توسعه فضای سبز با استفاده از گونه های کم نیاز آبی

معاون امور شهرداری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور با اشاره به ضرورت توجه شهرداری‌ها به ابعاد مختلف بحران کم آبی در کشور بر مدیریت بهینه مصرف آب در حوزه خدمات شهری، تاکید کرد.

به گزارش خبرگزاری مهر، حسین رجب صلاحی که 23 تیرماه در وبینار آموزشی، تخصصی مدیریت بهینه آبیاری فضای سبز در شرایط بحران کم آبی در جمع مدیران و کارشناسان شهرداری‌ها و استانداری‌ها سخن می‌گفت، در خصوص اقدامات صورت گرفته در حوزه فضای سبز شهری طی چند سال اخیر گفت: در حال حاضر متوسط سرانه فضای سبز عمومی شهری کشور حدود 12 متر مربع و متوسط سرانه فضای سبز کلانشهرها 15 متر مربع می‌باشد و براساس قانون هوای پاک، شهرداری‌های شهرهای دارای جمعیت بالای 50 هزار نفر، موظفند با همکاری وزارت نیرو و ادارات منابع طبیعی شهرستان، سرانه فضای سبز خود را حداقل به 15 مترمربع برسانند.

وی با بیان اینکه تحقق این موضوع، علاوه بر مساعدت و همکاری دستگاه‌ها، نیازمند اهتمام جدی شهرداری‌ها و نیازمند تأمین اعتبارات لازم از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور می‌باشد، ادامه داد: از میان 186 شهر با جمعیت بالای 50 هزار نفر در کشور، 57 شهر دارای سرانه فضای سبز بیش از 15 متر مربع و 129 شهر دارای سرانه فضای سبز کمتر از 15 متر مربع می‌باشند و در کنار بحران کم آبی و مدیریت چالش‌های این حوزه، برنامه ریزی برای تحقق این مقدار باید در اولویت مدیرت شهری باشد و همچنین بر اساس اعلام استان‌ها 8 هزار بوستان روستایی در روستاهای دارای دهیاری با سرانه 4 مترمربع در سراسر کشور احداث شده است.

معاون امور شهرداری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور همچنین با بیان اینکه انجام مطالعات جداسازی شبکه آبرسانی فضای سبز از سال 1379 تاکنون در دستور کار این سازمان بوده، اظهار کرد: در حال حاضر 632 مطالعه جداسازی شبکه آبرسانی فضای سبز از آب شرب بر اساس شرح خدمات و دستورالعمل ابلاغی توسط شهرداری‌ها انجام شده که 381 مطالعه به تائید رسیده و 251 مطالعه در دست اقدام می‌باشد.

رجب صلاحی در ادامه گفت: وزارت کشور به عنوان دستگاه سیاست‌گذار، هدایت کننده و ناظر بر فعالیت شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، طی سالهای اخیر اقداماتی با محوریت سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور نظیر تهیه و تدوین مصوبات، آئین نامه‌های اجرایی و دستورالعمل‌های مورد نیاز انجام شده که برخی از آنها عبارتست از: تهیه سند آسیب‌شناسی فضای سبز با همکاری دستگاه‌های ذیربط به منظور توسعه فضای سبز در شهرها و تصویب آن در هیأت محترم وزیران و ابلاغ در قالب مصوبه دولت و همچنین تهیه آئین نامه اجرایی ماده 22 قانون هوای پاک و تصویب در هیأت محترم وزیران با همکاری دستگاه‌های متولی مندرج در قانون با هدف افزایش سرانه فضای سبز به حداقل 15 مترمربع در شهرهای دارای جمعیت بالای پنجاه هزار نفر.

وی، انعقاد تفاهمنامه همکاری با سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در خصوص حفظ، احیا، توسعه و بهره برداری بهینه از منابع طبیعی و برنامه ریزی جهت استفاده از پساب تصفیه شده تأسیسات فاضلاب شهری و تأمین منابع آب پایدار در توسعه و نگهداری فضای سبز شهری توسط شهرداری‌ها با توجه به کمبود منابع آب کشور را از دیگر اقدامات صورت گرفته در این حوزه برشمرد و تصریح کرد: استفاده از پساب تصفیه شده تأسیسات فاضلاب شهری باید در اولویت مدیریت شهری باشد و از این امر حمایت می‌کنیم.

رجب صلاحی همچنین تدوین و ابلاغ دستورالعمل مدیریت نگهداری و توسعه فضای سبز شهری با اولویت مدیریت اصولی منابع آبی و حذف کاشت چمن، تهیه و ابلاغ شیوه نامه تدوین تقویم باغبانی فضای سبز شهرها با هدف وحدت رویه به منظور برنامه ریزی در نگهداری و توسعه فضای سبز شهری، تهیه و ابلاغ شیوه نامه مدیریت صحیح منابع آبی در آبیاری فضای سبز روستایی در شرایط بحران آب در کشور و راه اندازی پویش سراسری درختکاری به منظور افزایش سرانه فضای سبز شهری در راستای اجرای قانون هوای پاک و با هدف گذاری کاشت 6000 هکتار عرصه و بیش از 4.5 میلیون اصله نهال در سطح شهرهای کشور را سایر اقدامات صورت گرفته در این حوزه ذکر نمود.

