خراسان شمالی در سه شاخص کتابخانه‌ای برتر کشور است

علی محمد جهانی روز چهارشنبه به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در این استان 70 باب کتابخانه عمومی وجود دارد که از این تعداد 60 باب کتابخانه نهادی و 10 باب نیز کتابخانه مشارکتی است.

وی گفت: در سرانه تعداد کتابخانه ها در سال جاری نسبت به پارسال 11 درصد رشد داشته ایم.

وی افزود: در تعداد کتابخانه ها به ازای هر 25 هزار نفر جمعیت رتبه استان در این شاخص 2.9 مترمربع است، کشور در این شاخص کمتر از 2 متر مربع است.

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان شمالی اظهار داشت: در بحث زیربنا به ازای هر 100 هزار جمعیت 2.54 متر مربع فضای کتابخانه ای داریم که این سرانه در کشور زیر 2 متر مربع است.

وی گفت: سرانه عضویت در کتابخانه های عمومی این استان نیز به اعضای هر 100 نفر جمعیت پنج عضو است که این شاخص در کشور کمتر از چهار نفر است.

وی با بیان اینکه پنج درصد جمعیت استان عضو کتابخانه های عمومی این استان هستند اظهار داشت: کتابخانه های عمومی استان 60 هزار نفر عضو دارند که با توجه به شرایط کرونا امسال حدود 10 درصد کاهش یافت اما دوباره افزایش می یابد.

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان شمالی گفت: هم اکنون سه باب کتابخانه در روستای ارکان، گریوان و رباط نیز آماده بهره برداری است که به محض تامین نیرو و فراهم شدن شرایط بازگشایی افتتاح خواهد شد.

جهانی با بیان اینکه شیوع ویروس کرونا امانت کتاب در این استان را به یک پنجم کاهش داد گفت: در هفت ماه گذشته 100 هزار جلد کتاب از کتابخانه‌ها به امانت رفت.

وی اظهار داشت: پارسال در این بازه زمانی حدود 500 هزار جلد کتاب از کتابخانه های استان به امانت رفته بود.

وی افزود: خراسان شمالی در سال گذشته با 60 هزار عضو از نظر شمار اعضای کتابخانه‌های عمومی و نیز شاخص امانت‌گیری کتاب رده سوم کشور را به دست آورده بود.

میانگین امانت گیری کتاب در کشور 37 جلد به ازای هر 100 نفر است، این در حالی است که در استان خراسان شمالی بیش از 45 جلد به ازای هر 100 نفر جمعیت به امانت می رفت، شیوع ویروس کرونا این شاخص در استان را پایین آورد.

در دولت تدبیر با ساخت 21 باب کتابخانه عمومی در خراسان شمالی، که 17 باب آن در روستاهای منطقه ایجاد شده، در فراهم کردن زیرساخت‌های فرهنگی و توسعه فرهنگ کتابخوانی در این استان نقشی کم‌نظیر ایفا کرده است.

دولت یازدهم و دوازدهم در راستای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی و توزیع عادلانه امکانات، به‌خصوص مراکز فرهنگی در روستاها گام های بلندی برداشته است که سوق دادن حدود 81 درصد از ساخت و سازهای این حوزه به مناطق محروم و روستایی را می توان شاهدی بر آن گرفت.

جهانی با بیان اینکه از مجموع کتابخانه های ساخته شده در دولت تدبیر و امید 17 باب در روستاها و چهار باب در شهرها بوده است، اظهار داشت: تا سال 92 مجموعا 55 باب کتابخانه عمومی در استان وجود داشت که اکنون این تعداد به 70 باب رسیده است و پنج باب کتابخانه نیز شامل کتابخانه های شهری حصار، درق، شهید بهشتی و کتابخانه های روستایی دشت و قره مصلی جایگزین کتابخانه های پیشین شده است.

