بیانیه دوحه علیه اسرائیل

اجلاس اضطراری سران عربی - اسلامی با دستورکار مهار اسرائیل برگزار شد./ عکس: AFP

مسعود پزشکیان در سخنرانی خود در این نشست تاکید کرد که هیچ کشور عربی یا اسلامی از حملات رژیم صهیونیستی مصون نیست و ما چاره‌ای جز اتحاد نداریم. پزشکیان همچنین در حاشیه این اجلاس با امیر قطر و سایر مقامات شرکت‌کننده از جمله محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، دیدار و گفت‌وگو کرد. نشست سران کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی عصر روز گذشته در دوحه با سخنان شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، با موضوع تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی به قطر آغاز شد و با تصویب بیانیه پایانی به کار خود پایان داد.

در این بیانیه تاکید شده است تجاوز ظالمانه اسرائیل به قطر هرگونه فرصت برای تحقق صلح در منطقه را تضعیف می‌کند. همچنین در این بیانیه شدیدترین محکومیت‌ها نسبت به حمله غیرقانونی و بزدلانه اسرائیل به کشور قطر صورت گرفته و همبستگی کامل با قطر و حمایت از اقدامات آن برای پاسخگویی قید شده است. همچنین تصریح شده تجاوز به مکانی بی‌طرف برای میانجی‌گری، روندهای صلح بین‌المللی را تضعیف می‌کند.

شیخ تمیم بن حمد آل ثانی در آغاز این نشست گفت: «کشورم در معرض تجاوز خائنانه قرار گرفت که طی آن محل اسکان خانواده‌های رهبران حماس و هیات مذاکره‌کننده آن مورد هدف واقع شد.» شیخ تمیم در این نشست اظهار کرد که اگر اسرائیل به دنبال ترور رهبران سیاسی جنبش حماس است، پس چرا با آنها مذاکره می‌کند؟ روز یکشنبه نیز این نشست در سطح وزرای خارجه کشورهای اسلامی و اتحادیه عرب برگزار شد.

تجاوز به دیپلماسی

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در سخنرانی خود تاکید کرد که تجاوز گستاخانه نهم سپتامبر به قطر، حمله‌ای از‌پیش‌تعیین‌شده توسط رژیم صهیونیستی بود که با هدف از بین بردن تلاش های دیپلماتیک برای پایان دادن به نسل‌کشی در غزه انجام شد. به گزارش ایرنا، پزشکیان افزود: «این تجاوز به دیپلماسی، بیش از یک جنایت است؛ این یک اعلان عملی و بی‌شرمانه است که اکنون قدرت نظامی تعیین کننده است و نه قانون.» وی ادامه داد: «متاسفانه تروریست‌های حاکم بر تل‌آویو، با مصونیتی که پس از خیانتی مشابه به دیپلماسی و با آغاز جنگ تجاوزکارانه علیه مردم کشور من احساس کردند، جری تر شدند.»

پزشکیان با بیان اینکه تردیدی نیست که حملات هفته گذشته رژیم صهیونیستی به دوحه، تروریسم محض بود، تاکید کرد که این حملات سندی است بر اینکه رژیم تل‌آویو هرگونه محدودیت اخلاقی و انسانی را کنار گذاشته است. وی اضافه کرد: از باب صراحت کلام باید گفت که جنایات رژیم صهیونیستی خطاهای موردی نیستند؛ آنها بخشی از یک دکترین تسلط، پاکسازی و ایجاد ترس‌اند، استراتژی پاکسازی قومی، توسعه‌طلبی و تجاوز که با همدستی آمریکا و برخی کشورهای غربی تقویت می‌شوند. پزشکیان گفت: اما از باب اقدام باید گفت که کلمات، نسل‌کشی را پایان نمی‌دهند. باید متجاوز را منزوی کنیم، تسلیحات و تامین مالی او را قطع و رهبرانش را در دادگاه‌های عدالت پاسخگو کنیم.

وی اظهار کرد: اما این اقدامات بدون وحدت کارآمد نخواهند بود. رژیم صهیونیستی روی رقابت‌ها و اولویت‌های متضاد ما حساب کرده است. رئیس‌جمهور افزود: حمله به دوحه، بسیاری از معادلات و تفکرات اشتباه را دگرگون ساخت و نشان داد که هیچ کشور عربی یا مسلمانی از تجاوز رژیم تل‌آویو در امان نیست. فردا می‌تواند نوبت هر یک از پایتخت‌های عربی و اسلامی باشد. انتخاب روشن است؛ باید با هم متحد شویم. رئیس‌جمهور پیش از عزیمت به قطر هم در سخنانی ابراز امیدواری کرد که سران کشورهای اسلامی در نشست دوحه به جمع‌بندی واحدی برسند و وحدت و انسجام خود را در قبال اقداماتی که رژیم صهیونیستی انجام می‌دهد افزایش دهند. در‌عین‌حال رئیس‌جمهور پیشنهاد داد که از مجامع حقوقی و سازمان‌های بین‌المللی برای برخورد با این جنایات استفاده شود و در صورت وحدت سیاسی و اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، کشورهای اسلامی بتوانند اقدامات عملی، از جمله قطع ارتباطات با این رژیم جعلی، را در نظر بگیرند.

