خلا در قوانین میراثی / قرنطینه خانگی را بهانه کرده‌اند
محمد حسن محبعلی معتقد است: برخی افراد با سواستفاده از وضعیت کنونی (قرنطینه خانگی) و قوانین ناقص میراث فرهنگی به خود اجازه می‌دهند که به آثار تاریخی و ملی کشور دست‌درازی کرده و به تخریب این آثار بپردازند.
به گزارش ایسنا، انتشار اخبار نگران‌کننده‌ی سوءاستفاده از تعطیلات نوروزی و تعطیلات اجباری کرونا ویروس، برای از بین بردن هر چیزی که مانع سودآوری برخی منفعت‌طلبان است، از پیش از نوروز آغاز شده است؛ اخباری که یک بار گریبان قلعه سلجوقی آران و بیدگل را گرفت، یک بار بیمارستان مسیح مرادیان کرمانشاه را سوزاند و بار دیگر تیزی چنگک بیل مکانیکی‌هایش نفس جوبجی را بند آورد، تا همین امروز سنگینی چرخ‌های لودر تن تپه لرینی کرمانشاه را لرزانده و رد تخریب‌ها از اسپهبد خورشید مازندران تا نقش رستم شیراز کشیده شده است.
هر چند این هشدارها دست‌کم در طول چند سال گذشته توسط فعالان میراثی و رسانه‌ها زیاد مطرح می‌شوند، اما نوع برخورد با این دست از اتفاقات و برنامه‌ریزی‌ها برای جلوگیری از تخریب‌های بیشتر که عمرشان در طول سال‌های گذشته کم هم نبوده، به نظر می رسد روند نزولی داشته است.
محبعلی - کارشناس پیشکسوت میراث فرهنگی - که در سال‌های اولیه تشکیل سازمان میراث فرهنگی به مدت 17 سال معاون میراث فرهنگی کشور بوده است، با اشاره به خلاءهایی که در قوانین میراث فرهنگی برای جلوگیری از هر نوع تخریب آثار تاریخی حتی در زمان کنونی وجود دارد، در گفت‌وگویی با ایسنا به بیان خاطراتی از سال‌های حضورش در میراث فرهنگی و تخریب‌هایی که در زمان وجود داشت، پرداخت.
او با بیان این‌که وظیفه‌ی میراث فرهنگی حفاظت از سند تاریخی کشور است، تاکید می‌کند: نباید در این موارد کوتاه آمد، هر چه از بین رفت، دیگر بر نمی‌گردد، آثار تاریخی تنها چیزی است که از صدها و هزاران سال قبل برای‌مان باقی مانده‌اند، باید مسوولان کشور بدانند که ارزش‌های تاریخی کشور به تمدن و فرهنگ کشور است.
وی با تاکید بر این‌که برخی افراد با سواستفاده از تعطیلات اجباری برای قطع زنجیره‌ی ویروس کرونا و لزوم قرنطینه خانگی مردم به خود اجازه می‌دهند که به آثار تاریخی و ملی کشور دست‌درازی کنند، ادامه می‌دهد: این در حالی است که در طول حدود 50 سالی که در میراث فرهنگی حضور داشتم هر گاه با یک شخص غیر ایرانی صحبت می‌کردم آن‌ها ایران را بیشتر از بسیاری از ایرانیان می‌شناختند و به فرهنگ کشورمان احترام می‌گذاشتند.
معاون سابق حفظ و احیای سازمان سابق میراث فرهنگی به زمان حمله‌ی کومله به شهر پاوه در سال 1359 اشاره می‌کند و می گوید: «در آن بحبوحه امام خمینی (ره) دستور دادند همه برای آزادی پاوه بروند و تقریبا بخش زیادی از بازار تهران تعطیل شد، من به عنوان مدیر سازمان ملی حفاظت استان تهران فعالیت می‌کردم که به من خبر دادند، پنج نفر در حال انجام فعالیت برای ساخت طبقه دوم در بازار تهران هستند، به تکیه دولت و پیش آقای سعید امانی - رییس کمیته وقت تکیه دولت - رفتم و از او سه مامور خواستم تا به این تعدی رسیدگی کنم، او گفت که همه به پاوه رفته‌اند، نیرو نداریم.
