تیغ جراحی اقتصادی جیب مردم را برید

در قالب همین جراحی در اردیبهشت 1401 طرح حذف دلار 4200 تومانی کالاهای اساسی بالاخره پس از بارها تایید و تکذیب اجرا شد و دولت این یارانه 400 تومانی را برای کمک به قشر ضعیف پرداخت کرد. البته همچنان به یاد داریم که شرط حذف ارز ترجیحی بازگشت قیمت‌ها به شهریور 1400 بود و نمی‌دانیم چگونه این طرح بدون تامین شرط اجرا شد. همین موضوع نقطه آغاز گرانی در بازار بود و هر چند وقت یک بار تیغ جراحی دولت سفره مردم را بیش از پیش کوچک می‌کند. حال که در روزهای ابتدایی 1403 هستیم و بازار بهارش را در گرانی و تاخت‌وتاز نرخ دلار می‌گذراند باید دید دولت سیزدهم چگونه این بازار افسارگسیخته را کنترل خواهد کرد. حال که دخل ما به ریال‌هایی ناچیز است و خرج‌های‌مان به دلارهای آنچنانی باید دید نرخ کالاها در بازار با شروع حذف ارز ترجیحی چقدر تغییر کرده است.

فروردین 1401/ آرامش قبل از توفان

در این بخش از گزارش صمت به بررسی نرخ کالاهای اساسی پیش از جراحی اقتصادی پرداختیم.

مرغ

مرغ کامل منجمد، بسته‌بندی کیسه‌ای (پوشش کیسه نایلونی) کیلویی 20 هزار و 900 تومان، مرغ کامل تازه، بسته‌بندی کیسه‌ای (پوشش کیسه نایلونی) کیلویی 31 هزار و 500 تومان و مرغ کامل تازه پاک‌شده، بسته‌بندی بشقابی کیلویی 30 هزار تومان به فروش می‌رسید. همچنین خرید تخم‌مرغ بسته‌بندی 15 عددی شانه‌های خمیری شرینگ 22 هزار و 500 تومان و تخم‌مرغ بسته 20 عددی بسته‌بندی شانه‌های خمیری شرینگ 28 هزار و 700 تومان هزینه داشت.

گوشت

راسته با استخوان گوسفندی کیلویی 159 هزار تومان، ران کامل ممتاز گوسفندی کیلویی 172 هزار تومان، شقه لاشه گوسفندی کیلویی 129 هزار تومان، نیم‌شقه ران گوسفندی کیلویی 135 هزار تومان به فروش می‌رسید.

برنج

هر کیلو برنج ایرانی با نرخی بین 65 تا 76 هزار تومان به فروش می‌رسید. همچنین قیمت هر کیلو برنج هندی 25 هزار تا 27 هزار تومان، پاکستانی 27 هزار تا 29 هزار تومان و تایلندی 12 هزار و 500 تومان بود.

روغن

در دوره یادشده روغن سرخ‌کردنی 1.5 لیتری با نرخ 23 هزار و 900 تومان، روغن نیمه‌جامد 5 کیلویی با نرخ 91 هزار تومان و روغن آفتابگردان 900 میلی‌لیتری 13 هزار و 350 تومان به فروش می‌رسید.

ماکارونی

ماکارونی 500 گرمی، 700 گرمی و 1000 گرمی به‌ترتیب 6300، 8600 و 12 هزار و 500 تومان به فروش

می‌رسید.

پس از جراحی اقتصادی / بازار بهم ریخت

اسفند 1401 با گذشت شوک‌هایی که ادعای کوتاه‌مدت بودن آن می‌شد، قیمت‌ها حسابی اوج گرفت و دست اقشار بسیاری را از خرید مایحتاج زندگی کوتاه کرد.

مرغ

قیمت هر کیلوگرم مرغ گرم ازسوی دولت 60 هزار تومان تعیین شد. همچنین باتوجه به افزایش تولید، نرخ مرغ گرم در خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران 58 تا 62 هزار و 500 تومان بود. همچنین تخم‌مرغ بسته‌بندی 15 عددی با نرخ 55 هزار و 900 تومان و تخم‌مرغ بسته 20 عددی با نرخ 48 هزار و 900 تومان به فروش می‌رسید.

گوشت

در این بازه زمانی راسته با استخوان گوسفندی کیلویی 276 هزار تومان، ران کامل ممتاز گوسفندی کیلویی 395 هزار تومان، شقه گوسفندی کیلویی 340 هزار تومان و نیم‌شقه ران گوسفندی کیلویی 370 هزار تومان به فروش می‌رسید.

روغن

روغن مایع 1.5 لیتری با نرخ 273 هزار تومان، روغن سرخ‌کردنی 1800 میلی‌لیتری 319 هزار تومان و روغن جامد 4 کیلویی در بازار با قیمت 225 هزار تومان به فروش می‌رسید.

برنج

هر کیلوگرم برنج ایرانی با قیمتی بین 80 تا 120 هزار تومان به فروش می‌رسید. همچنین نرخ هر کیلوگرم برنج هندی 47 هزار تا 52 هزار تومان و پاکستانی 38 هزار تومان بود.