کشورهای اسلامی متحد شوید

پزشکیان در حاشیه حضور در اجلاس اضطراری کشورهای اسلامی و اتحادیه عرب در دوحه قطر، در دیدار محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، با اشاره به تداوم، تشدید و گسترش دامنه جنایات رژیم صهیونیستی و با بیان اینکه این رژیم قطعا بدون حمایت و پشتیبانی آمریکایی‌ها و کشورهای اروپایی، جرات و جسارت ارتکاب چنین جنایاتی را ندارد، افزود: «بنده از همان دوران رقابت‌های انتخاباتی تا امروز، همواره اعلام کرده‌ام که به دنبال تقویت وحدت و انسجام در کشورم و نیز در میان کشورهای اسلامی هستم، در عمل نیز این هدف را دنبال کرده‌ام و تحقق انسجام و وحدت کشورهای اسلامی را موثرترین راه مقابله با جنایتکاری رژیم صهیونیستی می‌دانم.» نخست‌وزیر عراق نیز در این دیدار با اشاره به تجاوز رژیم صهیونیستی به قطر گفت: «این رخداد نشان می‌دهد که اسرائیل همه قوانین و چارچوب‌های بین‌المللی را به سخره گرفته و زیر پا گذاشته و این وضعیت ایجاب می‌کند کشورهای اسلامی با هماهنگی بیشتر، همه ابزارها و امکانات خود را برای اقدامات عملی جدی در راستای متوقف کردن جنایات این رژیم به کار بگیرند.»

نخست وزیر عراق افزود: «در گام اول باید جنبشی را که در پی حمله اسرائیل به قطر در میان کشورهای اسلامی ایجاد شده فعال نگاه داریم و با برقراری ارتباط مستمر و منظم میان کشورهای اسلامی و هماهنگی با یکدیگر، این حرکت را به فرصتی برای شکل‌دهی به یک موضع اسلامی - عربی مشترک و بنیاد یک اقدام عملی و ائتلاف جدی تبدیل کنیم.» السودانی با تاکید بر اینکه تلاش‌ها در مسیر ایجاد یک موضع واحد میان کشورهای اسلامی نباید به برگزاری نشست‌ها و صدور اعلامیه‌ها محدود و متوقف شود، تصریح کرد: «باید همه ظرفیت‌ها و توانمندی‌های خود را برای توقف عملی جنایات رژیم صهیونیستی و جلوگیری از تداوم و تکرار آنها به کار بگیریم.» وزارت امور خارجه عراق در بیانیه‌ای اعلام کرد که فواد حسین، وزیر امور خارجه این کشور، پیشنهاد برگزاری نشست مشترکی با حضور کشورهای عرب حوزه خلیج فارس، عراق و ایران را در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک با هدف تقویت گفت‌وگو و هماهنگی منطقه‌ای ارائه داده است.

تغییر فضای امنیتی اعراب

همراستا با برگزاری اجلاس، وب‌سایت قطری العربی الجدید در مقاله‌ای به تغییر فضای امنیتی کشورهای عربی بعد از این اتفاق پرداخته است. به نوشته این کارشناس، از دهه‌های گذشته رابطه کشورهای عربی منطقه با آمریکا مبتنی بر اصل «نفت مقابل امنیت» بوده است و این کشورها تصور می‌کردند که واشنگتن از امنیت آنها محافظت خواهد کرد. بر اساس این تحلیل، فضای امنیتی کشورهای حوزه خلیج فارس بعد از عملیات طوفان‌الاقصی در اکتبر 2023 کاملا تغییر کرد و اسرائیل به یک چالش امنیتی اصلی برای منطقه به‌ویژه کشورهای عربی تبدیل شد. نگرانی امنیتی کشورهای عربی به‌ویژه بعد از حمله اسرائیل به خاک قطر، چندین برابر شد و واکنش این کشورها به این تجاوز رژیم صهیونیستی و میزان همبستگی آنها با دوحه نشان می‌دهد که اعراب شروع به درک بزرگیِ تهدید ایجادشده توسط اسرائیل کرده‌اند؛ جایی که این رژیم به‌آسانی و با اطمینان از مصونیت در برابر هرگونه مجازات و پاسخگویی، به هر یک از کشورهای عربی که می‌خواهد تجاوز می‌کند.

وب‌سایت قطری «العربی الجدید» در مطلب دیگری با بیان اینکه بعد از تجاوز اسرائیل به دوحه ثابت شد که آمریکا غیرقابل اعتماد بوده، تاکید کرد که اعراب باید یک پاسخ جمعی به این تجاوز بدهند و به سمت همکاری امنیتی با ایران، چین و روسیه حرکت کنند.