به وی توضیح دادم در بازار تهران هم یک جبهه‌ی دیگر باز شده. برخی افراد در حال دخالت در فضای تاریخی بازار هستند و قصد ایجاد طبقه دوم در این بخش تاریخی تهران را دارند. او یه من دو نیروی پاسدار داد و توانستیم آن کار را متوقف کنیم. مجرمان به من گفتند تو طرفدار شاه هستی. اما من تلاش کردم به آن‌ها توضیح بدهم که بازار به دوره‌ی پهلوی مربوط نیست. تاریخ کشور جزو ارزش‌های کشور است.»
این مدیر سابق با اشاره به مقاومت‌هایی که در طول حضورش در نقش معاون میراث فرهنگی کشور یا قبل‌تر از آن داشته، می‌گوید: در آن زمان در مقابل تخریب‌ها کوتاه نمی‌آمدیم چون به حفاظت صد درصد اعتقاد داشتیم. اکنون نیز میراث فرهنگی باید چنین قدرتی را داشته باشد. آثار تاریخی مربوط به دیروز نیستند، باید آن‌ها را حفاظت کنیم.
وی خروج از ثبت آثار تاریخی را نشانه‌ی دیگری از روند این تخریب‌ها می‌داند و می‌گوید: همان طور که یک کارشناس میراث فرهنگی بعد از بررسی‌های زیاد به نتیجه می‌رسد کدام اثر ارزش ثبت ملی دارد و کدام خیر، همان نیز باید تایید کند اثری که ثبت ملی شده می‌تواند از ثبت خارج شود یا نه، اما متاسفانه این تصمیم را چند سال است که دادگاه می‌گیرد و نه میراث فرهنگی.
محبعلی با اشاره به درخواست خروج ازثبت یک خانه‌ی تاریخی در رشت در سال 1373 که وی معاون میراث فرهنگی کشور بوده، اظهار می‌کند: من با خروج از ثبت خانه در آن زمان مخالفت کردم، به همین دلیل وکیل آن خانه با گرفتن ابلاغیه‌ای از شورای نگهبان که دخالت میراث فرهنگی در ملک شخصی اقدامی غیر شرعی است، ان نامه را به دفتر من آورد. به او گفتم باید این نامه را برای ریاست جمهوری - آقای رفسنجانی - ببرید چون من طبق دستور دولت از میراث فرهنگی حفاظت می‌کنم. شخص رییس جمهور باید به من دستور دهد، بحث شرع با حفاظت از اثری تاریخی که سرمایه‌ی یک کشور است تفاوت زیادی دارد. خوشبختانه توانستیم مانع از خروج از ثبت، آن اثر از فهرست آثار ملی شویم.
او تاکید می‌کند: حتی وقتی قرار باشد شورای نگهبان یا رییس جمهور برای خروج از ثبت یک اثر تاریخی دستور دهد، نخست باید نظر کارشناس میراث فرهنگی را جویا شود، مسوولان میراث فرهنگی نیز مسلمان هستند و شرع را می‌دانند اما نباید این دو را با یکدیگر تلفیق کرد. وقتی یک قانون در کشور وجود دارد باید بر اساس قوانین کارها را انجام داد.
محبعلی با بیان این‌که متاسفانه در 15 سال گذشته سازمان میراث فرهنگی ضعیف‌تر از قبل عمل کرده، می گوید: متاسفانه برخی افراد با سفارش برخی اقدامات را جلو می‌برند. ای کاش میراث فرهنگی با مشورت با پیشکسوتان این حوزه، مانع از ضعیف‌تر شدن قوانین در حفاظت از میراث فرهنگی کشور شود. چون با کم شدن قدرت حفاظت، افراد نیز به خود اجازه می‌دهند، دست به تخریب میراث کشور بزنند.
انتهای پیام