وی افزود: با احتساب کتابخانه هایی که در این دولت ساخته شده است در روستاهای این استان هم اکنون 30 باب کتابخانه عمومی وجود دارد.

فعالیت یک کتابخانه سیار در استان 

جهانی با بیان اینکه تنها یک کتابخانه سیار در استان وجود دارد گفت: این کتابخانه نیز به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیل است اما در برنامه افزایش تعداد کتابخانه های سیار در استان را داریم.

وی اظهار داشت: این نهاد فرهنگی تلاش می کند تا با همکاری سایر سازمان ها و دستگاه های اجرایی کتابخانه سیار راه اندازی کند تا به حاشیه شهرها و روستاها بیشتر خدمت فرهنگی ارایه دهد.

وی با بیان اینکه هم اکنون به دست کم پنج باب کتابخانه سیار در استان نیازمندیم، اظهار داشت: استقبال از کتابخانه های سیار در استان بسیار مطلوب است و حتی امانت در کتابخانه سیار بجنورد بیش از کتابخانه های ثابت و بزرگ استان است به طوریکه در سال های گذشته ماهانه 2 هزار عنوان کتاب در این کتابخانه ها به امانت می رفت.

وی گفت: برای روستاهای با جمعیت افزون بر هزار نفر فعالیت کتابخانه های سیار مناسب است زیرا از نظر اقتصادی ساخت و تجهیز کتابخانه ها اعتبار زیادی نیاز دارد. مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان شمالی افزود: کتابخانه های سیار می توانند 15 درصد از نیاز روستاهای استان را پوشش دهند. جهانی اظهار داشت: کتابخانه‌های سیار در راستای بهره‌مندی کودکان و نوجوانان مناطق حاشیه شهر، روستایی و محروم که امکان استفاده از کتابخانه‌های ثابت را ندارند دایر شده است و یک کتابخانه سیار می تواند تعدادی از روستاهای همجوار را پوشش دهد.

کسب 6 سال رتبه برتر در جشنواره دوستدار کتاب 

وی افزود: این استان در 6 سال متوالی در جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب ایران رتبه های اول تا دوم را به خود اختصاص داده است، سال گذشته روستای دشت گرمه و زوارم شیروان این رتبه را به خود اختصاص داده بودند.

وی اظهار داشت: روستاهای ارکان بجنورد، اسپیدان در بجنورد، روستای قلعه خان از توابع مانه و سملقان، طبر از جاجرم و بزنج در اسفراین نیز در سال های گذشته در جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب رتبه های برتر را کسب کرده بودند.

جهانی، تعداد کتاب های موجود در گنجینه کتابخانه های عمومی خراسان شمالی را 831 هزار و 111 جلد دانست و گفت: سهم هر شهروند استان از کتابخانه های عمومی استان یک جلد کتاب است.

وی اظهار داشت: هم اکنون مجموع فضای کتابخانه‌های استان 19 هزار و 308 مترمربع است.

خراسان شمالی 863 هزار نفر جمعیت دارد که 44 درصد از این جمعیت در روستاها سکونت دارند.

از مجموع 70 کتابخانه عمومی خراسان شمالی 40 باب در مناطق شهری و 30 باب در نواحی روستایی مستقر است. گفتنی است؛ کتابخانه های روستایی رباط شیروان، ارکان و گریوان بجنورد نیز آماده بهره برداری است که با در نظر گرفتن آنها مجموع کتابخانه های عمومی استان به 73 باب می رسد که از این تعداد، 62 باب کتابخانه نهادی و 11 باب کتابخانه مشارکتی است.

با راه اندازی این سه مجموعه جدید در مجموع تعداد کتابخانه های روستایی خراسان شمالی به 33 باب می رسد.

این استان هم‌اکنون جایگاه نخست سرانه فضای کتابخوانی را به نسبت جمعیت در کشور داراست.

• بجنورد
• نهاد کتابخانه های عمومی کشور
• خراسان شمالی