ماکارونی

طبق اعلام سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، حداکثر نرخ مصرف‌کننده انواع ماکارونی رشته‌ای ساده با لحاظ مالیات بر ارزش افزوده 500 گرمی 19 هزار تومان، 700 گرمی 24 هزار تومان و 1000 گرمی 34 هزار تومان تعیین شد. در نتیجه مقایسه نرخ کالاهای مذکور در بازه زمانی فروردین تا اسفند 1401 شاهد افزایش نرخ حدود 30 هزار تومانی مرغ گرم تازه، افزایش نرخ حدود 117 هزار تومانی راسته با استخوان گوسفندی، افزایش نرخ حدود 240 هزار تومانی روغن مایع 1.5 لیتری، افزایش نرخ حدود 44 هزار تومانی و افزایش نرخ حدود 12 هزار تومانی ماکارونی 500 گرمی بوده‌ایم. در این بازه زمانی هنوز نمی‌دانستیم تیغ جراحی اقتصادی دولت قرار است در سال 1402 بیش از این اعداد و ارقام سفره مردم را ببرد.

آغاز 1402/ بی‌خبر از آشفته‌بازار

سال 1402 نفس‌های ابتدایی خود را می‌کشید که باز هم نرخ برخی از کالاهای مصرفی خانوار شوکی به بازار وارد کرد.

مرغ

اوایل سال گذشته قیمت هر کیلوگرم مرغ گرم 62 هزار و 500 تومان اعلام شد. همچنین باتوجه به افزایش تولید، نرخ مرغ گرم در خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران 60 تا 63 هزار تومان بود. همچنین تخم‌مرغ بسته‌بندی 15 عددی با نرخ 55 هزار و 900 تومان و تخم‌مرغ بسته 20 عددی با نرخ 48 هزار و 900 تومان به فروش می‌رسید.

گوشت

در دوره یادشده راسته با استخوان گوسفندی کیلویی 276 هزار تومان، ران کامل ممتاز گوسفندی کیلویی 395 هزار تومان، شقه لاشه گوسفندی کیلویی 340 هزار تومان و نیم‌شقه ران گوسفندی کیلویی 370 هزار تومان به فروش می‌رسید.

برنج

هر کیلو برنج ایرانی با قیمتی بین 83 تا 105 هزار تومان به فروش می‌رسید. همچنین نرخ هر کیلو برنج هندی 46 هزار تا 48 هزار تومان و پاکستانی 42 هزار تومان بود.

روغن

روغن مایع 1.5 لیتری با نرخ 104 هزار و 500 تومان، روغن سرخ کردنی 810 گرمی 56 هزار و 800 تومان، روغن نیمه جامد 5 کیلویی در بازار 365 هزار و 400 تومان به فروش می‌رسید.

ماکارونی

طبق اعلام سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، حداکثر نرخ مصرف‌کننده انواع ماکارونی رشته‌ای ساده با لحاظ مالیات بر ارزش افزوده 500 گرمی 19 هزار تومان، 700 گرمی 24 هزار تومان و 1000 گرمی 34 هزار تومان تعیین شد.

پایان 1402/ کنترل نوسانات نیمه دوم

مرغ

قیمت هر کیلوگرم مرغ گرم در اواخر سال گذشته 77 هزار و 500 تومان اعلام شد. همچنین باتوجه به افزایش تولید، نرخ مرغ گرم در خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران 77 تا 80 هزار تومان بود. همچنین تخم‌مرغ بسته‌بندی 15 عددی با نرخ 68 هزار و 700 تومان و تخم‌مرغ بسته 20 عددی با نرخ 123 هزار و 900 تومان به فروش می‌رسید.

گوشت

در دوره ذکر‌شده قیمت راسته با استخوان گوسفندی کیلویی 635 هزار تومان، ران کامل ممتاز گوسفندی کیلویی 793 هزار تومان، شقه لاشه گوسفندی کیلویی 699 هزار تومان و نیم‌شقه ران گوسفندی کیلویی 649 هزار تومان بود.

برنج

هر کیلو برنج ایرانی با قیمتی بین 74 تا 138 هزار تومان به فروش می‌رسید. همچنین هر کیلو برنج هندی با نرخ 47 هزار تا 52 هزار تومان و پاکستانی 38 هزار تومان عرضه می‌شد.

روغن

در بازه زمانی یادشده روغن مایع 1.5 لیتری با نرخ 97 هزار و 900 تومان، روغن سرخ‌کردنی 1.5 گرمی 72 هزار و 200 تومان، روغن نیمه جامد 5 کیلویی در بازار 290 هزار تومان به فروش می‌رسید.

ماکارونی

طبق اعلام سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، حداکثر نرخ مصرف‌کننده انواع ماکارونی رشته‌ای ساده با لحاظ مالیات بر ارزش افزوده 500 گرمی 19 هزار تومان، 700 گرمی 24 هزار تومان و 1000 گرمی 34 هزار تومان تعیین شد.

