جان‌بخشی دریای جنوب به رگ‌های خشک شرق کشور
مشهد - ایرنا - شرق کشور سالیان متمادی است که با خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند و مردمان این دیار کمتر از ساکنان بسیاری از نقاط کشور از نعمت آب برخوردارند که اجرای طرح انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس به شرق کشور مرهمی بر این زخم چند ده ساله است.
به گزارش ایرنا، کم‌آبی از بحرانهای دیرینه کشور است و بر اساس آخرین آمار اعلامی از سوی وزارت نیرو، تعداد محدوده‌های مطالعاتی ممنوعه و ممنوعه بحرانی کشور به 421 مورد رسیده است. ایران دارای اقلیم خشک و نیمه خشک بوده و متوسط بارش آن 250 میلی‌متر است که این میزان بارش حدود یک سوم میانگین جهانی است.
در این میان خشکسالی و بحران کم‌آبی در شرق کشور، عمیق‌تر از سایر نقاط کشور است و 40 درصد از کسری آب کشور متعلق به خراسان رضوی است.
دولتهای مختلف نیز دغدغه‌مند بحران آب بوده و پروژه‌های مختلف میان مدت و درازمدتی را برای کاهش این بحران برنامه‌ریزی کرده اند که برخی از آنها اجرایی شده و برخی نیز قبل از اجرا متوقف شده‌است.
طرح انتقال آب از خلیج فارس به شرق کشور از جمله طرح‌های کلان تعریف شده برای تامین بخشی از کسری آب در دالان شرق کشور است که از آبان ماه سال 1400 آغاز شده است و طبق تفاهمنامه های منعقد شده، آب انتقالی به استانهای خراسان رضوی و جنوبی در بخش صنعت به مصرف خواهد رسید اما این آب در سیستان و بلوچستان، برای تامین مصارف آشامیدن نیز پیش بینی شده است و طبق برنامه زمانبندی شده، این پروژه تا پایان سال 1404 و یا اوایل 1405 بهره‌برداری خواهد شد.
فراهم شدن زمینه مهاجرت معکوس، تامین نیاز آبی مناطق خشک و کم‌آب در شرق کشور، اشتغالزایی با توسعه صنعت از جمله بازخوردهای مثبت اجرای این طرح است که بهره‌برداری از آن امیدی تازه برای مردمان این خطه خواهد بود.
پیشرفت 10 درصدی طرح انتقال آب از خلیج فارس به شرق کشور در حوزه خراسان رضوی
مجری مطالعات طرح انتقال آب از خلیج فارس به شرق کشور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: طرح انتقال آب از خلیج فارس به شرق کشور در قالب چهار خط تعریف شده است.
علی عبداللهی افزود: خط یک انتقال آب از خلیج فارس به سمت هرمزگان، کرمان و یزد تعریف شده که این خط با تخصیص آب در بخش صنعت در حال بهره برداری است.
وی خاطرنشان کرد: خط شماره 2 نیز از خلیج فارس به کرمان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی تعریف شده که این طرح نیز اکنون با تخصیص صنعتی در مرحله اجراست.
عبداللهی اضافه کرد: قطعه اول این خط از مشهد به سمت تربت حیدریه به طول 123 کیلومتر در حال اجراست و در مرحله تملک مسیر، خاک برداری و آماده‌سازی برای لوله‌گذاری توسط پیمانکار است.
مجری مطالعات طرح انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور ادامه داد: در مسیر مشهد - تربت حیدریه 100 دستگاه سنگین در حال کار است، در این محدوده هزار و 800 متر تونل باید حفاری شود که اکنون در مرحله بررسی ژئوتکنیک است.
عبداللهی افزود: خط انتقال آب در مسیر خواف از سنگان به سمت گناباد و قاین نیز به طول 138 کیلومتر در حال اجرا است.
مجری مطالعات طرح انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور خاطرنشان کرد: حدود 10 درصد از عملیات اجرایی این پروژه در استان خراسان رضوی به سرانجام رسیده است و هنوز 90 درصد از آن باقی مانده است.
وی اضافه کرد: خط انتقال آب از خلیج فارس به اصفهان و یزد نیز در مرحله تکمیل کار مطالعاتی و ورود به مرحله اجراست.
وی بیان کرد: خط چهارم این طرح نیز از خلیج فارس به سیستان و بلوچستان در حال اجراست که این خط تا زاهدان ادامه دارد، در این مسیر علاوه بر کاربری صنعتی، کاربری آب شرب نیز توسط دولت و مجلس به صورت خرید تضمینی ابلاغ شده و مذاکراتی برای نحوه اجرا و سیاستگذاری برای تامین نیاز آب شرب سیستان و بلوچستان در دست اقدام است.
ضرورت تخصیص آب شرب به خراسان رضوی
سرزمین خراسان رضوی با اقلیم خشک و کویری، وضعیت بحرانی در تامین آب دارد و هم اینک از 37 دشت استان، وضعیت 34 دشت بحرانی است و سطح آب زیرزمینی آن افت کرده است لذا رایزنی ها برای تخصیص کاربری شرب علاوه بر کاربری صنعتی از محل اجرای طرح انتقال آب از سواحل چابهار در حال انجام است. مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: طبق الگوی کلی مصرف آب در استان، 82.9 درصد آب تولیدی استان در بخش کشاورزی، 12.3 درصد در بخش شرب، 3.3 درصد در بخش خدمات و 1.5 درصد در بخش صنعت مصرف می‌شود.
