جنجال مجلسی ها در حوزه باستان شناسی / جهانی شدن خودروهای تاریخی

ارائه کارت بین المللی به خودروهای تاریخی، جنجال نمایندگان مجلس در ارائه طرح فروش اشیای کشف شده باستانی و واکنش ها علیه آن از جمله خبرهای حوزه میراث فرهنگی و گردشگری در این هفته بود.

خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ این هفته اتفاقات مهمی در حوزه میراث فرهنگی رخ داد. یکی از آنها مراسم رونمایی از اولین شناسنامه بین المللی خودروهای تاریخی در ایران (id card fiva) و ثبت اولین خودروی تاریخی پیکان و اعطا اولین شناسنامه بین المللی خودروی تاریخی در ایران بود که به خاطرش تیدو برسترس رئیس فدراسیون جهانی وسایل نقلیه تاریخی (fiva) در ایران حضور پیدا کرد.

در این مراسم ضرغامی وزیر میراث فرهنگی گفت: اعتماد به کارشناسان میراث فرهنگی ایجاد شده تا بتواند خودروهای تاریخی را ارزش گذاری و شناسایی کنند و مجوز جهانی بدهند.

صدور پلاک تاریخی موقعیت جدیدی است که امروز شاهد آن هستیم. زمانی که خودروی تاریخی شناسنامه جهانی می‌گیرد به این معنی است که متعلق به همه آحاد بشر است.

وی ادامه داد: غیر از بحث تاریخی خودروهای تاریخی در حوزه‌های مختلف گردشگری خودروها نقش زیادی دارند از مسابقات رالی گرفته تا فعالیت‌کمپ‌رها که می‌تواند سبک زندگی ما را تغییر دهد ما در همه این حوزه‌ها برنامه داریم و اعلام می‌کنیم در حوزه کمپر و کاروان با صحبت‌هایی که شده دنبال حل مشکلات آنها هستیم. مجموعه کمپرهایی که ایجاد شده کلکسیونی از صنایع دستی فنی است چون همه چیز دارد و یک خانواده آن را با سلیقه خودش طراحی کرده است.

وی گفت: کمپرسواران سفارش‌های خوبی در سفرهای خارجی گرفته اند که اتفاق خوبی است. سافاری نیز ورزش شیرینی است و خودم هم استفاده کرده ام. برخی تصور می‌کنند سافاری تفریحی لاکچری است در حالی که این طور نیست آن را مطرح کرده اند تا جوانان و عامه مردم ما را عامدانه از این فعالیت‌ها دور کنند. در یزد دیدم با بلیت پنجاه هزار تومانی از ورزش سافاری استفاده کرده بودند. پس سافاری لاکچری نیست.

انتصاب رئیس جدید پژوهشکده باستان شناسی

کوروش روستایی یکی از باستان شناسان با سابقه به عنوان رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی معرفی شد.

کوروش روستایی با حکم سوی مصیب امیری رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی معرفی شد.

کوروش روستایی عضو هیأت علمی پژوهشکده باستان شناسی است که در رشته باستان‌شناسی دانشگاه تهران تحصیل کرده و دکترای باستان‌شناسی از دانشگاه تربیت مدرس دارد. بیش از 50 مقاله از او تاکنون منتشر شده است.

ژئوپارک ارس آماده حضور ارزیابان یونسکو است؟

کمتر از یک ماه دیگر ارزیابان ژئوپارک‌های یونسکو برای بررسی اقدامات ژئوپارک ارس به ایران می آیند تا در صورت رضایت از اقدامات، این ژئوپارک برای جهانی شدن در شبکه ژئوپارک های یونسکو ثبت شود.

تکمیل زیرساخت برخی از ژئوسایت ها، ایجاد مرکز اطلاعات گردشگری و تولید محتوا برای ژئوسایت های ژئوپارک ارس از جمله برنامه‌هایی بود که می‌بایست منطقه آزاد ارس به عنوان متولی ژئوپارک تا کنون انجام می‌داد تا بتواند آن را نیمه‌های خرداد ماه به بازرسان یونسکو ارائه دهند.

هر چند که ژئوپارک ارس در مرحله اول تاییدیه یونسکو را گرفته اما ارزیابی میدانی این بازرسان و ارزیابان نیز حائر اهمیت است. منتها هنوز بخش گردشگری این منطقه در تکمیل و ارائه این اقدامات نواقصی دارد. از جمله هنوز زیرساخت برخی از این ژئوسایت ها تکمیل نیست. ضمن اینکه در فضای مجازی محتوایی تولید نشده است تنها اقدام راه اندازی سایت ژئوپارک است که در آن نیز محتوای تکمیلی وجود ندارد.

