تورم وحشتناک در کمین کارگران / مستاجران خانه خود را از دست می دهند؟
جواد کمیزی گفت: اکثر کارگران فرزند مدرسه‌ای دارند و بیشتر آنها بیمه ندارند و تورم در جامعه رو به افزایش است و با این دستمزد اندک دیگر نمی‌توانند زندگی کنند.
جواد کمیزی اظهار داشت که متأسفانه وضعیت معیشت کارگران به هیچ وجه خوب نیست و دستمزد آنها در سال جاری به نسبت تورم به صورت مناسب افزایش نیافت.
وی ادامه داد: حفظ قدرت خرید کارگران باید مورد توجه مسئولین قرار گیرد و مزد با لحاظ کردن تورم واقعی تعیین شود که همسان با رشد سبد معشیت باشد. اما باز هم امسال این اتفاق نیفتاد. چندین بار مزد منطقه‌ای مطرح شد که این موضوع به نفع کارگران نخواهد بود.
رئیس انجمن صنفی کارگران ساختمانی گرگان بیان کرد: اکثر کارگران مستاجر هستند که به علت تورم ودیعه مسکن به شدت افزایش پیدا کرده است. مسئولین و نمایندگان مجلس شورای اسلامی می‌دانند که با وام مسکن هم این مشکل حل نخواهد شد.
وی گفت: اکثر کارگران فرزند مدرسه‌ای دارند و بیشتر آنها بیمه ندارند و تورم در جامعه رو به افزایش است و با این دستمزد اندک دیگر نمی‌توانند زندگی کنند.
وی افزود: متاسفانه مسئولان در آستانه هفته کارگر به فکر جامعه کارگری افتاده و معمولا برنامه‌هایی هم برای رضایتمندی آنها برپا می‌کنند و مشکلات را پیگیری می‌کنند. ولی تجربه نشان داده است که در پایان این هفته مشکلات کارگران و پیگیری‌های مسئولین برای یکسال دیگر به فراموشی سپرده می‌شود.
وی اظهار کرد: ما از مسئولین می‌خواهیم که با کارگران دیدار و جلساتی با آنها برگزار کنند و حرف‌های آنها را بشنوند و مشکلات آنها را در جهت رضایتمندی و اعتماد برطرف کنند.
در سال گذشته، رسانه‌ها اعلام کرده بودند که حداقل دستمزد روزانه برای جامعه کارگری به حدود 177 هزار تومان رسیده است. اما مشاهدات نشان می‌دهد که این مقدار فاصله زیادی با قدرت خرید طیف گسترده و اکثریت خوراکی‌ها در ایران دارد.
حداقل دستمزد برای امسال بی‌توجه به اعتراض جامعه کارگری فقط 20 درصد نسبت به سال گذشته رشد کرد، در حالی که مردم ایران سال 1402 را با تورم 50 درصدی و نرخ دلار 50 هزار تومانی آغاز کرده بودند. شواهد و قرائن نشان می‌دهد که عدد درآمد روزانه 177 هزار تومانی برای سال 1403 نیز چیزی حدود 20 درصد افزایش یافته و اندکی به بیش از200 هزار تومان در روز خواهد رسید. اما عدد جدید نیز قطعا به دلیل فاصله تورمی امسال با سال آینده فاصله بیشتری با سبد خوراکی‌ها پیدا می‌کند.
پیش از این هم رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگری کشور گفته بود عدد حق مسکن روی حقوق کارگران 900 هزار تومان است و اگر این رقم بخواهد بنا بر پیشنهاد مطرح‌شده 35 درصد افزایش یابد، رقم چشمگیری نبوده و قابل توجه نیست.
چندی پیش در جلسه‌ای با عنوان "ضرورت دفاع از حقوق کارگران"، میثم ظهوریان، نماینده مجلس دوازدهم، درباره سیستم حقوق و دستمزد در کشور صحبت کرد. او اظهار کرد که در انتخابات به این موضوع پرداخته بود و اختلالاتی در نظام حقوق و دستمزد کشور وجود دارد. او با اشاره به اینکه این مسئله فقط مربوط به مزد کارگران نیست، بلکه در برخی موارد مشکلات جدی در حقوق و دستمزد کارمندان نیز وجود دارد.
وی افزود: حتی در برخی بخش‌های سیستم حقوق و دستمزد، خود منابع انسانی دولت و بخش خصوصی را دچار چالش‌های جدی کرده است.
شایعه‌ای که قدرت اجرا دارد
وی ادامه داد: از سال 1397 به بعد تقریباً این قاعده ایجاد شده که افزایش حقوق‌های سالانه کمتر از نرخ تورم بوده است. استدلال‌های سستی که پشت این قاعده است که عمدتاً مبتنی بر مشهورات است؛ اینکه باعث تورم می‌شود و بیکاری کارگران را دامن می‌زند.