معاون امور شهرداری‌های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در خصوص چالش‌های فضای سبز شهری در دوران بحران آب به ناکافی بودن منابع آبی در اختیار شهرداری‌ها جهت نگهداری فضای سبز موجود براساس میزان منابع آبی زیر زمینی و سطحی و همچنین به بالا بودن هزینه‌های احداث و نگهداری فضای سبز شامل هزینه تملک عرصه، هزینه تأمین منابع آب مصرفی (آب بها مصرفی) جهت آبیاری و هزینه بالای احداث شبکه خطوط انتقال آب و سیستم‌های نوین آبیاری اشاره نمود و گفت: تأمین این هزینه‌ها به تنهایی از سوی شهرداری‌ها خصوصا شهرهای متوسط و کوچک میسر نمی‌باشد و این حوزه نیازمند تخصیص منابع مالی کافی در بودجه سنواتی و بهره گیری از ظرفیت‌های تمامی دست اندرکاران این موضوع در دولت، مدیریت شهری و روستایی، مراکز علمی و پژوهشی، شرکتهای دانش بنیان، استارتاپ ها، سازمان‌های مردم نهاد و رسانه‌ها می‌باشد.

رجب صلاحی در ادامه گفت: با توجه به ارزیابی اقدامات صورت گرفته، برخی رویکردها و اقدامات قابل پیگیری در مدیریت فضای سبز از سوی شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و شوراها عبارتست از بهره گیری از ظرفیت‌های قانونی مربوط به قانون هوای پاک، مصوبات و آئین نامه‌های دولت، بهره گیری از پساب تصفیه شده تأسیسات فاضلاب شهری و روستایی جهت تأمین منابع آب پایدار و بهره گیری از ظرفیت تشکل‌های مردم نهاد در نگهداری فضای سبز خصوصا در کمربند سبز و طرح‌های توسعه فضای سبز شهری و روستایی.

وی همچنین بر تهیه برنامه عمل متناسب برای هر شهر و روستا با شناسایی و استفاده از گونه های متناسب شامل گونه‌های گیاهی کم نیاز آبی، مقاوم و سازگار با اقلیم جهت توسعه فضای سبز شهری و روستایی، برنامه ریزی لازم جهت ایجاد تأسیسات جمع آوری، ذخیره سازی و انتقال روان آب‌های سطحی و آب‌های جاری برای آبیاری فضای سبز شهری، تهیه و اجرای برنامه عملیاتی توسعه فضای سبز و کمربند سبز با استفاده از روش‌های نوین آبیاری به منظور افزایش سرانه فضای سبز شهری بویژه در شهرهای با جمعیت بالای 50 هزار نفر و بهره گیری و توسعه دانش بومی مناطق مختلف کشور در زمینه تأمین، حفظ و انتقال آب برای آبیاری فضای سبز تاکید نمود.

رجب صلاحی با اشاره به حضور بیش از 600 نفر از مدیران و کارشناسان فضای سبز شهرداری‌ها و استانداری‌ها و دهیاران منتخب در وبینار آموزشی، تخصصی مدیریت بهینه آبیاری فضای سبز در شرایط بحران کم آبی، گفت: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور با برگزاری جلسات و نشست‌های تخصصی و دوره‌های آموزشی تلاش می‌کند زمینه ارتقای سطح دانش حرفه ای دست اندرکاران این عرصه و انتقال تجربیات و دستاوردهای جدید این حوزه را در سطح مدیریت شهری و روستایی فراهم نماید.

شایان ذکر است در این وبینار چهارساعته که از سوی دفتر محیط زیست و خدمات شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و با همکاری سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری مشهد برگزار شد، نتایج کاربردی پروژه‌های اجرایی شهرداری‌های مشهد، اصفهان و قم در محورهای جایگزینی گونه‌های بومی مقاوم به کم آبی با رویکرد منظر شهری، طراحی کاشت گیاهان زینتی با رویکرد مدیریت بهینه مصرف آب و آبیاری و استفاده از آب خام و پساب در آبیاری فضای سبز، اصلاح و بهبود خاک، نگهداشت آب در خاک و عملیات خاک ورزی و مدیریت آبیاری شامل بر آورد صحیح نیاز آبی، تحلیل شرایط محیطی، هوشمندسازی و برنامه ریزی مناسب زمان آبیاری برای حاضران ارائه شد.