بررسی قواعد نظام‌های حقوقی در مواجهه با توهین به کتب آسمانی
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری فارس، نشست علمی با موضوع قواعد نظام‌های حقوقی در مواجهه با توهین به کتب آسمانی میزبانی خانه ملی قانون اساسی برگزار شد. در این نشست 6 فرهیخته دانشگاهی حضور داشتند که هرکدام به تبیین دیدگاه‌های خود نسبت در رابطه با موضوع فوق پرداختند.
حبیب‌نژاد: حقوقدانان مسلمان باید دین خود را به قرآن ادا کنند
ابتدا سیداحمد حبیب‌نژاد دانشیار دانشگاه تهران و معاون قانون اساسی معاونت حقوقی رئیس‌جمهور، اظهار کرد: دانش حقوقی و فقه کنونی خارج از حوزه قرآن و قرآن‌اندیشی نیست. قرآن در قانون و قانونگذاری ما حضور پررنگی دارد. این موضوع در قانون اساسی هم دیده می‌شود. در مقدمه و اصول 8 و 14 قانون اساسی، آیات قرآن ذکر شده و در بخش‌های دیگر، اصول قانون اساسی افتخار دارند که به صورت غیرمستقیم در خدمت قرآن باشند.
وی افزود: مسلمانان و حقوقدانان مسلمان باید دِین خود را به این منبع عمیق دینی، ادا کنند. به همین دلیل بنا شد بحث‌ها را به صورت فقهی و حقوقی به شکل مطالعات تطبیقی موضوع پیش ببریم.
بی‌آزار شیرازی: احترام به مذاهب دیگر اصل موفقیت اسلام و قرآن است
در ادامه این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم بی‌آزار شیرازی استاد حوزه و دانشگاه و عضو شورای‌عالی مجمع تقریب مذاهب اسلامی گفت: اگر به پیروان هر دینی گفته شود که معجزه و دلیلی برای دین خودشان بیاورند، یهودیان می‌گویند نمی‌توانیم؛ چرا که عصای حضرت موسی (ع) در اختیارمان نیست؛ مسیحیان می‌گویند به دلیل عدم حضور حضرت عیسی (ع) شفای بیماران و زنده کردن مردگان امکان پذیر نیست؛ اما مسلمانان قرآن کریم را بهترین دلیل و معجزه برای دین خود می‌دانند.
وی افزود: در دانشگاه‌های کشورهای خارجی، رشته اسلام‌شناسی گنجانده شده است. وقتی در دانشگاه «مک‌گیل» از آن‌ها سؤال کردم که دلیل این امر چیست، گفتند چرا که قرآن، مسائل دینی ما را تصدیق می‌کند؛ یعنی قرآن، تصدیق‌کننده تورات و انجیل است. آیات قرآن به‌گونه‌ای است که بسیاری از شخصیت‌های غیرمسلمان را درگیر خودش کرده و آن‌ها را مسلمان کرده است.
استاد حوزه علمیه و دانشگاه پیرامون معجزه بودن قرآن عنوان کرد: این کتاب معجزه بزرگی است و اگر دیگران می‌توانند، مثل آن را بیاورند؛ البته به صورتی که همانند قرآن بوده و با مسائل روز در اختلاف نباشد. بعضی افراد با هدف نقض قرآن و زیر سؤال بردن آن، شروع به ترجمه آیات این کتاب آسمانی کردند تا به خیال خودشان نشان بدهند که این کتاب، کتاب مهمی نیست؛ اما بلافاصله بعد از شروع ترجمه، به قدرت آن اعتراف کرده و حتی مسلمان شدند.
