«جان استیوارت میل» قدم به کتابفروشی‌ها گذاشت

کتاب «جان استیوارت میل» نوشته ویلیام تامس به‌تازگی با ترجمه خشایار دیهیمی توسط نشر نو منتشر و راهی بازار نشر شده است. نسخه اصلی این‌کتاب در سال 1985 توسط انتشارات دانشگاه آکسفورد چاپ شده است.

جان استیوارت میل یکی از اندیشمندان فلسفه سیاسی و پیرو جرمی بنتام بوده است. او ویژگی مکتب فکری خود را این‌گونه توصیف کرده است: مشخصه آن بنتامیسمی به این‌معنا نبود که ربطی به بنتام در مقام رئیس یا راهنمایمان داشته باشد، بلکه تلفیقی بود از دیدگاه بنتام با اقتصاد سیاسی مدرن، و با متافیزیک هارتلی.» بنتام کل زندگی خود را وقف هنر قانون‌گذاری کرده بود. تجربه‌گرایی و فلسفه اخلاق فایده‌گرا از جمله مفاهیم مهم در نوشته‌های جان استیوارت میل هستند.

ویلیام تامس در کتاب «جان استیوارت میل» دست به معرفی میل و فلسفه‌اش زده است. کتاب پیش‌رو 6 فصل اصلی دارد که به‌ترتیب عبارت‌اند از: پرورش و آموزش، بحران روحی و دوران پس از آن، علم و علوم اجتماعی، اقتصاد سیاسی، معلم لیبرالیسم، پایان سخن.

فصل اول این 3 بخش را در بر می‌گیرد: «اخلاق فایده‌گرایانه»، «علم اقتصاد ریکاردویی» و «روانشناسی تداعی‌گر». فصل دوم هم شامل 3 بخش موضوعی با این‌عناوین می‌شود: «شعر و شهود»، «اخلاق فایده‌گرایانه» و «فرمانروایی و پیشرفت».

در قسمتی از این‌کتاب می‌خوانیم:

این‌توصیه بی‌چون‌وچرا تجربه‌گرایانه است، و میل قاعدتا می‌بایست با آن موافقت کند. اما میل آن را رد کرد. برخورد میل در زندگینامه شخصی‌اش با اندیشه علوم اجتماعی مکولی سختگیرانه است. «می‌دیدم... که او در مقابل شیوه فلسفی [یعنی، علمی]، مدافع شیوه تجربی و پرداختن به پدیده‌های سیاسی است؛ و حتی در علوم طبیعی تصور او از تلفسف یادآور کپلر است، اما شیوه‌های نیوتن و لاپلاس را نادیده می‌گیرد.» این اظهارنظر البته چکیده‌ای از بحث و استدلال‌های نظام منطق است مبنی بر اینکه علوم کارشان با شیوه تجربی آغاز می‌شود و بعد پیش می‌رود و تبدیل به نظام‌های تعقل و استدلال قیاسی محض می‌شود. در کتاب سوم نظام منطق اشاره ملامت‌آمیز آشکاری به مکولی هست که او را متهم به توسل به مرجعیت بیکن می‌کند. اما نکته مدنظر مکولی این نبود که علوم چگونه متحول شده و تکامل پیدا کرده‌اند، بلکه این بود که آیا اصول اولیه علم سیاست برگرفته از تجربه هستند یا نه. جیمز میل چگونه به اصولش در مورد طبیعت بشری رسیده بود که از آنها علم [سیاستش] را استنتاج کرده بود؟ بدیهی است که از طریق تجربه. اما آیا این تجربه در مورد طبیعت بشری جزو سیاست بود یا خارج از آن؟

این‌کتاب با 176 صفحه، شمارگان 770 نسخه و قیمت 32 هزار تومان منتشر شده است.