به یاد ابوالحسن صبا؛ نیمای موسیقی ایران

به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در نیمه فروردین ماه سال 1281 فرزندی در خانواده صبا در تهران به دنیا آمد که ابوالحسن نامیده شد. پدر عاشق موسیقی بود و ابوالحسن نیز از همان دوران کودکی با دیدن تار و سه تار به دست پدر و شنیدن نوای خوش موسیقی، کم کم همدم و همساز این نوا شد و از همان کودکی و در 6 سالگی شاگردی را با آموختن ساز سه تار نزد میرزاعبدالله فراهانی آغاز کرد. در نه سالگی به دلیل مهارتی که در نواختن این ساز پیدا کرده بود توانست با وجود سن کم، به کلاس تار استاد درویش خان راه پیدا کند و همزمان آموختن و نوازندگی کمانچه را نیز نزد حسین خان اسماعیل زاده فرا می گیرد.

در همان نوجوانی، عشق به موسیقی و یاد گرفتن سازهای مختلف پای ابوالحسن را به کلاس های ویلن و سنتور اساتیدی چون حسین هنگ آفرین و علی اکبرخان شاهی باز می کند و بزرگ تر که می شود با رفتن به مدرسه آمریکایی با نت خوانی و نواختن پیانو آشنا می شود.

علینقی وزیری از اساتید و مدرسان موسیقی که در آن زمان تازه از اروپا به ایران برگشته، مدرسه عالی موسیقی را تاسیس می کند و ابوالحسن با استعدادی که در نواختن سازهای مختلف پیدا کرده راهی این مدرسه می شود و کم کم نه به عنوان شاگرد، بلکه در کنار استاد وزیری، به کار آموزش موسیقی به شاگردان این مدرسه مشغول می شود تاجاییکه وقتی وزیری شعبه رشت این مدرسه را افتتاح می کند، ابواحسن جوان را برای مدیریت این مدرسه راهی این شهر می کند؛ صبا نیز از این فرصت کم نظیر استفاده کرده با رفتن به روستاهای شمال کشور به ثبت و جمع آوری نواهای محلی می پردازد و به نحوی از پیشگامان موسیقی نواحی نیز به شمار می آید. مدتی بعد ابوالحسن با یکی از شاگردان خود به نام منتخب اسفندیاری ازدواج می کند که حاصل این زندگی سه دختر به نام های غزاله، ژاله و رکسانا هستند.

استاد ابوالحسن صبا با علم و آگاهی از موسیقی غربی و ایرانی، به گردآوری ردیف و تالیف کتاب های آموزشی مشغول می شود و با تربیت شاگردان به نامی که هر کدام بعدها از اساتید درجه یک موسیقی ایرانی شدند، به تنهایی تاثیری شگرف در موسیقی ایران می گذارد تا جاییکه به خاطر این همه نوآوری و تحولی که درعرصه موسیقی ایرانی داشته از او به عنوان «نیمای موسیقی ایرانی» یاد می کنند.

آثار متعددی از آهنگسازی و تالیفات از صبا به یادگار مانده است؛ حدود 200 صفحه گرامافون و تالیفاتی در حوزه ردیف های ویلن، سنتور و سه تار از یادگاری های ماندگار استاد صبا در عالم موسیقی است. شاگردان برجسته و به نامی همچون فرامرز پایور، علی تجویدی، همایون خرم، حسین دهلوی، مهدی خالدی و پرویز یاحقی روزگاری در محضر استاد صبا مشق موسیقی فرا گرفتند و در ادامه هر کدام وزنه ای در موسیقی کلاسیک و سنتی ایران شدند که به نحوی راه استادشان را ادامه دادند و شاگردان بسیاری در این مکتب به یادگار گذاشته اند.

ابولحسن صبا در 29 آذر ماه 1336 و در سن 55 سالگی به دلیل سکته قلبی در خانه در گذشت و بعدها همسرش همان خانه را به موزه ای به نام صبا تبدیل کرد تا نام و راه او در عرصه موسیقی مانا و جاودان بماند.

بیشتر بخوانید؛

چراغ برگزاری کنسرت‌ها روشن می‌شود؟!

چوب «علی رهبری» بر دهان مخالف‌خوان‌ها