حاشیه نشینی پایگاه آسیب های اجتماعی / آیا سکونتگاه های غیررسمی در زاهدان حل شدنی است؟

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از عصرهامون، پدیده حاشیه نشینی نخستین آسیب اجتماعی از شهر نشینی و گسترش شهرهای صنعتی است ولی بر خلاف کشورهای صنعتی که افزایش جمعیت شهر معلول صنعتی شدن و افزایش مشاغل صنعتی است در کشورهای کمتر توسعه یافته این پدیده به علت های عدیده تبدیل به حاشیه نشینی و نوعی تهدید اجتماعی می شود.

بزرگ شهر زاهدان مرکز استان سیستان و بلوچستان در حالی از نظر کیفی و کمی شهری رو به رشد و توسعه محسوب می شود که همزمان با این پیشرفت از نظر جمعیت اولین و از نظر وسعت دومین شهر حاشیه نشین کشور است. زاهدان نیز مانند 542 شهر دیگر در ایران درگیر معضل حاشیه نشینی است که علاوه بر زاهدان، چابهار، زابل، ایرانشهر و کنارک نیز در سیستان و بلوچستان جزو رتبه های برتر کشور در زمینه معضل حاشیه نشینی هستند. شهر زاهدان به علت نوپایی و همجواری با کشورهای افغانستان و پاکستان که سکنه آنها دارای یک سری اشتراکات قومی، نژادی و مذهبی با مردم زاهدان بوده و کشورهای آنها از ناپایداری سیاسی و دولتی برخوردار هستند باعث شده که تعداد زیادی افاغنه و پاکستانی های مهاجر را نیز در خود جای دهد. کریم آباد، شیر آباد، همت آباد و بلوار رسالت در زاهدان یکی از نواحی حاشیه نشین این شهر است که به دلیل پایین بودن سطح سواد و مهارت در بخش غیر رسمی اقتصاد جذب و به شغل های کاذب اشتغال دارند. در این مناطق اغلب خانوارها تنها در یک یا دو اتاق زندگی می کنند و قریب به 80 درصد واحدهای مسکونی فاقد پروانه ساختمان است. وجود مسیرهای روباز فاضلاب و فضاهای غیربهداشتی در سطح شهر که منجر به شیوع انواع بیماری ها شده از دیگر آثار فضایی و کالبدی حاشیه نشینی در این ناحیه شهری است. حاشیه نشینی قارچی زیر پوست شهر زاهدان در همین راستا حسن میرشکار، کارشناس مسائل اجتماعی بیان کرد: مسئله اعتیاد یکی از آسیب های حاشیه نشینی که با دیگر آسیب های آن بستگی دارد و نیازمند توجه بیشتری است، تدوین سیاست برای درمان حاشیه نشینی و پیشگیری از آن نیازمند دانشی عمیق در علوم انسانی مختلف است. کارشناس اجتماعی ادامه داد: از جمله تاثیر گذارترین این قوانین، قانون اصطلاحات ارضی در سال 42 بود که طبق آن با هدف گذار از فئودالیته در ایران و عدم نفوذ حزب توده این طرح در سطح وسیعی از کشور بدون در نظر داشتن شرایط خاص حاکم بر ایران اجرا شد. وی گفت: با رفرنس به آمارهای موجود می توان به وضوح دریافت یکی از نتایج این قانون مهاجرت روستائیان به شهرها بود که بین سالهای 43 تا 49 روند بسیار صعودی به خود گرفت و در برخی شهرها تبدیل به زاغه نشینی و یا به عبارتی حاشیه نشینی شد، عدم وجود نقدینگی در دهقانان و نبود تخصص در حاشیه شهر اسکان یافته و به شغل های کاذب در شهر مشغول شدند. میرشکار افزود: سیستان وبلوچستان به علت دوری از مرکز و اجرا نشدن این طرح به این آسیب اجتماعی دچار شد ولی از ابتدای سال 1390 در شهرهای چابهار و زاهدان شاهد رشد 600 درصدی حاشیه نشینی در استان بودیم که در چابهار رکوردی با عنوان بزرگترین حاشیه نشینی در کشور به نسبت جمعیت محسوب شد. جشن پایان حاشیه‌نشینی در برخی محلات زاهدان به زودی برگزار می‌شود محمد امیر براهویی، شهردار زاهدان با اشاره به اینکه جشن پایان حاشیه نشینی در برخی محلات زاهدان به زودی برگزار می‌شود بیان کرد: هدف این است که برخی محلات زاهدان که به سطح مطلوب تری از ساماندهی رسیده‌اند با تخصیص اعتبارات بیشتر و افزایش سرانه‌های خدماتی و اجتماعی به سطح متوسط دیگر محلات همان شهر رسانده شوند. وی با اشاره به این که شهر زاهدان به تناسب جمعیت رتبه اول و به لحاظ مساحت بعد از مشهد رتبه دوم حاشیه نشینی کشور را به خود اختصاص داده است، افزود: 44.4 درصد حدود یک سوم شهر زاهدان در سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند، تاکنون 9 محله هدف بازآفرینی در زاهدان شناسایی شده که عمدتا در سکونتگاه‌های غیررسمی قرار دارند. شهردار زاهدان با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در خصوص رسیدگی به وضعیت حاشیه نشینی تصریح کرد: در راستای سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی ایران، باید برای حذف پسوند حاشیه‌نشینی از محلاتی که شهروندان در آن‌ها زندگی می‌کنند گام‌های موثری برداشته شود. براهویی با اشاره به این که زاهدان اولین الگوی کشور در توانمند سازی ساکنان بافت‌های فرسوده به شمار می‌رود، اذعان کرد: بعد از ورود دولت و استفاده از کمک بانک جهانی، محلات حاشیه نشین زاهدان به عنوان پایلوت انتخاب شدند و حتی اجرای سند ملی توانمند سازی بافت‌های ناکارآمد شهری نیز از زاهدان شروع و به کل کشور تعمیم داده شد. وی ادامه داد: تاکنون بیشتر به دنبال کمک رسانی به ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی بودیم تا شرایط بهتری برای زندگی پیدا کنند اما این باعث افزایش محلات حاشیه نشین شد و اکنون با برنامه‌ریزی‌ها درآینده نزدیک شاهد کاهش سکونتگاه‌های غیررسمی هستیم. شهردار زاهدان یکی از دلایل رشد سکونتگاه‌های غیررسمی را عدم مدیریت صحیح در مهاجرت روستانشینان به شهرها برشمرد و گفت: طی دو دهه گذشته وقوع خشکسالی در سیستان و بلوچستان باعث شد تا ساکنان روستاها به سمت شهرهای بزرگ روی بیاورند، شهر زاهدان به عنوان مرکز استان از جذابیت خوبی برای مهاجرت برخوردار است به همین دلیل به لحاظ رشد جمعیت بعد از کرج رتبه دوم رشد جمعیت را به خود اختصاص داده است. انتهای پیام /