این نماینده ملت در مجلس با بیان اینکه در قرآن آمده با ابزار دین به مبارزه با دین آمده اند، اظهار کرد: در این مساله هم این طور برداشت می‌شود که در واقع با ابزار دفاع از کارگران، به مبارزه با حقوق کارگر می‌می‌آیند. مثلاً گفته می‌شود اگر حقوق‌ها را به میزان نرخ تورم افزایش دهیم ممکن است منجر به بیکاری کارگران شود؛ جز مشهوراتی است که دائماً در فضای اقتصادی - اجتماعی کشور تکرار می‌شود و مشخص نیست بالاخره مبنای علمی این مساله کجاست؟ یک بار باید مطالعه علمی و رابطه و میزان همبستگی این معادلات با یکدیگر انجام تا صحت و سقم آن اثبات شود.
ظهوریان گفت: با این مشهوراتی که به وجود آمده در جلسه‌ای که اخیراً داشتم یکی از سیاستمداران که نایب رئیس مجلس هم بوده، عنوان کرد در سال 1401 که 57 درصد حقوق کارگران افزایش یافت 20 درصد کارگران بیکار شدند. این در حالی است که ذیل قانون کار اتفاقاً آمار عینی وجود دارد و می‌توان میزان بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی 1401 را نسبت به بیمه شدگان 1400 سنجش کرد. گزارش آمارها نشان از افزایش 14 درصدی بیمه شدگان دارد. میزان مقرری بگیران بیکاری 1401 نسبت به 1400 هم 8 درصد کاهش را نشان می‌دهد. بالاخره در حوزه اشتغال، این تورم کجا با افزایش دستمزد بالا رفته است؟
نماینده مشهد در مجلس دوازدهم با اشاره به نرخ تورم در 3 سال متوالی 1399، 1400 و 1401 عنوان کرد: در سال 1400 تورم کشور 40 درصد بود که افزایش حقوق کمتر از تورم صورت گرفت. در سال 1402 هم که افزایش دستمزد 20 (کارمندان) و 27 درصد (کارگران) افزایش یافت باز هم نرخ تورم 40 درصد بود. با چه مبنای علمی بیان می‌شود با افزایش 57 درصدی حقوق و دستمزد در سال 1401 نرخ تورم 60 درصد شد؟ این آمار کجا ثبت شده است هنگامی که در سه سال متوالی 1399 تا 1402 نرخ تورم تقریباً روند ثابتی داشته است.
وی تاکید کرد: مطالعات مختلف خلاف این را می‌گوید که با افزایش دستمزد، نرخ تورم هم افزایش پیدا کرده است. افزایش حقوق نه منجر به افزایش بیکاری می‌شود و نه باعث نرخ تورم و این موضوع را مطالعات علمی اثبات کرده است.
زور دولت تنها به حقوق‌بگیران می‌رسد
ظهوریان با بیان اینکه هنگامی که حقوق کارگر افزایش پیدا کند خانوار در بازار ارز و سکه سرمایه گذاری نمی‌کند، گفت: ان افزایش حقوق روی بازارهای واقعی اقتصاد هزینه می‌شود. تقاضای واقعی اقتصاد هنگامی که تولید شود، کارخانه دار و کارفرما سود آن را می‌برند زیرا محصولی خریداری می‌شود که در خط تولید در حال ساخت است. شاید مقداری هزینه در سمت کارگری کارخانه دار افزایش پیدا کند اما قطعاً در سمت عرضه کالای تولیدی تحریک شده و تیراژ افزایش می‌یابد زیرا بازار دارای مشتری بیشتری می‌شود. در نتیجه افزایش حقوق هم به نفع جامعه کارگری است هم کارفرمایی و در نهایت اقتصاد کلان کشور.
وی یادآور شد: کارمندان هم کارگران دولت محسوب می‌شوند و در مساله دستمزد تفاوتی بین این دو قشر وجود ندارد. در قانون خدمات کشوری همین مساله وجود دارد. در قانون کار آمده افزایش مزد کارگران باید متناسب با نرخ تورم باشد اما در قانون خدمات کشوری مشخص‌تر تاکید شده و آمده ضریب ریالی حقوق حداقل باید به میزان تورم افزایش پیدا کند. سرکوب دستمزدی که در قانون خدمات کشوری از سال 1397 به این سو اتفاق افتاده حتی از قانون کار هم بیشتر بوده و امروز نظام منابع انسانی دولت را دچار چالش کرده است.
وی اضافه کرد: نیروهای توانمند در رشته‌های خوب، حاضر نیستند در آزمون‌های استخدامی جدید برای این رشته‌ها شرکت کنند. اگر بیاید وقتی با میزان حقوق مواجه می‌شوند در فاصله زمانی کوتاهی می‌روند. در این خصوص برخی در فضای کار دولت معترف‌اند؛ صبح‌ها می‌آییم و استراحت می‌کنیم و عصر به شغل دوم می‌پردازیم که برخی به صراحت می‌گویند حقوق دولتی صرفه اقتصادی نداشته و در این سازمان دولتی، آب باریکی داریم و اصل درآمد را از شغل اصلی و عصر کسب می‌کنیم.