عضو شورای‌عالی مجمع تقریب مذاهب اسلامی تصریح کرد: اسلام قلوب را تسخیر کرده است. در تاریخ مشاهده کنید مغول‌ها با زور شمشیر، سرزمین‌های زیادی را فتح کردند، اما زمان حکومتداری مشاهده کردند که دل مردم با آن‌ها نیست. وقتی آن‌ها دیدند که اسلام و قرآن در دل‌های مردم جای دارد، به این دین روی آوردند تا بتوانند حکومتداری کنند. نمونه نفوذ این دین در میان آن‌ها این است که مسجد گوهرشاد توسط آن‌ها و افراد مرتبط با آن‌ها ساخته شده است.
حجت‌الاسلام عبدالکریم بی‌آزار شیرازی با بیان این جمله که تألیف قلوب، معجزه دوم قرآن است، گفت: بسیاری از افراد در کشورهای اروپایی پول زیادی هزینه می‌کنند تا محبت قرآن از قلب مردم بیرون برود، اما آن‌ها تاکنون موفق نشده‌اند و مردم نسبت به این افراد، حس نفرت بیشتری پیدا کرده‌اند.
وی تصریح کرد: یکی از پرفسورهای اروپایی متوجه شد که غربی‌ها واژه «جهاد» را اشتباه ترجمه کرده‌اند و همین موضوع باعث شده است تا آن‌ها شناخت خوبی از اسلام نداشته باشند. او متوجه شد که جهاد به معنای جُهد و تلاش است و همین موضوع باعث شد تا تحقیق و مطالعه بیشتری روی اسلام انجام بدهد. وی در نهایت پیرامون انسان‌دوستی اسلام، مطالبی نوشت.
استاد حوزه علمیه و دانشگاه با برشمردن اقسام جهاد، اظهار کرد: به جهاد با نفس، جهاد اکبر و به جهاد به واسطه و از طریق قرآن، جهاد کبیر گفته می‌شود. بر طبق جهاد اکبر، مسلمانان باید مطابق قرآن محبت بورزند. اصلاً مسلمانان و فقهای مذاهب اسلامی آموختند که قبل از هر جنگی گفت‌وگو کنند. ائمه اطهار (ع) هیچ وقت اهل جنگ نبودند و جنگ‌های آن دفاعی بوده است.
عضو شورای‌عالی مجمع تقریب مذاهب اسلامی تصریح کرد: در اسلام نسبت به مدارا در مورد اسرا تصریح شده است؛ حتی نسبت به عدالت در عداوت هم تأکید شده است. بعضی افراد غیرمسلمان، بعد از مشاهده مدارای مسلمانان با اسرا، به این دین روی آوردند. این مفاهیم، برگرفته از آیات قرآن و سیره پیامبر اسلام (ص) است. یکی از فیلم‌سازان که علیه اسلام فیلم فتنه را ساخته است، وقتی با انبوه نامه‌هایی روبرو شد که مسلمانان برای او فرستاده بودند و عنوان کرده بودند که برداشت نادرستی از اسلام دارد، به این حوزه توجه کرد و در نهایت، بعد از مراجعه به یکی از مساجد و مطالعه قرآنی ترجمه‌دار و کتابی از زندگینامه پیامبر (ص)، به همراه خانواده‌اش مسلمان شد و برای جبران اشتباهات خودش تصمیم گرفت تا فیلمی در خصوص اسلام بسازد. این فیلم‌ساز می‌گوید آیه 40 سوره نساء مرا منقلب کرد.
حجت‌الاسلام عبدالکریم بی‌آزار شیرازی تصریح کرد: تمامی دستورات فقهی و شرعی در قرآن، بر حفظ جان، مال، دین، عقل و آبرو تأکید دارد. بعضی از فقها، مقاصد فقه را ذکر کرده‌اند که یکی از آن‌ها، احترام به مقدسات دیگر مذاهب است. نکته جالبی که از تاریخ می‌توان نقل کرد، این است که با اینکه خوارج، حضرت امیر (ع) را تکفیر کردند، اما امام علی (ع) هیچ وقت این کار را نکرد.
