تغییر معادلات جنگی با «عقاب 44»‌/ تکمیل پازل شهرهای زیرزمینی ایران

اقدامات نیروهای مسلح در حوزه تولید تسلیحات بومی پیشرفته و طراحی زیرساخت‌های آفند و پدافند سبب شده تا مفهوم بازدارندگی نظامی در کشور به حد بالایی برسد.

خبرگزاری مهر، گروه سیاست - هادی رضایی؛ ظهر روز گذشته (19 بهمن ماه) بود که به مناسبت سالروز بیعت تاریخی هُمافران با امام خمینی (ره) و روز نیروی هوایی، ارتش از یک اقدام راهبردی و تاریخی خود رونمایی کرد.

رونمایی از پایگاه راهبردی، راهکنشی عقاب 44 ارتش که قابلیت پذیرش و عملیاتی کردن انواع جنگنده‌های شکاری و بمب‌افکن و همچنین پرنده‌های بدون سرنشین را دارد، با در اختیار داشتن اماکنی چون آلرت، پست فرماندهی، آشیانه‌های نگهداری جنگنده، مراکز تعمیر و نگهداری هواپیما، تجهیزات ناوبری و فرودگاهی، مخازن سوخت و... این قابلیت را دارد تا انواع جنگنده‌های نیروی هوایی را برای انجام مأموریت‌های محوله پذیرا باشد.

پایگاه عقاب 44 یکی از چندین پایگاه هوایی راهکنشی زیرزمینی نیروی هوایی ارتش است که طی سال‌های گذشته متناسب با نیاز عملیاتی این نیرو و با در نظر گرفتن اصول پدافند غیرعامل در مناطق مختلف کشور احداث شده است.

درخشش نیروی هوایی ارتش در عرصه‌های مختلف

این نخستین پایگاه هوایی «زیرزمینی» ارتش نیست که رسانه‌ای می‌شود، پیش از این نیروی هوایی ارتش از «پایگاه پهپادی 313» که آن‌هم یک پایگاه زیرزمینی و البته استراتژیک بود که انواع پهپادهای رزمی، شناسایی و انتحاری ارتش را در دل خود جای داده بود، رونمایی کرده بود و این روند نشان می‌دهد که باوجود تحریم‌ها و محدودیت‌هایی که از روز اول پیروزی انقلاب برای نیروهای مسلح و به ویژه نیروهای الهی ارتش جمهوری اسلامی وجود داشته است، اما خلبانان، کارکنان و مسئولان این نیرو با باور شعار ما می‌توانیم تلاش کردند که نه تنها در مراحل مختلف مانند جنگ تحمیلی و عرصه‌های مختلف دیگر همچون امداد رسانی به مردم در مواقع سیل و زلزله و البته اقدامات گسترده در جنگ اقتصادی و مقابله با داعش و کمک به جبهه مقاومت که بارها سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی به آن اشاره کرده بود، حضور موثر و تحول آفرین داشته باشند؛ بلکه بتوانند نیروی هوایی در شان ملت شریف ایران ایجاد کنند.

ایجاد قابلیت اجرای عملیات غافلگیرانه هوایی

رونمایی از این پایگاه‌های مخفی و زیر زمینی با این امکانات و قابلیت‌ها نشان می‌دهد که ارتش برنامه ویژه ای برای ایجاد پایگاه‌های زیرزمینی و ارتقای توان عملیاتی خود دارد.

احداث این پایگاه‌ها در نقاط مختلف متناسب با نیازها و با ضریب ایمنی بالا با توجه به طراحی و استقرار در زیر کوه‌ها قابلیت اجرای عملیات غافلگیرانه هوایی را از مکان و زمان دور از انتظار دشمنان فراهم می‌کند و موجب دست برتر نیروی هوایی ما در نبردهای احتمالی و البته انجام ماموریت‌های محوله می‌شود.

