تداوم مذاکرات در وین به رغم مانع آفرینی ها

«مرکز منافع ملی» (Center for the National Interest) در گزارشی در زمینه بازگشت ایران و آمریکا به تواق هسته ای آورده است: گفت وگوها برای اجرای دوباره توافق هسته ای ایران پس از انفجار در نطنز و پاسخ ایران مبنی بر آغاز غنی سازی 60 درصدی اورانیوم ثابت باقی مانده است.

«دورین هورشیگ» در این گزارش آورده است: ایران پس از حمله به تاسیسات هسته ای نطنز، اما ایران غنی سازی اورانیوم تا سطح 60 درصدی را در دستور کار خود قرار داد. نگرانی هایی از حمله هفته گذشته که گویا از سوی اسرائیل صورت گرفته بود، وجود داشت زیرا این اقدام می توانست تاثیر منفی را بر تلاش های در جریان برای احیای توافق هسته ای ایران داشته باشد.

نویسنده این تحلیل ابراز خوشحالی کرد: اگرچه پیش بینی می شد که این انفجار بر سرعت فعالیت ایران بیفزاید اما فرایند دیپلماسی در وین را متوقف نکرد و در عمل این گفت وگوها با قدرت در حال پیشرفت است. «کلسی داونپورت» مدیر سیاست منع اشاعه سلاح هسته ای در «انجمن کنترل تسلیحات» اعتقاد دارد بحث بر سر جزئیات آغاز شده است و شواهد امر نشان می دهد فرایند در حال پیشرفت است. اگرچه ادامه این مباحث مفصل خواهد بود اما روند به طور کامل مثبت ارزیابی می شود.

وی اعتقاد دارد: اقدام ایران مبنی بر افزایش سطح غنی سازی تا 60 درصد در واقع تهدیدی بود برای ایالات متحده جهت بازگشت هر چه سریعتر به توافق هسته ای و لغو تحریم ها. با این وجود خیلی زود است که درک شود غنی سازی تا چه اندازه بر برنامه های هسته ای ایران تاثیرگذار خواهد بود. در شرایط کنونی افزایش سطح غنی سازی را می توان واکنشی به عامل حمله به نطنز یعنی اسرائیل و سایر طرف های توافق هسته ای ارزیابی کرد تا هر چه سریعتر تحریم ها علیه تهران را رفع کنند.

داونپورت تاکید دارد: حمله و انفجار در نطنز یکی از سلسله تلاش ها برای برهم زدن و تضعیف جنبه های گوناگون برنامه هسته ای ایران است که در ادامه حملات سایبری و ترور اشخاص صورت می گیرد. با این حال اگرچه حمله به نطنز ممکن است برنامه هسته ای ایران را با تاخیر روبرو کند اما این عقب ماندگی موقتی خواهد بود؛ به صورت معمول ایران نشان داده است در چنین شرایطی با سرعت و جدیت بیشتری به فعالیت های خود در آینده ادامه خواهد داد.

طبق این تحلیل، دیپلماسی در وین با هدف اجرای دوباره توافق هسته ای ایران دنبال می شود، توافقی که در زمان اجرا درست عمل کرد و در رسیدن به اهداف موفق بود. این کارآمدی برجام و انطباق ایران به آن نه تنها از سوی ناظران هسته ای آژانس بین المللی انرژی اتمی بلکه در گزارش های نهادهای اطلاعاتی ایالات متحده هم نشان داده شد.

در گزارش عنوان شد: با اینحال تعدادی از بازیگران به ویژه در منطقه خاورمیانه همچون اسرائیل و برخی کشورهای حوزه خلیج فارس از اجرای دوباره برجام خوشحال نیستند. به اعتقاد این تحلیلگر، کارشکنی ها تنها علیه ایران به کار گرفته نمی شود بلکه فشارها علیه دولت جو بایدن نیز در جریان است تا مانع از بازگشت دولت آمریکا به توافق شود. داونپورت تصریح کرد در هر صورت اینکه اروپا و آمریکا نسبت به غنی سازی 60 درصدی ایران حساسیت نشان می دهند اما اینکه حمله اسرائیل به نطنز را محکوم نمی کنند، ناامید کننده است. وی افزود: این رفتار پیام نادرستی را ارسال می کند بدین صورت که اگر بازیگری همچون اسرائیل تصمیم به انجام چنین حملاتی در آینده بگیرد، رفتارش قابل تحمل است و هیچ عواقبی آن را تهدید نمی کند.

درگزارش این اتاق فکر آمریکایی آمده است: با وجود این تحولات اما گروه های کاری در وین سرگرم ادامه بحث ها در زمینه برچیدن تحریم های خاص ایالات متحده و مشخص کردن گام های ایران هستند. در چند روز گذشته مذاکره کنندگان در وین از پیشرفت امور و حسن نیت طرفین خبر می دادند. با این وجود هنوز کار زیادی باقی مانده است و در هفته ها یا ماه های آینده باید به سوالات فنی و تصمیمات سیاسی دشواری پرداخته شود. در ایالات متحده بایدن مجبور است نه تنها تحریم های خاص ذیل برجام را بردارد بلکه باید بر مجازات هایی که در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ اندیشیده شد تا در مسیر بازگشت واشنگتن به توافق مانع ایجاد کند، فائق بیاید. داونپورت اعتقاد دارد در درون حزب رئیس جمهوری آمریکا نیز موانع و چالش هایی برای بایدن در خصوص ایران وجود دارد؛ در هر صورت وی باید این اقدام را به رغم مخالفت ها در درون حزب دموکرات انجام دهد.

نویسنده در پایان گزارش با ابراز امیدواری برای ادامه همین مسیر از سوی هر دو طرف تاکید کرد: آمریکا به رویکرد امنیتی بهتری در خاورمیانه نیاز دارد، ضمن آنکه مسیر دستیابی به ثبات در منطقه از طریق بازگشت به برجام و آغاز بازسازی اعتبار آمریکا هموار می شود. در این شرایط موضوع ترتیب اقدامات اهمیت دارد و ضروری است که ایران و آمریکا بر حفظ توافق هسته ای و مذاکرات وین متمرکز باشند.

*مرکز نشنال اینترست یا «Center for the National Interest» اندیشکده ای محافظه کار در واشنگتن ایالات متحده است که به وسیله «ریچارد نیکسون» رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده در ژانویه سال 1994 با عنوان بخشی از «مرکز آزادی و صلح نیکسون» تاسیس شد. این مرکز در سال 1998 به «مرکز نیکسون» تغییر نام داد و از سال 2001 نشریه منافع ملی یا نشنال اینترست را به صورت دوماهنامه منتشر کرد.

این مرکز پژوهشی از سال 2014 در فهرست 50 اندیشکده برتر ایالات متحده قرار گرفته است.

انتشار این مطلب به معنای تائید محتوای آن نیست.

• برجام
• کاهش تعهدات هسته ای
• اسرائیل
• نطنز
• جو بایدن