حجاب در تمام ادیان الهی مورد تأکید است
در مسئله حجاب که مورد تاکید دین مبین اسلام است و مقام معظم رهبری هم در موارد متعدد از اهمیت آن فرموده‌اند، این نکته برجسته است که حجاب نه فقط در اسلام بلکه در تمام ادیان الهی مورد تاکید بوده و بهترین شیوه برای گسترش آن استفاده از ابزار تشویق است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، «این مسأله حجاب و مَحرم و نامَحرم و نگاه کردن و نگاه نکردن، همه به خاطر این است که قضیه عفاف در این بین سالم نگه داشته شود. اسلام به مسأله عفاف زن اهمیت می‌دهد. البته عفاف مرد هم مهم است. عفاف مخصوص زنان نیست؛ مردان هم باید عفیف باشند. منتها چون در جامعه، مرد به خاطر قدرت جسمانی و برتری جسمانی، می‌تواند به زن ظلم کند و برخلاف تمایل زن رفتار نماید، روی عفت زن بیشتر تکیه و احتیاط شده است.»
این‌ها تنها بخشی از بیانات مقام معظم رهبری است که در سال 1376 در دیدار با جمعی از زنان مطرح شده است. البته موضوع «عفاف و حجاب» به عنوان یکی از مسائل مهم، همواره از سوی مقام معظم رهبری مورد تأکید قرار گرفته است؛ و این موضوع، نشان‌دهنده اهمیت آن در سطح جامعه ماست. اما منظور از حجاب کامل چیست؟ حجاب داشتن آقایان به چه معناست؟ خانواده‌های مسلمان و مسئولان کشور ما تا چه اندازه دغدغه پیگیری این سفارش مؤکد رهبر معظم انقلاب را دارند؟
خبرگزاری تسنیم، پاسخ این دست پرسش‌ها را در گفتگویی با دکتر مریم عبدالباقی، دین‌پژوه و استاد حوزه و دانشگاه، جستجو کرده است.
بررسی کلیدواژه "حجاب" در بیانات مقام معظم رهبری
تسنیم: یکی از نکات بسیار مهمی که مقام معظم رهبری بارها در فرمایشاتشان به آن اشاره داشته‌اند، موضوع عفاف و حجاب است، اهمیت این نکته در جامعه چیست؟
برای بحث درباره حجاب باید توجه داشته باشیم که این موضوع به تمام انسان‌ها، اعم از زن و مرد و پیر و جوان، مربوط است و این طور نیست که حجاب و داشتن پوشش مناسب تنها مختص به خانم‌ها باشد و مردها الزامی برای رعایت آن ندارند.
همان طور که مقام معظم رهبری در بیانات خود در دی ماه سال 86 در دیدار مردم قم به این موضوع به صراحت اشاره فرمودند که: «کشف حجاب، از بین بردن آن حائل و فاصله‌ای است که در اسلام میان دو جنس قرار داده؛ این فاصله‌ها برای سلامت زن و سلامت مرد است؛ برای سلامت جامعه است.» بنابراین زن و مرد، هر دو، ملزم به رعایت پوشش اسلامی هستند تا از این طریق عزت و سلامت نفس تمام جامعه محفوظ بماند و زمینه فساد و تباهی از بین برود.
اهمیت بروز قدرت عاطفه زنان در جریان‌سازی عفاف و حجاب در جامعهتسنیم: به حفظ عزت و سلامت نفس اشاره کردید. چگونه رعایت حجاب و داشتن پوشش مناسب مردم در سطح جامعه باعث عزتمندی آنها می‌شود؟
توجه داشته باشید که پوشش مناسب به خوبی رعایت عزت را برای هر کسی محقق می‌کند و او را از دسترس سودجویان و افراد ضعیف‌النفس در امان نگه می‌دارد. حقیقت ماجرا این است که متأسفانه بعضی از افراد گمان می‌کنند که بدحجابی و ظاهر شدن در برابر مردم با پوششی نامناسب باعث می‌شود که دیگران زیبایی‌های آنها را ببینند و به همین دلیل آنها را تحسین کنند. درحالی که این تصور کاملاً اشتباه است.