این پایگاه‌ها با علم روز و متناسب با نیازهای آینده نیروهای مسلح کشور و البته نیروی هوایی ساخته شده و با نگهداری جنگنده‌ها در مکان‌های امن و تجهیز آن‌ها به سامانه‌های جنگ الکترونیک، بمب‌ها و موشک‌ها از جمله یاسین، قائم و عاصف امکان عملیات دورایستا و افزایش برد راهبردی برای اهداف دوردست را فراهم کرده است.

ویژگی‌های پایگاه راهکنشی عقاب 44

پایگاه راهبردی، راهکنشی عقاب 44 یکی از پایگاه‌های ترکیبی نیروی هوایی ارتش است؛ به این مفهوم که هم پرنده‌های با سرنشین و هم پرنده‌های بدون سرنشین در این پایگاه به اجرای مأموریت می‌پردازند. تسلیحات و تجهیزات جدیدی که بر روی جنگنده‌ها تعبیه شده، همه به روز هستند و برای درگیری احتمالی در اهداف راهبردی پیش بینی شده است.

این پایگاه با در اختیار داشتن اماکنی چون آلرت، پست فرماندهی، آشیانه‌های نگهداری جنگنده، مراکز تعمیر و نگهداری هواپیما، تجهیزات ناوبری و فرودگاهی، مخازن سوخت و... این قابلیت را دارد تا انواع جنگنده‌های نیروی هوایی را برای انجام ماموریت‌های محوله پذیرا باشند.

این پایگاه بزرگ زیرزمینی، قابلیت پذیرش و بکارگیری عملیاتی انواع جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش و حتی جنگنده‌های پیشرفته‌تر را نیز خواهد داشت.

گفتنی است عقاب 44 یکی از چندین پایگاه هوایی راهکنشی زیرزمینی نیروی هوایی ارتش است که طی سال‌های گذشته متناسب با نیاز عملیاتی این نیرو و با در نظر گرفتن اصول پدافند غیرعامل در مناطق مختلف کشور احداث شده است.

تاریخ ساخت شهرهای نظامی زیر زمینی در ایران

ساخت پایگاه‌های زیرزمینی در نیروهای مسلح کشورمان قدمتی چند دهه‌ای دارد و شاید بتوان ساخت نخستین پایگاه‌ها یا شهرهای زیرزمینی را برای حفاظت از یگان‌های موشکی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نسبت داد. اما با گذشت زمان این موضوع به شیوه‌ای متداول در نیروهای مسلح کشورمان بدل شد و پس از نیروی هوافضا که تاکنون چندین شهر زیرزمینی برای یگان‌های موشکی خود ساخته، نیروی دریایی سپاه نیز از شهر موشکی برای حفاظت و بکارگیری موشک‌های کروز ضد کشتی رونمایی کرد.

ساخت اولین پایگاه موشکی زیرزمینی در ایران به سال 1362 و همزمان با آغاز برنامه موشکی کشورمان در جنگ تحمیلی بر می‌گردد و امروز به جز پایگاه‌های دریایی که در جنوب کشور مستقر هستند، شهرهای موشکی و پایگاه‌های پهپادی در سراسر کشور مستقر و بیشتر آنها در دل کوهستان ها و ده‌ها متر زیر زمین احداث شده‌اند. که توزیع پایگاه‌های مخفی در اکثر مناطق کشور برای غافلگیر کردن دشمنان از چند جبهه است.

مهمترین پایگاه‌های زیر زمینی ایران

برای اولین بار در مهرماه 1394 سپاه پاسداران یک شهر موشکی را در عمق 500 متری زمین رونمایی کرد و در آن زمان اعلام کرد که پایگاه‌های موشکی در تمام استان‌ها پخش شده است.

پایگاه‌های موشکی نیروی هوافضای سپاه

سپاه پاسداران در نخستین روزهای سال 1395 دومین شهر موشکی زیرزمینی خود را با حضور علی لاریجانی رئیس سابق مجلس شورای اسلامی رونمایی کرد و از موشک بالستیک عماد با برد 1700 کیلومتر نیز پرده برداشت.

