تجارت ایران و آفریقای جنوبی؛ در جستجوی بالا بردن یک سهم ناچیز
به گزارش اکوایران؛ ارزیابی‌ها نشان می‌دهد سهم آفریقای جنوبی از تجارت جهانی در سال 2022 به میزان 0.5 درصد بود. این بدان معناست که آفریقای جنوبی در بازه زمانی مورد بررسی کالا و خدماتی به ارزش 237 میلیارد دلار صادر و وارد کرده است.
با این شرایط می‌توان گفت از مجموع 53.16 میلیارد دلار صادرات ایران در سال 1401، آفریقای جنوبی تنها سهمی 0.57 درصدی را به خود اختصاص داده است و از این نظر در جایگاه پانزدهم در میان شرکای تجاری ایران قرار گرفته است. در حوزه واردات نیز این کشور از مجموع 59.65 میلیارد دلار واردات ایران با اختصاص 0.02 درصد به خود، در جایگاه 119 قرارگرفته است.
سهمی اندک که توسعه آن نیازمند رفع موانع تجاری، ایجاد زیرساخت‌ها، اصلاحات رویه ها و تعرفه‌ها، ایجاد موافقت‌نامه کشتیرانی تجاری و موضوعات مربوط به دریانوردی و... است که فراهم کردن این زیرساخت‌ها با توجه به موانع سیاسی که ایران با آن درگیر است علاوه بر اینکه زمان‌بر خواهد بود می‌تواند روند مناسبات دو کشور را تحت تاثیر قرار دهد. براساس گزارش اتاق بازرگانی ایران معماری دیپلماسی اقتصادی آفریقای جنوبی شامل لایه‌هایی از هماهنگی میان ادارات دولتی، آژانس‌های تخصصی، استان‌ها و طیفی از مشارکت‌های دولتی و خصوصی است. هدف این ساختار نهادی؛ توسعه و اجرای یک استراتژی واحد است که منافع اقتصادی آفریقای جنوبی را در جهان در حال تحول به‌پیش می‌برد، لایحه‌های که ایران برای توسعه روابط خود باید بتواند در آنها نفوذ کند.
برنامه توسعه مناسبات تجاری میان ایران و آفریقا در حالی است که ایران به همراه این کشور در سال‌های گذشته دارای کمیسیون مشترک اقتصادی بوده‌اند که این کمیسیون به دلیل حجم اندک تجارت دوجانبه و غیررقابتی شدن بازار آفریقا برای تجار ایرانی، در سال‌های اخیر غیرفعال شده است. در چارچوب این کمیسیون، دو کشور بالغ‌بر 23 توافق داشته‌اند که هیچ‌یک از آنها اجرایی نشده است. فعال کردن کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور و تلاش برای اجرایی شدن توافق‌های متعدد موجود می‌تواند در دستور کار قرار گیرد.
با توجه به غیرفعال شدن کمیسیون‌های مشترک میان ایران ایران و آفریقای جنوبی دارای چهار تواقق‌نامه همکاری‌های گمرکی، کشتیرانی، خودداری از اخذ مالیات مضاعف و تشویق سرمایه‌گذاری است مسیری که می تواند ایران در رسیدن به روند توسعه مبادلات با این قاره کمک کند.
آفریقای جنوبی در یک نگاه
آفریقای جنوبی در جنوبی‌ترین قسمت از خاک اصلی قاره آفریقا قرار گرفته و ساحل این کشور با 1700 کیلومتر طول در میانه اقیانوس هند جنوبی و اقیانوس اطلس جنوبی مشرف است. هرچند این کشور کوچکترین اقتصاد سازمان بریکس (BRICS) ) و گروه 20 (20G) است، با این حال به واسطه عضویت در این دو مجموعه، از توانایی نسبی برای شکلدهی به دستور کارهای اقتصاد بین‌الملل بهرهمند شده است. آفریقای جنوبی با 60 میلیون و 473 هزار نفر جمعیت بیست‌و چهارمین کشور پرجمعیت جهان و با 1.22 میلیون کیلومتر مربع وسعت، بیست‌وچهارمین کشور بزرگ جهان محسوب می‌شود. همچنین آفریقای جنوبی در سال 2022 با تولید ناخالص داخلی404 میلیارد دلار در جایگاه سی‌و هشتم جهان قرار گرفت.
شرکای اصلی آفریقای جنوبی
مهمترین مقاصد صادراتی آفریقای جنوبی در سال 2022 عبارت شامل «اتحادیه اروپا» با 18.9 درصد، «چین» با 11.5 درصد، «ایالات متحده» با 8.4 درصد، «بریتانیا» 5 درصد و «ژاپن» 4.5 درصد می شود و در حوزه واردات نیز اتحادیه «اروپا» 26.2 درصد، «چین» 20.8 درصد، «ایالات متحده» 6.4 درصد، «هند»5.2 درصد و بریتانیا و عربستان با 3.9 مهمترین شرکای تجاری آفریقای جنوبی محسوب می‌شوند.
عمده صادرات آفریقای جنوبی هم در سال 2022 شامل پالاتینیوم»، «طلا»، «الماس» و «آهن» و «کنستانتره‌های» می‌شود و در همین سال، واردات اصلی آفریقای جنوبی نیز شامل نفت خام و پالایش شده، خودرو و تجهیزات مخابراتی و انتشار امواج بوده است.