تولید خودرو اقتصادی؛ از رویا تا واقعیت

تولید خودرو اقتصادی یک طرح است و اینکه به‌نتیجه برسد و برای تولید آن چقدر هزینه شود و همچنین در زمان عرضه با چه قیمتی به‌فروش برسد تا منجر به بازگشت سرمایه شود، به آینده بستگی دارد.

تجربه تولید ال 90 نشان می‌دهد چنین اهدافی معمولا به نتیجه نمی‌رسد و باتوجه به شرایط اقتصادی و سیاسی ایران انجام‌شدنی نیست، زیرا قیمت محصول نه ازسوی کارخانه تولیدکننده که ازسوی نهادهای بالادستی دولتی تعیین می‌شود.

هنگامی که در بازار، محدودیت عرضه، چه در حوزه تولیدات داخل و چه در حوزه خودروهای وارداتی وجود دارد، در برخی محدوده‌های قیمتی جاهای خالی خواهیم داشت که محصولات جایگزین باید در این جاهای خالی جایگزین شوند. حال اگر خودرو جدید با نام اقتصادی، مثلا 200 میلیون تومان قیمت‌گذاری شود، اما به‌لحاظ امکانات در سطح خودروهای قدیمی در محدوده قیمتی 250 میلیون تومان باشد، حتی اگر کارخانه آن را 200 میلیون تومان به فروش برساند در بازار قیمت واقعی خود را پیدا می‌کند و به‌نوعی در نهایت منجر به ایجاد بازار سیاه می‌شود؛ به این ترتیب سوداگری ادامه خواهد داشت. تا وقتی شرایط تحریمی بر کشور حاکم است، نمی‌توان از تولید خودرو اقتصادی سخن گفت.

در صنعت خودرو، صاحب دانش فنی نیستیم؛ بنابراین محصولاتی تولید شده که در داخل طراحی نشده‌اند و ما فقط مونتاژکننده آنها هستیم یا با مهندسی معکوس در کشور داخلی‌سازی شده‌اند؛ علاوه‌بر این، امکان اجرای هیچ کدام از تست‌های خودرو و آنالیزها در داخل میسر نیست.

آلمان به‌عنوان یکی از کشورهای صاحب دانش در خودروسازی، توان تولید صنعتی بالایی دارد. این کشور می‌تواند خودرو روزآمد تولید کند، زیرا جدا از امکان طراحی، دانش حوزه‌های گوناگون از بخش‌های الکترونیکی تا لاستیکی و پلاستیکی خودرو را در اختیار دارد.

دانش فنی در حد اعلا در صنعت خودرو آلمان وجود دارد؛ بنابراین فقط سفارش کار داده می‌شود و محصول به تولید می‌رسد، این در حالی است که ما باید بخش‌های گوناگون محصولات دولتی خود را از خارج تامین کنیم. ممکن است پرسش شود باتوجه به شرایط فعلی، آیا تولید خودرو اقتصادی شدنی خواهد بود یا خیر؟ باید گفت چنین مسائلی بیشتر کارکرد سیاسی دارد تا اقتصادی. در بحبوحه مسائل جاری یک‌سری امیدها داده می‌شود.

مثلا کسانی که به‌نحوی در اقتصاد فعالیت دارند، می‌دانند در حال حاضر دولت با کسری بودجه مواجه است و مشخص نیست وقتی از افزایش حقوق صحبت می‌کند قرار است بودجه آن از کدام بخش تامین شود.

این سخنان (تولید خودرو اقتصادی) پشتوانه فنی‌وحرفه‌ای ندارند. بیشتر پروژه‌ها نمایشی هستند که احتمالا با جابه‌جایی مدیران، پیگیری آنها به فراموشی سپرده می‌شود. معمولا با رفتن یک مدیر و آمدن مدیری جدید، دیگر کسی نمی‌پرسد چرا فلان پروژه به نتیجه نرسید.

در حال حاضر یکی از موضوعات مطرح در زنجیره تامین خودروسازان، قیمت قطعات است. به‌دلیل افزایش نرخ تورم، قیمت قطعات هر سال و بلکه هر ماه نسبت به قبل تغییر می‌کند و ثبات قیمتی در بازار وجود ندارد؛ بنابراین ساخت خودروهای اقتصادی باتوجه به شرایط کشور نمی‌تواند محلی از اعراب داشته باشد.

به‌هر روی تولید خودروهای اقتصادی در جهان تجربه شده، اما نبود ثبات اقتصادی، سیاسی و حتی مدیریتی در کشور ما تحقق این اهداف را با اماواگرهای بسیاری روبه‌رو کرده است.

نرخ تورم نیز یکی از چالش‌های اساسی برای کاهش بهای تمام‌شده محصولات است که تحقق اهداف را در هاله‌ای از ابهام قرار می‌دهد؛ بنابراین اگر هدفی تدوین می‌شود پیش از تصمیم‌گیری باید امکان‌سنجی و بسترها برای اجرای آن فراهم شود.