تحلیل کارشناسان از روند آتی بورس و سودآوری شرکت‌ها
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، سه کارشناس بازار سرمایه با بررسی وضعیت بورس و سودآوری شرکت‌ها در نیمه نخست سال ، سه متغیر را عامل تغییر روند شاخص در ماه‌های آتی اعلام کردند.
فردین آقابزرگی: اکثر صنایع بورسی در افق میان‌مدت مستعد بهبود سودآوری و کسب بازدهی هستند. یکی از عوامل تضعیف روند معاملات بورس در ماه های گذشته، بلاتکلیفی سرمایه‌گذاران در خصوص وضعیت متغیرهای کلیدی است اما تجربه حکایت از آن دارد همزمان با آغاز موج‌های جدید سیاست گذاری های دستوری در بورس، سهامداران خرد بی‌شماری از بازار خارج شدند.
فعالان بورسی بارها نسبت به هرگونه کنترل و دخالت در ساز و کار بازار از سوی دولت انتقاد کردند و این روند را برای نقدینگی خطرآفرین خواندند. ماه‌های قبل نیز نشان داد رفتار سیاست گذار در این بازار تا چه میزان می‌تواند زیانی محسوس به سهامداران تحمیل کند. آنچه بیش از همه متغیرها باید در اولویت قرار بگیرد دخالت دولت و کنترل قیمت‌ها است که عملا بورس را به یک بنگاه اقتصادی پرریسک مبدل کرده و متاثر از کنترل دستوری خرید و فروش نهادهای حقوقی با نوسانات شدید همراه است.
بورس 1402 دچار بی‌اعتمادی شدید منتج از تصمیمات سیاست گذار شده است. عدم‌ثبات در سیاست گذاری‌های اقتصادی نیز به یکی از معضلات جدی بازار تبدیل شده است. کم‌شدن شعله انتظارات تورمی در ماه‌های قبل اگر تداوم یابد، می‌تواند بورس را به مسیر نزولی هدایت کند. بازار سهام در کمای عمیق به سر می‌برد و به نظر می‌رسد از منظر عملکرد مبهم سیاست گذاری‌ها کار سختی در پیش دارد.
عملکرد شرکت‌ها در نیمه نخست سال عمدتا تحت‌تاثیر نبض کند انتظارات تورمی، نرخ ارز و رکود نسبی تقاضا در بازارهای رقیب و سیاست گذاری‌های اقتصادی قرار داشت. وضعیتی که در صورت تداوم می‌تواند عملکردی مشابه را در ماه‌های آتی رقم بزند. مهم‌ترین عامل اثرگذار در فضای سودآوری شرکت‌های بورسی در ماه‌های اخیر افت و خیز قیمت ارز بود.
بنابراین با شتاب گیری قیمت این متغیر مهم می‌توان انتظار داشت بازدهی بیشتری نصیب سهامداران شود اما آن روی سکه نیز اهمیت بسیار دارد. حتی حرکت دلار آزاد در مدار منفی منجر به تثبیت فضای منفی بر معاملات خواهد شد. مهم‌ترین عامل اثرگذار در فضای سودآوری شرکت‌های بورسی در 18 ماه اخیر نوسانات نرخ ارز بود.
نیم سال پر فراز و فرود
حسن رضایی‌پور: بازار با ورود به نیم سال دوم می‌تواند سمت و سوی دیگری پیدا کند. باید دید دولت برای تامین کسری بودجه چه برنامه‌ای خواهد داشت. بازار سرمایه در نیمه دوم سال همچنان با بی‌اعتمادی حاکم بر داد و ستدها دست به گریبان است. معاملات هفته قبل نیز نشان می دهد سرمایه‌گذاران نسبت به ورود پول با تردیدهای جدی مواجه هستند.
بنابراین اگر قرار باشد بازار وارد مدار صعودی شود نیازمند زمان است. برخی گمانه‌زنی‌ها از بهبود وضعیت در مهرماه خبر می‌دهد این در حالی است که با توجه به شرایط متغیرهای اثرگذار نمی‌توان طی این مدت شاهد تغییرات شگرف در جریان معاملات بود. روند صعودی به‌کندی انجام خواهد شد. با این حال باید دید سیاست گذار در روزهای آینده دست به چه تدابیری خواهد زد.
اگر سیاست گذار وارد اقدامات دستوری شود، طبیعتا خروج پول سرعت بیشتری خواهد گرفت. وضعیت بازارهای رقیب نیز در شکل‌گیری فراز و فرودهای بازار سهام نقش کلیدی دارد. طی سال‌های گذشته بورس حساسیت بسیاری نسبت به اخبار سیاسی نشان داد البته جهش بهای جهانی نفت در کنار تغییر ریل انتظارات تورمی تا حدودی می‌تواند معامله‌گران را نسبت به داد و ستدهای آتی خوشبین کند. در صورت تداوم ریسک‌زدایی از فضای اقتصادی، چشم‌انداز تالار شیشه‌ای از میانه‌های مهر کاهشی نخواهد بود.
آمارهای اقتصادی و وضعیت رونق و رکود در اقتصاد جهان نیز بر وضعیت بازار سهام طی ماه‌های آتی موثر است. ترس ناشی از رکود احتمالی و عدم‌اطمینان از چشم انداز اقتصاد در کشورهای بزرگ دنیا، سبب شده معامله‌گران با احتیاط بیشتری خرید و فروش کنند. با توجه به اینکه قیمت‌های جهانی هفته‌های گذشته در وضعیت مطلوبی قرار داشتند و صعود قیمتی را تجربه کردند در آینده ای نه‌چندان دور این مهم می‌تواند موجبات رونق بورس کامودیتی‌محور را فراهم کند.
