدیگر و به خصوص ارایه دسترسی داشتند اما در حال حاضر آنها در راه‌حل این مساله قدم برداشته‌اند. ارزیابی شما از این شرایط چیست؟
ما بسیار خوشحال شدیم که دیدیم که رافائل ماریانو گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران بازدید کرده و اعلام کرده است که توافقی در مورد مسیر پیش رو برای صدور اجازه دسترسی به آژانس حاصل شده است. این توافق بسیار حیاتی و اعتمادساز است چرا که به آژانس اجازه می‌دهد در راستای اجرای وظایف خود گام بردارد و نشان می‌دهد دو طرف مایل هستند تا برمبنای توافق پادمانی عمل کنند.
پیشنهاد شما برای عبور از بن‌بست کنونی میان ایران و امریکا در خصوص پرونده هسته‌ای ایران چیست؟
بسیار اهمیت دارد که در مقطع زمانی فعلی هیچ کدام از طرفین تقابل یا بحرانی جدید ایجاد نکنند تا مشخص شود آیا سیاست امریکا در قبال ایران، پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در این کشور تغییر خواهد کرد یا نه. این تغییر اگر ایجاد شود راهی برای ایالات متحده و ایران خواهد گشود که به تعهدات خود در ذیل توافق هسته‌ای بازگردند. بازگشت دو طرف به تعهدات ذیل برجام، اولین گام مهم در جهت بازگرداندن ثبات و جلوگیری از بحران هسته‌ای جدید در منطقه است. بازگشت به توافق هسته‌ای زمینه‌ای را آماده خواهد کرد که طی آن امکان مذاکرات طولانی مدت با ایران برای رفع نگرانی‌ها در خصوص برنامه هسته‌ای این کشور فراهم خواهد شد. در نتیجه این امر اولا ایران از زیر بار فشارهای اقتصادی وحشتناک خلاصی خواهد یافت و در ثانی این امکان به وجود خواهد آمد که با تهران گفت‌وگوهایی برای رفع نگرانی در دیگر زمینه‌ها از جمله فعالیت‌های منطقه‌ای و مساله موشک‌های بالستیک شکل گیرد.
منبع: روزنامه اعتماد *س_برچسب‌ها_س*