در نتیجه مقایسه نرخ کالاهای مذکور در بازه زمانی فروردین تا اسفند 1402 شاهد افزایش نرخ حدود 15 هزار تومانی مرغ گرم تازه، افزایش نرخ حدود 359 هزار تومانی راسته با استخوان گوسفندی، کاهش نرخ حدود 6 هزار و 600 تومانی روغن مایع 1.5 لیتری، افزایش نرخ حدود 33 هزار تومانی برنج ایرانی و ثبات نرخ ماکارونی هستیم.

نفس‌های اول 1403/ تاخت‌وتاز دلار در بازار

مرغ

در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم مرغ گرم 77 هزار و 500 تومان است. همچنین باتوجه به افزایش تولید، نرخ مرغ گرم در خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران 78 تا 80 هزار تومان است. همچنین تخم‌مرغ بسته‌بندی 15 عددی با نرخ 77 هزار و 250 تومان و تخم‌مرغ بسته 20 عددی با نرخ 91 هزار و 600 تومان به فروش می‌رسد.

گوشت

راسته با استخوان گوسفندی کیلویی 604 هزار و 800 تومان، ران کامل ممتاز گوسفندی کیلویی 879 هزار تومان، شقه لاشه گوسفندی کیلویی 665 هزار تومان و نیم‌شقه ران گوسفندی کیلویی 705 هزار تومان به فروش می‌رسد.

برنج

اکنون هر کیلو برنج ایرانی با قیمتی بین 62 تا 102 هزار تومان به فروش می‌رسد. همچنین هر کیلو برنج هندی 75 هزار تومان و پاکستانی 69 هزار تومان نرخ خورده است.

روغن

روغن مایع 1.8 لیتری با نرخ 89 هزار 100 تومان، روغن سرخ‌کردنی 1.5 گرمی 81 هزار تومان و روغن نیمه‌جامد 5 کیلویی در بازار 290 هزار تومان به فروش می‌رسد.

ماکارونی

طبق اعلام سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، حداکثر نرخ مصرف‌کننده انواع ماکارونی رشته‌ای ساده با لحاظ مالیات بر ارزش افزوده 500 گرمی 19 هزار تومان، 700 گرمی 24 هزار تومان و 1000 گرمی 34 هزار تومان تعیین شد.

نقاهت دوساله

با بررسی نرخ برخی از کالاهای ضروری از آغاز جراحی اقتصادی دولت سیزدهم تا شروع سال 1403 شاهد افزایش نرخ حدود 56 هزار و 600 تومانی هر کیلوگرم مرغ گرم، افزایش نرخ حدود 445 هزار تومانی راسته بااستخوان گوسفندی، افزایش نرخ حدود 65 هزار و 200 تومانی روغن مایع 1.5 لیتری، افزایش نرخ حدود 30 هزار تومانی برنج ایرانی و افزایش نرخ حدود 14 هزار تومانی ماکارونی بوده‌ایم.

هرچند که دولت وعده بهبود بازار و پایان زودهنگام شوک ناشی از حذف ارز ترجیحی را داده بود اما همچنان بعد از 2 سال شاهد سیر صعودی قیمت‌ها هستیم.

حذف ارز ترجیحی تبعات اقتصادی زیادی برای قشر متوسط و ضعیف جامعه داشته و دارد و موجب چند برابر شدن هزینه‌ها شد؛ به‌گونه‌ای که حتی افزایش یارانه‌ها نیز نتوانست این افزایش قیمت‌ها را جبران کند. به‌عقیده برخی از کارشناسان تا وقتی ارز ترجیحی تخصیص داده می‌شد، فاصله بین ارز ترجیحی و بازار آزاد در مقطعی به‌شدت افزایش یافته و سیاست‌گذار را مجاب کرده بود که هرچه سریع‌تر دست به اصلاح وضعیت ارز ترجیحی بزند. به هم ریختن تعادل اقتصادی بیشتر به بنگاه‌هایی که بیشترین ارتباط را با سفره مردم داشتند، آسیب زد و این عامل افزایش نارضایتی را به‌دنبال داشت. از جمله اثرات مثبت تخصیص ارز ترجیحی این بود که جلوی شوک قیمتی را می‌گرفت، اما با حذف آن شوکی به مردم، به‌ویژه قشر ضعیف وارد شد. البته ادامه تخصیص ارز به تولیدی‌ها ممکن نبود و از لحاظ سیاست‌گذاری اقتصادی حذف ارز ترجیحی اقدامی مثبت بود.

سخن پایانی

حدود 2 سال از حذف ارز ترجیحی می‌گذرد و در این مدت دولت سعی کرد از طریق افزایش یارانه و اقناع‌سازی رسانه‌ای مردم را مجاب کند که تصمیم درستی گرفته، اما همچنان مردم نسبت به افزایش هزینه‌ها و سرکوب دستمزد کارگری گله‌مند هستندامیدواریم این جراحی اقتصادی دولت هرچه زودتر به پایان برسد تا این اقتصاد بیمار نفس‌های آخرش را در اتاق عمل نکشد که دیگر با هیچ دستگاه احیایی راه بازگشتی وجود ندارد.