امیدوارهای بورسی
محمد‌صادق میرزایی: برخی متغیرهای اثرگذار می‌تواند روند بازار سهام در ماه‌های آتی را تغییر دهد. نخستین متغیر اثرگذار وضعیت اوراق دولتی است که افراد با استناد به آن می‌توانند وضعیت بازار را پیش‌بینی کنند. اینکه دولت از چه محلی بخواهد اوراق فروشی کند از مباحث مهم است. اگر سیاست گذار با انتشار اوراق دولتی زمینه را برای تامین کسری بودجه فراهم کند، صندوق‌های درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی با افزایش نرخ سود روبرو خواهند شد.
اگر این بازدهی به صورت نامتعارف افزایش یابد، بازدهی بورس تحت تاثیر این مهم با خطر مواجه خواهد شد. دومین متغیر اثرگذار بر روند بازار سهام، انتظارات تورمی است. با توجه به افزایش میزان فروش نفت به نظر می‌رسد سرعت سیاست گذاری‌های بانک مرکزی در جهت کنترل نرخ ارز تغییر کند. اگر سیاست‌ها به سمت کنترل انتظارات تورمی سوق یابد، نمی‌توان انتظار رشد شارپ‌گونه داشت. در چنین حالتی سرمایه‌گذاری در کوتاه‌مدت جوابگوی سهامداران نخواهد بود اما در بلندمدت می‌تواند بازدهی مطلوبی را برای سرمایه‌گذاران به ارمغان آورد.
نرخ دلار سومین متغیر اثرگذار بر روند داد و ستدهای بورسی است که در بازار آزاد و سامانه ارزی از اهمیت فراوانی برخوردار است. نرخ دلار در سامانه ارزی کاهشی است و به نظر می‌رسد روند رو به نزول در پاییز متوقف شود و اندک اندک به سمت صعود حرکت کند. نرخ دلار در سامانه ارزی با از دست دادن یک کانال حساس در محدوده 37.4 هزار تومان قرار دارد.
اگر روند کاهشی نرخ فوق متوقف شود، انتظار می‌رود در نیمه دوم پاییز بازار سهام شاهد ورود پول باشد. با افزایش نرخ دلار شاهد شکل‌گیری انتظارات تورمی خواهیم بود. سال گذشته نیز انتظارات تورمی سبب رشد چشمگیر همه بازارها شد. به همین دلیل بورس چاره‌ای ندارد جز اینکه نسبت به صعود نرخ‌ها در بازار ارز و انتظارات تورمی واکنش مثبت نشان دهد.
از اصلی‌ترین عواملی که سبب شد بورس از اواخر 1401 با رشد قابل‌توجه روبرو شود جاماندگی از افزایش بی‌وقفه انتظارات تورمی به همراه رشد مداوم نرخ ارز بود. هرچند پول با تاخیر چندماهه از سایر بازارها به بورس وارد شد اما به‌هر‌حال به نظر می‌رسد بورس به‌عنوان یک پناهگاه تورمی بار دیگر بتواند مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار بگیرد.
علاوه بر این انتشار گزارش شش ماهه شرکت‌ها نیز می‌تواند توجه فعالان را جلب کند. با استناد به این متغیرها می‌توان استنباط کرد به‌مرور شاهد رونق بازار و حضور گرم سرمایه گذاران خواهیم بود. شرایط کنونی بازار بیانگر تضعیف طرف تقاضا و پررنگ شدن سناریوهای مختلف در خصوص تداوم این وضعیت در کوتاه مدت است.
بعد از آنکه ماه های متمادی مذاکرات هسته‌ای و روابط تهران و غرب به کما رفته بود به نظر می‌رسد تا حدودی از وخامت مناسبات سیاسی کاسته شده است. این امر می‌تواند تا حدودی بر طبل سناریوهای مثبت بکوبد. افزایش صندوق‌های سرمایه‌گذاری اتفاقی مثبت است و در صورتی که سهمی ارزنده باشد، صاحبان صندوق‌ها نسبت به خرید سهام و شناسایی صنایع مستعد رشد، اقدام کرده و باعث رونق بازار خواهند شد.
به همین دلیل بازار درحالیکه درگیر رکود است اما با ریزشی شبیه به سال 99 مواجه نیست. گسترش این صندوق‌ها می‌تواند سرعت به تعادل رساندن بازار را افزایش دهد. به نظر می‌رسد در ماه‌های آینده بازار ارز با نوسانات افزایشی روبرو شود.
درحالیکه بانک مرکزی نرخ ارز را کاهشی پیش‌بینی می‌کند اما فعالان این بازار و اکثر تحلیل‌ها برآورد متفاوتی از آینده نرخ ارز در ماه‌های آینده دارند. به نحوی که ثبات در نرخ ارز سناریویی کم‌طرفدار در میان فعالان اقتصادی محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد با اتمام دوران رکودی در بازار ارز به‌مرور ورود تقاضا برای خرید سهام مشاهده شود اما این اتفاق بدون شک در کوتاه‌مدت محقق نخواهد شد.