همچنین اقدامات ترویجی در این خصوص در آن حد که بتوان مردم منطقه آزاد، شهر استان و ایران را با این ژئوسایت آشنا کرد انجام نشده است. تهیه بروشورهای مختلف، تولید محتواهای مجازی و مکتوب، محتوای آموزشی، علمی و تبلیغاتی بخشی از این فعالیت‌ها می‌توانست باشد.

آمادگی برای برگزاری رالی تور گردشگری حرم تا حرم

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل کانون جهانگردی و اتومبیلرانی و سفیر جدید جمهوری اسلامی ایران در عراق در جلسه‌ای بر گسترش همکاری و راهکارهای توسعه گردشگری زمینی به عراق و بالعکس تبادل نظر کردند.

محمد کاظم آل صادق سفیر جمهوری اسلامی ایران در عراق با حضور در کانون جهانگردی و اتومبیلرانی بر توسعه مناسبات گردشگری میان ایران و عراق از طریق تسهیل در عبور و مرور خودروهای گردشگران دو کشور از طریق مرزهای مشترک زمینی تاکید کرد.

سفیر جدید کشورمان در عراق با اشاره به افزایش آمار گردشگران مذهبی و درمانی متقاضی ورود به کشورمان خاطرنشان کرد: در حال حاضر توریست‌های زیادی برای زیارت توأم با انجام امور درمانی به سفر به ایران روی آورده اند که روزانه تعداد زیادی از مراجعه کنندگان به مراکز جراحی‌های تخصصی، چشم پزشکی، جراحی بینی، پوست، مو و... را گردشگران خارجی به ویژه مسافرانی از کشورهای همسایه و عراق تشکیل می‌دهند.

چراغ سبز به حفاران غیرمجاز و تاراج آثار

چند روز پیش 46 نماینده مجلس طرح «استفاده بهینه از اشیا باستانی و گنج‌ها» را ارائه داده اند که بررسی آن نشان می‌دهد در صورت تصویب، نگرانی‌هایی را برای حراج گنج‌ها و اشیای تاریخی کشف شده در پی خواهد داشت.

در این طرح نمایندگان مجلس اشیای باستانی و عتیقه را همان اشیایی دانسته اند که یکصد سال بیشتر قدمت دارند ولی در این طرح اشیای زیر صد سال قدمت نیز مدنظر قرار گرفته است.

در این طرح همچنان کاوش و حفاری بدون مجوز ممنوع و مطابق قانون مستحق مجازات خواهد بود.

در ماده سه این طرح اعلام شده وزارت میراث فرهنگی موظف است به دارندگان مدرک مرتبط با باستان شناسی و تاریخ در سطح فوق لیسانس پس از برگزاری کمیته مرتبط، مجوز کاوش دهد.

غیر از آن هر کسی که مدرک مرتبط ندارد اما دوره کوتاه مدت کاوش و حفاری باستان شناسی با روش علمی را که مور تأیید وزارت متبوعه باشد بگذراند می‌تواند روند دریافت مجوز کاوش را طی کند.

این ماده از طرح جزو موادی است که باستان شناسان به شدت با آن در فضای مجازی مخالفت کرده اند چون در این صورت هر کسی می‌تواند با گذراندن یک دوره کوتاه در هر بخش و تپه باستانی کاوش کند.

این درحالی است که باستان شناسان برای حفاری دوره‌های طولانی مدت و تخصصی می‌گذرانند و این اقدام در واقع یک کار تخصصی است نه سطحی که بتوان آن را با یک دوره کوتاه شناخت.

البته در ماده دیگری به این موضوع اشاره شده که تخریب یا تضییع میراث ملی یا کاوش غیر اصولی بر عهده دارندگان پروانه کاوش است و باید جبران کند اما اعلام نشده که چگونه ممکن است وقتی محوطه‌ای تاریخی که ممکن است اشیایی نیز در آن وجود داشته باشد، با تخریب یک اثر، امکان جبران وجود دارد.

همچنین در ماده دیگری از این طرح آمده که اگر شیء کشف شود مسئول فنی موظف است آن را در سامانه راه اندازی شده به این منظور، ثبت کند و هر زمان که کارشناسان وزارت میراث فرهنگی خواستند از آن بازدید کنند. همچنین یک ماه پس از ثبت شیء وکیل قانونی او باید شیء کشف شده را به انبار وزارت تحویل دهد تا نسبت به قیمت گذاری آن اقدام شود.

واکنش وزیر میراث فرهنگی به طرح نمایندگان مجلس

در پی انتشار جزئیات طرح نمایندگان مجلس، وزیر میراث فرهنگی گفت: اطلاعی از طرح استفاده بهینه از اشیا باستانی و گنج‌ها ندارم اما اگر در حوزه میراث فرهنگی به خصوص باستان شناسی خلائی باشد وزارت میراث فرهنگی باید نظر دهد.

عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی در حاشیه رونمایی از پلاک خودروهای تاریخی در جمع خبرنگاران درباره طرح نمایندگان مجلس با عنوان بهینه سازی اشیای تاریخی و گنج‌ها گفت: درباره خبر مربوط به تهیه و جزئیات ساماندهی اشیای تاریخی اطلاعی ندارم ما هم در رسانه‌ها بندهایی از آن را خواندیم. اگر قرار باشد در حوزه میراث فرهنگی به خصوص اکتشافات و حفاری‌ها که مسئله پیچیده و مهمی است و خلأ قانونی وجود داشته باشد وزارت میراث فرهنگی با توجه به اشراف علمی که در این حوزه دارد باید نظرات خود را به صورت کارشناسی با نمایندگان مجلس در جلسات مختلف مطرح کند تا این خلاء ها پر شوند.

ضرغامی گفت: آخرین مرحله قانون جامع وزارت میراث فرهنگی در شورای معاونان طی شد. بعد از دهها جلسه کارشناسی با بیش از صد ماده در حوزه‌های وزارتخانه نیازهای قانونی را اعلام کردیم. بخش مفصلی از آن درباره خلاء های میراث فرهنگی است. این قانون در یکی دو هفته آینده در دستور کار دولت قرار می‌گیرد.

بازبینی ضوابط با هدف تسهیل پژوهش روی آثار موزه‌ها

سرپرست اداره‌کل موزه‌ها از بازبینی ضوابط و دستورالعمل‌ها با هدف تسهیل دسترسی پژوهشگران و دانشجویان به محتوا و آثار مطالعاتی موزه‌ها خبر داد.

یازدهمین نشست شورای هماهنگی امور موزه‌ها با حضور اعضای شورا، مرتضی ادیب‌زاده سرپرست اداره‌کل موزه‌ها، نمایندگان سایر دستگاه‌های اجرایی، نهادهای عمومی و دولتی، نماینده ایکوم، بخش خصوصی و مدیران موزه‌های ستادی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی پس از وقفه چهار ساله در مجموعه فرهنگی‌تاریخی کاخ سعدآباد برگزار شد.

مرتضی ادیب‌زاده مدیر کل موزه‌ها، جایگاه شورای هماهنگی موزه‌ها را در ارتقای کیفی سرانه فرهنگ جامعه، افزایش سطح کمی و کیفی موزه‌های تخصصی، افزایش آگاهی عمومی مردم در حفاظت، صیانت و معرفی میراث‌فرهنگی مؤثر دانست و آموزش و پژوهش را به‌عنوان دو رکن اساسی و از وظایف اصلی موزه‌ها برشمرد.

ادیب‌زاده به تنظیم پیش‌نویس تفاهم‌نامه فی ما بین وزارتخانه متبوع با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با موضوع آموزش‌های تخصصی در حوزه موزه و موزه‌داری اشاره کرد.

انجام کاوش و مستندنگاری بند دیدگان؛ شاهکار مهندسی آب ایران‌باستان

فصل دوم کاوش بند هخامنشی دیدگان (بستان خانی) در حال انجام است سامان‌دهی این شاهکار مهندسی آب ایران‌باستان پس از پایان کاوش توسط پایگاه میراث‌جهانی پاسارگاد آغاز خواهد شد.

محمدرضا کرمی سرپرست هیئت باستان‌شناسی بند دیدگان را از سازه‌های آبی هخامنشی ناحیه پاسارگاد خواند که در حوضه آبریز رود پلوار، بخشی از آبریز بختگان و طشک جای گرفته است.

این باستان‌شناس با اشاره به اینکه در این حوضه آبریز دو مرکز مهم هخامنشی پاسارگاد و تخت جمشید قرار دارد که این سازه‌ها با هدف فراهم کردن آب مورد نیاز این دو مرکز ساخته شده است، تصریح‌کرد: بیش از 10 بند، آبراه‌ها و شبکه‌های آبرسانی با درازای بیش از 100 کیلومتر و چندین چشمه و آبگیر این مجموعه سازه‌های آبی را تشکیل می‌دهد.

او بند دیدگان را که بستان‌خانی نیز نامیده می‌شود، بزرگ‌ترین بند تاریخی ایران دانست که با بلندای تاج 21 متر و گستره دریاچه نزدیک به 200 هکتار تاکنون شناسایی شده است.

کرمی با بیان‌اینکه در سال 1399 فصل نخست کاوش بند دیدگان انجام و بخش‌هایی از سازه‌های معماری موجود در این بند کاوش شد افزود: فصل دوم کاوش بند دیدگان هم‌اکنون در حال انجام است که در این برنامه پژوهشی تلاش می‌شود بقایای ساختار معماری مرتبط با آب، شامل لایروبی آبراه و آواربرداری بخش آب پخش بند کاوش و مستندنگاری شود.