وی افزود: اگر مسلمانان جایی را فتح کردند، به عقاید و مذاهب دیگران احترام گذاشتند و اصلاً رمز موفقیت این دین، همین رفتار است. هنگامی که مسلمانان، شهر استانبول ترکیه را فتح کردند، ضمن احترام به عقاید ساکنین غیرمسلمان آن شهر، تا امروز آثار مسیحیت موجود در مسجد ایاصوفیه این شهر را حفظ کرده‌اند. این در حالی است که دشمنان اسلام، از احترام این دین به دیگر مذاهب ناراحتند و رنج می‌کشند.
ارسطا: قرآن‌سوزان روی شاخته نشسته‌اند و بُن می‌برند
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد ارسطا، دانشیار دانشگاه تهران به عنوان دیگر ارائه‌کننده این نشست علمی، اظهار کرد: کسانی که قرآن می‌سوزانند، با مهمترین مبانی حقوق بشری زمان مبارزه می‌کنند. خداوند در قرآن می‌فرماید ما شما را به شعبه‌ها و قومیت‌های مختلف درآوردیم. این کار از روی نظام احسن الهی است. مسائل غیر انتخابی دلیلی برای تفاخر فروشی ندارد تا ما بگوییم که فلان رنگ پوست یا فلان مکان تولد یا... را داریم. کرامت تمامی انسان‌ها اعطایی است و نیازمند قرارداد نیست.
وی افزود: این تفاوت‌های آفرینشی باعث می‌شود تا انسان‌ها به نحو بهتری با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. کسانی که قرآن می‌سوزانند، مبنای حقوق بشری را می‌سوزانند و نمی‌توانند با پیروان ادیان دیگر ارتباط برقرار کنند و تفاهم داشته باشند. این در حالی است که خداوند در قرآن گفته است ما به بنی آدم کرامت دادیم. در این آیه، قید مؤمنین، مسلمانان یا خداپرستان درج نشده است. آن کسانی که قرآن می‌سوزانند روی شاخه نشسته‌اند و بُن می‌برند.
دانشیار دانشگاه تهران با اشاره به سخنان امام علی (ع) در عهد نامه مالک اشتر، گفت: امام علی (ع) می‌فرماید: ای مالک قلبت را مالامال از محبت مردم قرار بده. اینجا اشاره به کدام مردم شده است؟ تاریخ مصر به ما می‌گوید بسیاری از مردم آن سرزمین، تا چند قرن بعد، غیرمسلمان بودند. در این جملات آمده است که ای مالک، مسلمان و غیرمسلمان را دوست داشته باش و از صمیم قلب به مردم محبت بورز.
حجت‌الاسلام ارسطا تصریح کرد: این نحوه برخورد، اشاره به قاعده طلایی اخلاق دارد که هر چه برای خودت می‌پسندی برای دیگران هم بپسند؛ یعنی حقوق انسانی هر کس باید محترم شمرده شود. یعنی مسلمان باید در مورد دیگران، آبرو، دین، جان و مقدسات و قاعده اخلاقی گفته شده را رعایت کنند. بنابراین آن افرادی که با قرآن مبارزه می‌کنند، نادانسته با مهمترین مبنای حقوق بشری مبارزه می‌کنند.
غفاری: آزادی بیان بدون رعایت حقوق دیگران امکان‌پذیر نیست
هدی غفاری عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، دیگر سخنران این نشست علمی، پیرامون توهین به ادیان در کشورهای اروپایی گفت: توهین به دین مبین اسلام و ساحت قرآن کریم با واکنش‌های زیادی از سوی مسلمانان مواجه شده است.