به عبارت دیگر نداشتن پوشش مناسب و نمایش خود به دیگران، از مطلوبیت افراد و به خصوص خانم‌ها کم می‌کند و افرادی با سلامت نفس کمتر تمایل آشنایی با این دسته افراد را دارند. چون وقتی زن خیلی راحت در دسترس باشد و زیبایی‌های خود را به نمایش بگذارد، دم دستی و دست یافتنی تلقی می‌شود و از جاذبه او کم می‌شود.
حجاب کدام آزادی را محدود می‌کند؟انسان کامل نیازمند حجاب کامل است
یکی دیگر از آسیب‌های پوشش بد، خطر مزاحمت‌هاست. این نکته را هم مقام معظم رهبری بارها تصریح کرده و اشاره فرمودند که: «زن غربی با ورود در منجلاب فساد، دستاوردش نابودی خانواده بود. اینجور نبود که زن با برداشتن حجاب در میدان علم یا در میدان سیاست یا در میدان فعالیت‌های اجتماعی پیشرفت کند.» اهمیت این موضوع تا چه اندازه است؟
همان طور که اشاره کردید دلیل دیگری که در مورد داشتن حجاب به خصوص برای خانم‌ها مورد تأکید بوده و هست، خطر مزاحمت و تعرض است که حجاب می‌تواند این خطر را به حداقل برساند.
به همین دلیل می‌توان به صراحت تأکید کرد که داشتن پوشش مناسب برای مرد و زن را عقل انسان هم تأیید می‌کند و از آنجای که دین اسلام بر اساس عقلانیت و فطرت انسانی نهادینه شده، حجاب در تمام ادیان الهی مورد تأکید بوده است و انسان از زمان حضرت آدم (ع) تا حضرت خاتم الانبیاء (ص) با هدایت و وحی الهی پیش رفته و تمام قوانین الهی به مصلحت انسان است.
پس پوشش، عفاف و حجاب که یکی از همین موارد است، در این مقطع از تاریخ که مرحله بلوغ انسانی و آخرالزمان است، هم به کمال خودش رسیده و باید به کمال مورد توجه قرار گرفته و رعایت شود.
البته در این مورد بعضی افراد بهانه می‌گیرند که با پوشش آزاد راحت‌تر در خیابان‌ها رفت و آمد می‌کنند و یا در محل کار خود آزادتر هستند! در این مورد باید توجه داشت که درست است که چادر، حجاب برتر است اما اشکالی ندارد که به عنوان مثال خانم پرستار یا پزشک در محیط بیمارستان با پوشش ساده و اسلامی بدون زینت و خودنمایی کار کند.
این نکته در مورد حجاب آقایان و خانم‌هایی در شغل‌های دیگر هم صدق می‌کند. چون ساده بودن، آسان بودن، حفظ کرامت و حرمت زن در جامعه مهم است که با پوشش کامل باید آن را رعایت کرد. به همین دلیل خانمی که چادر به سر دارد و یا با پوشش کاملی در محیط کار حاضر می‌شود، دیگر دغدغه‌ای برای آزار دیدن از طرف دیگران ندارد و می‌تواند به راحتی کارهای خود را انجام دهد.
آشنایی با امن‌ترین جلوه عفاف و حجاب در سبک زندگی ایرانی - اسلامیچادر پیش از آنکه حجاب اسلامی باشد، حجاب ایرانی است
تسنیم: به حجاب کامل اشاره کردید. حجاب کامل برای خانم‌ها و آقایان چیست و آیا آنچه که امروزه به عنوان چادر مورد استفاده خانم‌هاست، همان حجاب کامل است و یا لباس‌های بلند و پوشیده در این مورد کفایت می‌کند؟
منظور از پوشش کامل این است که تمام قسمت‌های بدن پوشیده باشد، به استثنای گردی صورت و دست‌ها تا مچ. البته قیدهایی برای پوشش مطرح است و آن اینکه لباسی که بدن را می‌پوشاند، نباید لباس مبتذل باشد یا فرد را انگشت‌نما کند.
