جنگ لفظی، همزمان با آتش در میدان های نبرد قفقاز

در ادامه جنگ لفظی میان باکو و ایروان، آرمن سرکیسیان رئیس جمهوری ارمنستان در توئیتی خطاب به جامعه جهانی هشدار داد که با ادامه وضع جاری در قره باغ، منطقه قفقاز به سوریه ای دیگر تبدیل خواهد شد، شاید اشاره او به گزارش هایی باشد که رسانه های منطقه ای درباره گسیل جنگجویان مورد حمایت ترکیه در سوریه و انتقال آنان به منطقه عملیاتی در قفقاز منعکس کرده اند.

در عین حال نخست وزیر ارمنستان نیز در ادعایی تازه، گفت که ترکیه به دنبال نسل کشی دوباره ارامنه است. اشاره نیکول پاشینیان به نسل کشی، مربوط به کشتارها و تبعید ارامنه ای است که ارامنه می گویند توسط ترکان جوان در بین سال های 1915 تا 1917 صورت گرفته است.

نخست وزیر ارمنستان در عین حال شرط هایی را برای توقف جنگ مطرح کرد، اما الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان آن را رد کرد.

علی اف در اظهاراتی که در رسانه های بین المللی انعکاس یافت، از ادامه عملیات سخن گفت و افزود: عملیات نظامی تا عقب نشینی کامل نیروهای ارمنی از منطقه قره باغ ادامه خواهد یافت.

وی به طرف ارمنی اش در بحران قره باغ گفت که تنها شرط توقف عملیات نظامی، عقب نشینی کامل و بی قید و شرط نیروهای ارمنی از قره باغ و اراضی جمهوری آذربایجان است. اشاره علی اف همان اراضی است که در اوایل دهه 90 میلادی قرن گذشته توسط نیروهای ارمنستان به اشغال در آمد.

در همین حال، رسانه های منطقه ای به نقل از رسانه های باکو و ایروان، در روز پنجشنبه از تبادل آتش سنگین میان طرفین خبر دادند. اما دو طرف برخی گزارش های مقابل را تکذیب کردند؛ مانند سقوط بالگرد جمهوری آذربایجان در داخل اراضی ایران که طرف ارمنی مدعی شده بود.

همچنین ارمنی ها بر روی هدف قرار گرفتن جنگنده میگ 29 خود توسط جنگنده اف 16 ترکیه اصرار داشتند، درحالی که این موضوع از سوی باکو به صراحت رد شد و بالاخره نه علت اصرار ارمنی ها به سقوط جنگنده شان مشخص شد و نه اصرار باکو به تکذیب آن.

بازار اتهام ها نیز در طول درگیری هایی که از اوایل این هفته شروع شده همسان میدان نبرد داغ بود. طرف های درگیری یکدیگر را به یارگیری از جریان ها و گروه های تندرو، خشن و تروریستی متهم کردند.

در این ارتباط، برخی سایت های خبری تصاویری از جنگجویانی را در یک هواپیما نشر دادند که از شمال سوریه به باکو می رفتند. گفته شده که این شبه نظامیان وابسته به ترکیه و متشکل در گروه هایی هستند که لشکر حمزه، لشکر شام و سلطان مراد نامیده می شوند و یک گروه ناظر حقوق بشری در سوریه اطلاعات مربوط به اعزام این شبه نظامیان را در اختیار رسانه ها قرار داده است.

حتی بی بی سی عربی مدعی شد که با یکی از آنان گفت وگو کرده است، فردی به نام عبدالله که ادعا کرده در ازای دریافت 2 هزار دلار به جبهه جنگ در قفقاز آمده است. اما این گزارش را مشاور رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه به شدت رد کرد و آن را پروپاگاندایی علیه آنکارا توصیف کرد.

اما در میانه گرد و غبار عملیات سنگین نظامی و جنگ شدید لفظی رهبران دو کشور، برخی دول خارجی و منطقه نیز تلاش هایی را برای پایان دادن به خونریزی ها آغاز کردند. خیلی ها به دو کشور توصیه کردند که به جای میدان های نبرد، به پشت میزهای مذاکره بازگردند.

اما پاسخ ها از ایروان و باکو تاکنون سرد و منفی بوده است؛ الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان، دو روز پیش در مصاحبه با تلویزیون دولتی روسیه، هرگونه احتمال گفت‌وگو با ارمنستان را به شدت رد کرد و نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان هم در مصاحبه با همین شبکه روسی گفت که تا زمانی که درگیری ادامه دارد، نمی توان مذاکره کرد.

حالا نگرانی های جامعه بین الملل بیشتر شده است، بویژه آنکه احتمال کشیده شدن دامنه بحران امنیتی به سایر نقاط منطقه افزایش یافته است و بر همین اساس روز پنجشنبه امریکا، فرانسه و روسیه در بیانیه ای مشترک خواستار پایان درگیری ها شده و گفتند که هرگونه تشدید درگیری ها در قره باغ را محکوم می کنند.

پیشتر جمهوری اسلامی ایران، طرفین را به خویشتنداری و ترک مخاصمه و آغاز گفت وگوهای دوجانبه فراخوانده بود و در همین چارچوب محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان بطور جداگانه با همتایان خود از جمهوری آذربایجان و ارمنستان تلفی گفت وگو کرد. انتظار می رود که کشورهای منطقه به این ابتکارها بپیوندند و از دمیدن به آتش جنگ در قره باغ خودداری کنند.

شاید تلاش های دیپلماتیک در روزهای آینده منجر به آن شود تا مذاکرات جای نبردهای آتشین را در کوهستان های قره باغ بگیرد و شاید رهبران در ایروان و باکو راه های کم هزینه تری را برای دستیابی به منافع خود انتخاب کنند، مگر آنکه منافع طرف های سومی در کار باشد.

• جمهوری آذربایجان
• قره باغ
• ارمنستان
• ترکیه