وی افزود: در کشور اتریش فیلمی اکران شد که دولت این کشور، جلوی ادامه اکران این فیلم را به دلیل توهین به دین مسیحت گرفت؛ چرا که در بخشی از فیلم به حضرت مسیح (ع) و حضرت مریم (ع) توهین می‌شد. تحقیر احکام و عقاید الهی، دلیل لغو اکران فیلم بود. سازنده فیلم، از دولت اتریش به دیوان اروپایی حقوق بشر شکایت کرد. دیوان اروپایی حقوق بشر نیز به استناد کنواسیون حقوق بشر، حکم دولت اتریش را تأیید کرد؛ چرا که عقیده داشت که نباید با احساس مذهبی افراد دیندار بازی شود. بنابراین روشن می‌شود که آزادی بیان بدون رعایت حق دیگران قابل قبول نیست. در مورد دیگری، سازنده فیلمی در انگلیس، از دولت این کشور به دیوان بین‌المللی اروپا شکایت برد که مجدداً اقدام دولت، توسط دیوان اروپایی مورد تأیید قرار گرفت. دیوان در این پرونده، استناد کرده بود که آزادی بیان باید همراه با مسئولیت‌هایی باشد که سازندگان فیلم‌ها با توجه به این مسئولیت‌ها، حقوق پیروان مذاهب را رعایت کنند.
غفاری پیرامون تبعیض کشورهای اروپایی در خصوص توهین به انجیل و مقدسات دین مسیحیت عنوان کرد: قوانین کشورهای اروپایی به‌گونه‌ای است که اجازه توهین به دین مسیحیت را نمی‌دهند؛ اما درباره دیگر دین‌ها چنین موضوعی وجود ندارد. این موضوع، یک تبعیض آشکار است که نسبت به دیگر دین‌ها اعمال می‌شود. این موارد در دین اسلام مورد نکوهش است و اجازه توهین به دیگر ادیان داده نمی‌شود.
وی درباره عمل قرآن‌سوزی بعضی مدعیان آزادی بیان، گفت: مدافعان عمل شنیع قرآن‌سوزی، آن را به آزادی بیان و آزادی فردی مرتبط می‌کنند؛ اما این موضوع، عمل فردی نیست؛ چرا که توهین به ساحت مقدس قرآن کریم، بر روی جامعه دو میلیاردی مسلمانان تأثیر می‌گذارد. احترام به مقدسات مسلمانان از جمله حقوق بین‌المللی این مذهب است.
غمامی: توهین به مقدسات در کشورهای غربی باید جرم‌انگاری شود
در ادامه، محمدمهدی غمامی دانشیار دانشگاه امام صادق (ع) از منظر حقوق بشری بحث توهین به قرآن را مورد بررسی قرار داد و گفت: اقدام موهن هتک حرمت اسلام و ساحت مقدس قرآن براساس قوانین حقوق بشری به هیچ عنوان پذیرفته شده نیست. اعلامیه جهانی حقوق بشر، فهرستی از آزادی‌ها را لیست کرده است، اما این تذکر هم در ماده 29 این اعلامیه بیان شده که این موارد، مطلق نیستند؛ ضمن آنکه این آزادی‌ها محدود به رعایت احترام و آزادی دیگران هم هستند.
وی افزود: در اقدامات افراد باید مصلحت عمومی، مقتضیات اخلاقی جامعه، نظم و صلح عمومی مورد توجه قرار بگیرد و با هدف‌ها و اصول ملل متحدنباید متناقض باشد.
دانشیار دانشگاه امام صادق (ع) تصریح کرد: در متون میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی اقدامات تنفرآمیز و توهین به قومیت‌های مذهبی ممنوع است و مصداق اقدام مجرمانه و بیان نفرت‌انگیز است. قرآن‌سوزی مصداق صحبت‌های نفرت‌انگیز نسبت به دین اسلام و پیروان آن است.