از طرف دیگر خانم‌ها باید بدون زینت و آرایش در مقابل مردهای نامحرم ظاهر شوند. هرچند که شکل پوشش در اسلام مشخص نشده و مقام معظم رهبری این نکته را با ظرافت تصریح فرموده‌اند: «مردم ما چادر را انتخاب کرده‌اند. البته ما هیچ وقت نگفتیم که "حتماً چادر باشد، و غیرچادر نباشد." گفتیم که چادر بهتر از حجاب‌های دیگر است. ولی زنان ما می‌خواهند حجاب خودشان را حفظ کنند. چادر را هم دوست دارند. چادر، لباس ملی ماست. چادر، پیش از آنکه یک حجاب اسلامی باشد، یک حجاب ایرانی است.» (بیانات در دیدار جمعی از پرستاران)
این موضوع بسیار مهم است که شکل پوشش و نحوه حجاب برای زن‌ها و مردها ممکن است در کشورها و شهرهای گوناگون با هم متفاوت باشد. درواقع دین اسلام بر داشتن پوشش مناسب تأکید کرده و شکل آن را تعیین نکرده است. به همین دلیل همانطورکه مقام معظم رهبری تصریح فرموده‌اند «چادر، پیش از آنکه یک حجاب اسلامی باشد، یک حجاب ایرانی است.»
یعنی چادر، همان تاج بندگی در بین مردم ماست. چراکه مردم هر سرزمینی بر اساس شرایط اقلیمی و آب و هوای منطقه خود نوعی پوشش را انتخاب می‌کنند و این پوشش و حجاب به عنوان سنت و عرف آن سرزمین محسوب می‌شود.
به عنوان مثال در مراسم حج که مردمی از کشورهای گوناگون در آن شرکت می‌کنند، دیده می‌شود که شکل و نحوه پوشش‌ها متفاوت است، هرچند که تمام آنها کامل و اسلامی است. به این دلیل که دین اسلام بر رعایت حجاب تأکید دارد و شکل آن را مشخص نکرده است تا هر کسی مطابق با شرایط زندگی و سنت و عرف منطقه خود، حجاب داشته باشد. به همین علت است که ممکن است مردم کشور ما، چادر را به عنوان حجاب کامل انتخاب کرده اند در حالیکه ممکن است همین چادر در مناطق دیگر عرف نباشد و خانم‌ها به شکل دیگری حجاب را رعایت کنند.
حجاب در ترکیه پس از انقلاب اسلامی ایران و در مقابل لائیک‌ها رشد کرد + فیلمتشویق به جای تهدید
تسنیم: با توجه به تأکیدهای بسیار مقام معظم رهبری در مورد رعایت حجاب در جامعه، این موضوع تا چه اندازه دغدغه امروز مردم و مسئولان جامعه ماست؟
حجاب آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته و نحوه امر به معروف و نهی از منکر در این مورد به درستی انجام نشده است. کاری که خانواده‌ها و به خصوص مسئولان کشور ما در مورد این سفارش اکید مقام معظم رهبری می‌توانند انجام دهند، این است که از ابزار تشویق استفاده کنند و زمینه گرایش خانم‌ها و آقایان به داشتن پوشش مناسب را از این راه فراهم کنند.
چند سال قبل در شهر خمین اقدام خوبی در این زمینه انجام شد، به این صورت که چند خانم جوان محجبه با دادن شاخه گل به خانم‌های دیگر آنها را به داشتن پوشش مناسب تشویق می‌کردند. وقتی شاخه گل را به خانم محجبه‌ای می‌دادند، از او برای داشتن حجابش تقدیر می‌کردند و وقتی شاخه گل را به کسی با پوشش نامناسب می‌دادند، با گفتن جمله زیبایی او را به حجاب تشویق می‌کردند.
این نوع برخورد می‌تواند در تمام شهرها و روستاها انجام شود و به این ترتیب با بهره بردن از راهکار تشویق، زمینه افزایش تمایل و رغبت مردم نسبت به رعایت حجاب را فراهم کنیم.