دو سال بعد، سردار امیرعلی حاجی زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اردیبهشت 1396 از احداث کارخانه جدید موشک‌های بالستیک زیرزمینی خبر داد و تاکید کرد که این کارخانه سومین کارخانه در نوع خود است و متعهد به ادامه توسعه برنامه موشکی شد.

در بهمن ماه سال 1397 سرلشکر محمدعلی جعفری، فرمانده وقت کل سابق سپاه پاسداران نیز از پایگاه زیرزمینی موشک سازی و همچنین از موشک بالستیک زمین به زمین «دزفول» رونمایی کرد.

نمایش پایگاه موشکی زیرزمینی سپاه پاسداران در آبان سال 1399 معرف یکی دیگر از پایگاه‌های زیر زمینی و شهرهای موشکی ایران بود که در جریان این نمایش و برای اولین بار موشک بالستیک میان برد عماد رونمایی شد.

شهرهای موشکی ساحلی نیروی دریایی سپاه

شهریور ماه سال 1400 پرده دیگری از توان موشکی و شهرهای موشکی ایران کنار زده شد. در این زمان بود که دریادار علی رضا تنگسیری فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران، در مصاحبه‌ای از وجود شهرهای موشکی به طول بیش از 70 کیلومتر در زیر زمین در سواحل دریای عمان سخن گفت. این سخنان نشان داد که نیروی دریایی سپاه نیز از شهرهای موشکی برای حفاظت و بکارگیری موشک‌های کروز ضد کشتی استفاده می‌کند و آمده غافلگیر کردن دشمنان در روز نبرد است.

در اسفند سال 1400 سپاه پاسداران باز هم عکس‌ها و فیلم‌های یک پایگاه موشکی زیرزمینی مجهز به موشک‌های کروز، موشک‌های بالستیک و تجهیزات جنگ الکترونیک را به نمایش گذاشت تا ثابت کند که شهرهای موشکی نیروی دریایی سپاه متعدد است و تبدیل به مکانی راهبردی در عرصه دفاع ساحلی ایران شده است.

شهرهای زیر زمینی ارتش

اما ساخت شهرهای زیرزمینی منحصر به یگان‌های موشکی سپاه نماند، امیر احمدرضا پوردستان، فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش در روز 29 دی ماه 1394 اعلام کرد که شهرهای زیرزمینی موشکی فقط در انحصار سپاه پاسداران نیستند و ارتش بسیاری از آنها را در اختیار دارد.

7 خرداد 1401، ارتش از «پایگاه 313» پهپادهای با کاربری مختلف در صدها متر زیر زمین که در رشته کوه زاگرس در غرب کشور قرار دارد و در داخل آن بیش از 100 پهپاد رزمی، شناسایی و کنترلی وجود دارد، رونمایی کرد.

روز گشته 19 بهمن ماه پازل شهرهای موشکی، پهپادی و پایگاه هوایی ایران تکمیل و ارتش از پایگاه هوایی راهکنشی «عقاب 44» رونمایی کرد، احداث چنین پایگاه‌هایی علاوه بر آنکه نقش بسزایی در حفاظت از جنگنده‌های ارتش خواهد داشت هزینه‌های حفاظت از چنین پایگاه‌هایی را هم بسیار کاهش می‌دهد.

بنابر این گزارش؛ مجموعه اقدامات نیروهای مسلح چه در حوزه تولید تسلیحات بومی پیشرفته و چه در حوزه طراحی زیرساخت‌های استراتژیک آفند و پدافند سبب شده تا مفهوم بازدارندگی نظامی در کشور به حد قابل قبولی ارتقا پیدا کند و رونمایی از پایگاه راهکنشی ارتش که با در نظر گرفتن اصول پدافند غیرعامل برای حفاظت از زیرساخت‌ها و تجهیزات طراحی و ساخته شده است، یک اقدام راهبردی است که می‌تواند معادلات جنگ‌های آینده را تغییر دهد.