غمامی با اشاره به اظهارات کمیسر سازمان ملل متحد عنوان کرد: به زعم کمیسر سازمان ملل متحد، اقدامات انجام شده علیه مسلمانان و قرآن که در سوئد و دانمارک صورت گرفت از قبل طراحی شده بود و این اقدامات، موجب تنفر و متناقض با اصل آزادی بیان است. سه هفته قبل شورای حقوق بشر از کشورهای اروپایی خواسته بود که توهین به مقدسات را در لیست اقدامات مجرمانه شناسایی کنند.
وی بعد از بیان نکات اولیه، پیشنهادی برای پیگیری این موارد مطرح کرد و گفت: از طریق سازمان همکاری کشورهای اسلامی باید به کشورهای اروپایی اعلام شود که توهین به مقدسات را در لیست اقدامات مجرمانه لحاظ کنند. به واسطه مفاد کنواسیون‌های متعدد حقوق بشری، دولت‌های غربی نمی‌توانند در خصوص توهین به مقدسات و اظهارات تنفرآمیز سکوت کنند.
دانشیار دانشگاه امام صادق (ع) تصریح کرد: در ماجرای اقدام به قرآن‌سوزی در سوئد، نظام سیاسی می‌گوید دولت در این موضوع دخالتی نداشته است، اما دادگاه پادشاهی به این فرد مجوز داده و این موارد، تحت هدایت دولت سوئد و به شکل سیاسی بوده است. امور و جریانات باید به شکلیی پیش برود که این موارد، جزء لیست اقدامات مجرمانه و صلاحیت قضائی باشد و افراد هتاک، در لیست مجرمان تحت تعقیب کشورها قرار گیرند.
قاسمی: نفی اعتقاد و ایمان دیگران، مصداق سخنان تنفرآمیز است
آرین قاسمی پژوهشگر حوزه حقوق عمومی اظهار کرد: شب گذشته عمل قرآن‌سوزی در دانمارک تکرار شد. عملی که مطابق با قوانین حقوق بشری، مصداق سخنان تنفرآمیز است. باید توجه داشت سخن تنفرآمیز شامل هر عملی است که تجلی‌دهنده و نشانگر سخنان تنفرآمیز باشد. مطابق تصویب‌نامه هیأت وزیران شورای اروپا، کشورها از سخنان تنفرآمیز منع شده‌اند.
وی افزود: چنین اقدامات و سخنانی، تجلی‌گر و نشان‌دهنده اثر ممنوعه و اقدامات تنفرانگیز است. طبق همین مطلب، مواردی مانند از بین بردن صلیب و سوزاندن پرچم، مصداق سخنان تنفرآمیز در نظر گرفته شده است.
قاسمی تصریح کرد: در یکی از کشورهای اروپایی، فردی که کاندیدای انتخاباتی بود، در کتاب خود نوشته بود: «وقت آن است که مسلمین را به کشور خود بازگردانیم.» همین جمله به سبب اسلام‌هراسی، مصداق سخنان تنفرآمیز تلقی شد و در نتیجه نویسنده مجبور به حذف این جمله شد. با این حال، باید چنین اقداماتی جرم‌انگاری نیز بشود.
پژوهشگر حوزه حقوق عمومی ادامه داد: در یکی از اسناد حقوق بشری تصریح شده است که عمل مخالف با اعتقاد و ایمان دیگران، مصداق سخنان تنفرآمیز است. اما در ورای عالم حقوق، در دنیای سیاست چه اتفاقاتی می‌افتد که ما شاهد چنین اقداماتی هستیم؟ پاسخ این سؤال هنوز مشخص نیست و پاسخی فراخور خودش را نیاز دارد. ما باید جلوی این ماجرا را بگیریم و اجازه ندهیم که منجر به رویه‌ای عمومی و معمولی شود. اقداماتی که باید انجام شود، از درج ستونی ساده در یک مجله بین‌المللی تا اعتراض رسمی وزارت خارجه به این ماجرا را شامل می‌شود. علاوه بر این، شهروندان حاضر در سوئد، امکان طرح شکایت علیه چنین اقداماتی را دارند.
پایان پیام /