ارزش پول و تثبیت حقوق
این نماینده مجلس شورای اسلامی در ادامه سخنان خود به ارزش پول در شرایط تورمی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، مساله افزایش دستمزد نبوده و مساله «تثبیت حقوق» است چون پول ماهیت کالایی نداشته و ماهیت اعتباری دارد؛ به این معنی که پول به اندازه قدرت خریدی که به فرد می‌دهد ارزش دارد.
وی تصریح کرد: وقتی تاکید می‌شود افزایش حقوق به میزان نرخ تورم، به این مفهوم است که حقوقی تعیین شود که قدرت خرید از آن ایجاد شود. اگر قدرت خرید به میزان قدرت خرید سال قبل باشد و متناسب با نرخ تورم، در واقع همان قدرت خرید سال گذشته را به فرد می‌دهیم و افزایشی رخ نداده است.
وی ادامه داد: در ماهیت فقهی، رهبری ماهیت اعتباری پول را پذیرفته و نگاه وی در پرداخت خمس، می‌گویند بر اساس نرخ تورم کم شود. حتی در قرض‌الحسنه هم افزایش تورم را در پس دادن قرض‌الحسنه رهبری اولین فقیهی است که آن را به رسیمت شناخته است. یعنی ماهیت اعتبار پول خودش موضوعیت دارد در پرداخت حقوق و دستمزد.
ظهوریان درباره عملکرد مالی دولت ادامه داد: ما وقتی از تعدیل در حوزه انرژی صحبت می‌کنیم یا سایر حوزه‌ها، خود حقوق کارگر هم بحث تعدیل دارد. گویا ما برای نرخ تورم و مساله کسری بودجه‌ای که دولت می‌گوید برای کنترل کسری بودجه و کنترل نرخ تورم، از دستمزد شروع کردیم؛ از بالا گفتیم جلوی خلق پول بانک‌ها را که نمی‌توانیم بگیریم یک لایه پایین‌تر آمده‌ایم، تعرفه پزشکی هم که ظاهراً زور دولت نمی‌رسد، مساله سوم می‌رود سراغ منابع بودجه شرکت‌های دولتی که باید منابع بدهند. دولت توان ورود و اصلاح به هلدینگ‌ها و هیأت مدیره آنها را ندارد. در نتیجه تمام بار کنترل تورم را روی دوش حقوق کارمند و کارگر قرار داده است. قشری که متشکل نیست و به دلیل متشکل نبودن توان دفاع ندارد و حقوقش معمولاً در سیاست گذاری ها در رده آخر دیده می‌شود مساله بازنشستگان هم از همین جنس است.
وی اضافه کرد: یعنی ما مسائل مهمی در نظام بازنشستگی داریم که اگر ردیف کنیم، مساله سن بازنشستگی ممکن است مساله 4 یا 5 باشد. در واقع به مساله مدیریت شرکت‌ها و بازدهی آنها رسیدگی نمی‌شود و به سایر موارد پرداخت می‌شود.
ظهوریان با بیان اینکه دارایی دولت 18 هزار همت دولت است، توضیح داد: اگر فرض کنیم نصف این عدد به عنوان دارایی غیرانتفاعی است و آن دارای انتفاعی حدود 9 هزار همت است 180 همت دارد سالانه سود به دولت می‌دهد که حدود 2 درصد است که به لحاظ نرخ بازده دارایی در فضای شرکتی این نرخ تقریباً نزدیک به ورشکستگی است. دولت وارد اصلاح این نظام حکمرانی شرکتی نمی‌شود، وارد اصلاح نظام سلامت نمی‌شویم که الان 20 درصد بودجه کشور وارد حوزه سلامت شده بدون اینکه بهره‌وری داشته باشد، وارد کنترل مصارف خود نمی‌شود اما اولین جایی که وارد می‌شویم مساله حقوق کارمند و کارگر است.
این نماینده مجلس دوازدهم با اشاره به اینکه دولت خود بزرگترین کارفرما در کشور است، اظهار کرد: دولت به عنوان یک کارفرما بزرگ حقوق بخشی از کارگران را طبق قانون خدمات کشوری در حال پرداخت است و بخشی هم از سوی قانون کار و مصوبات شورای عالی کار. این امر (کارفرمایی دولت) تعادل را در سیستم مالی اشتغال بهم می‌زند و در نتیجه این اختلالاتی که عنوان شد، هم کارگر، هم کارمند، هم خود کارفرما و در نهایت اقتصاد کشور متضرر می‌شود.