علیرضا طاهری افزود: 95درصد از نیاز آبی استان از منابع زیرزمینی تامین می‌شود که هر سال شرایط سفره‌های آبی حادتر می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: از ابتدای سال آبی جاری (از مهرماه 1400) تا اواخر اردیبهشت ماه امسال حدود 148 میلیون مترمکعب آب وارد سدهای استان شده است و 21 درصد از حجم دریاچه سدهای استان آب دارد و حال آنکه این میزان در مدت مشابه پارسال 41 درصد بوده است.
طاهری ادامه داد: اجرای طرح انتقال آب از خلیج فارس به سه استان شرقی ایران یکی از راهکارهای تامین آب استان خراسان رضوی است و این پروژه ملی تاثیر خوبی در بهبود وضعیت آبی استان خواهد داشت.
وی اظهار کرد: طرح انتقال آب از خلیج فارس به شرق کشور با کاربری صنعتی در حال اجراست و تنها برای سیستان و بلوچستان کاربری شرب تعریف شده‌است.
وی افزود: با توجه به خشکسالی‌های پیاپی در شرق کشور و استانهای خراسان رضوی و جنوبی، باید این استان ها علاوه بر کاربری صنعتی، از کاربری شرب این طرح نیز بهره‌مند شوند.
وی اضافه کرد: رویکرد در شرق کشور جلوگیری از مهاجرت و مهاجرت معکوس است لذا باید با تامین نیاز آبی مناطق از جمله روستاها از فرار جمعیت پیشگیری شود.
طاهری گفت: از این رو برای تخصیص آب شرب در این طرح به استانهای خراسان رضوی و جنوبی به عنوان بخش دولتی، در سیاستگذاری دالان شرق در طرح خط انتقال آب همکاری‌هایی بین وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب کشور در حال انجام است تا نیازسنجی مطابق طرح جامع تامین آب شرق کشور عملیاتی شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی خاطرنشان کرد: نیازسنجی برای تخصیص در بخش شرب باید مشخص شود تا کسری نیاز شرب از این مسیر تامین شود و از دولت و مجلس مجوز برای پایداری آب شرب استان دریافت شود.
تامین کسری 330 میلیون متر مکعب آب از طریق خلیج فارس
در مرحله نخست اجرای طرح انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور، سهم خراسان رضوی سالانه 120 میلیون متر مکعب، سهم استان سیستان و بلوچستان 228 میلیون متر مکعب و سهم خراسان جنوبی 60 میلیون متر مکعب تعیین شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی در این خصوص گفت: مجوزهای زیست محیطی طرح انتقال آب از خلیج فارس اخذ شده و به راحتی تا یک میلیارد متر مکعب آب از دریا به شرق کشور قابل انتقال است.
طاهری افزود: نیاز خراسان رضوی در بخش شرب و صنعتی از خط انتقال آب عمان در افق 1420 از محل اجرای این طرح 330 میلیون متر مکعب است که 120 میلیون متر مکعب از آن برای تخصیص صنعتی و 210 میلیون متر مکعب نیز برای رفع نیاز شرب است.
وی افزود: در مسیر اجرای این طرح در خراسان رضوی، بسترسازی و مسیرسازی برای لوله‌گذاری به گونه‌ای است که امکان اجرای مسیر انتقال آب شرب نیز فراهم شود و این مهم نقش مهمی در کاهش هزینه‌ها دارد.
وی خاطرنشان کرد: در مطالعات اولیه انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور 3.8 میلیارد دلار اعتبار پیش‌بینی شده‌است و این طرح در بخش صنعت توسط بخش خصوصی تامین اعتبار می‌شود.
طاهری با بیان اینکه 7 سال از شروع مرحله نخست مطالعات امکان سنجی این طرح گذشته است، افزود: این طرح تا اوایل سال 1405 در بخش تخصیص صنعت کامل می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی اضافه کرد: اجرای این طرح و عملیاتی شدن آن امید بزرگی برای مردم خطه شرق کشور است که منجر به شکوفایی صنعت و رفع مشکلات بی آبی در بخش شرب خواهد شد لذا باید مرحله به مرحله به مردم اطلاع‌رسانی شود.
هم‌اکنون بیش از 98 درصد حوضه شهرستان مشهد و 95 درصد پهنه استان خراسان رضوی درگیر خشکسالی است، در تابستان امسال 16 شهر استان از لحاظ تامین آب در شرایط قرمز قرار خواهند داشت و میزان مصرف آب در استان از تولید آن پیشی گرفته است، 992 روستای استان امسال با بحران کم‌آبی مواجه هستند، 386 روستا در وضعیت قرمز، 300 روستا در وضعیت نارنجی و 306 روستا در شرایط زرد قرار دارند.
تامین نیاز آبی این استان با توجه به زائرپذیری آن دغدغه ملی است و باید طرح‌های کوتاه‌مدت، میان مدت و بلندمدت برای تامین آب این خطه با تخصیص اعتبارات ملی و استانی تعریف و با سرعت اجرایی شود تا فرونشست دشت‌های آبی استان عمیق‌تر نشود.
برچسب‌ها
