توسعه صنایع معدنی معطوف به فولادسازی نباشد

ایران کشوری است با پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های معدنی بسیار اما متاسفانه این بخش سهم بسیار کمی از تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص داده است که نشان‌دهنده ضعف در توسعه معادن کشور است. در واقع ظرفیت ها و پتانسیل های بالقوه موجود در حوزه معادن و صنایع معدنی کشور هنوز بالفعل نشده است که از آن به عنوان ظرفیت های خاموش معادن یاد می‌شود. عدم آگاهی در شناسایی ظرفیت ها و عدم سرمایه گذاری کافی در آن، باعث شده تا آن‌طور که شایسته است این ظرفیت ها نمایان نشود.

متاسفانه در گذشته و اکنون بیشترین رویکرد بر اساس خام فروشی بوده است و هیچ سرمایه گذاری در توسعه معادن نشده است. در آن مقطع سیاست‌ها بر این روند بوده است، کسانی که در این حوزه فعال بوده‌اند همیشه خام فروشی را نسبت به فرآوری و تبدیل به محصولات معدنی ترجیح دادند که اکنون ثمره آن تصمیمات را مشاهده می‌کنیم.

به عنوان مثال در حوزه صنعت کاتد مس با یک چهارم ظرفیت فعالیت می‌کنیم این در صورتی است که براساس برآوردها بازار جهانی چهار برابر تولید فعلی در کشور، کشش لازم را برای ارتقا بازار در حد یک میلیون تن دارد. اما اکنون برای رسیدن به این میزان مشکل داریم. از نبود ماشین آلات صنعتی، گرفته است تا نیروی انسانی متخصص و...

بطور مثال با وجود آنکه ایران حدود 9 درصد ذخایر روی جهان را دارد اما سهم کمی از کل صادرات و تولیدات جهانی را به خود اختصاص داده است و بیشتر واحدهای تولید روی در کشور به دلیل نبود دسترسی به میزان خاک مورد نیاز با عیار مناسب، کمتر از ظرفیت اسمی خود یعنی 45 درصد آن، به تولید روی می پردازند.

ناگفته نماند که به دلیل ریسک بالا در بخش اکتشاف و همچنین طولانی بودن بازگشت سرمایه، سرمایه‌گذار اصولا علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این حوزه نیست و لذا جذب سرمایه‌گذار مستلزم تدوین برنامه‌ها و استراتژی های مناسب، ایجاد شفافیت و در نظر گرفتن مشوق‌های ویژه برای سرمایه‌گذاری است که بتواند سرمایه‌گذار را تشویق به سرمایه‌گذاری کند.

اکنون امکانات در حوزه اکتشاف و لرزه نگاری بسیار پایین است این در حالی است که در حدود 8 درصد از پهنه های معدنی در ایران اکتشاف شده است و با این درصد کم نیز در برخی از موارد، رتبه‌های تک رقمی در جهان را داریم

ایران به طور متوسط حدود 220 هزار تن شمش روی در سال تولید می‌کند که از این مقدار به طور میانگین 80 درصد آن صادر می‌شود.

گفته می‌شود که ایران در جایگاه دهمین فولادساز برتر جهان ایستاده است اما ما نباید توسعه صنایع معدنی را تنها معطوف به فولادسازی کنیم و باید در تمامی حوزه‌ها روند موفقیت را طی کنیم. ناگفته نماند که همین حوزه فولاد نیز مشکلاتی وجود دارد و در این صنعت مازاد تولید داریم که این هم یک سیاست غلط است. در این میان تحریم ها هم تاثیر منفی بر جمع شدن، مازاد فولاد تولید شده گذاشته‌اند. فولادسازهای کشور مشتری های خود را پیدا کرده‌اند اما به علت تحریم‌ها نمی‌شود اقداماتی انجام داد. حتی دور زدن تحریم ها سبب می‌شود که قیمت فولاد ایران در بازار جهانی بالا باشد لذا در بازار جهانی در حال از دست دادن جایگاه خودمان هستیم. اکنون امیدواریم که با رسیدن به توافق برجام، اوضاع معاملات بازار فولاد ایران در جهان بهبود یابد.

گفته می‌شد که با تنش میان روسیه و اوکراین، ایران می تواند صادرات فولاد را افزایش دهد، اما باید بیان کرد این مسئله هم نیازمند تبادل در بازار جهانی است. حتی چین هم اگر به عنوان مقصد صادرات ایران باشد، در قبال آن خواهان تهاتر است که این امر به ضرر ایران تمام می‌شود.