دانشگاه صداوسیما و چالش‌های پرورش نیرو
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، نرگس روزبه - از همان روز‌های چند شبکه‌ای تا همین روز‌های بیست و چند شبکه‌ای، رسانه‌ی ملی هنوز یکی از اثرگذارترین رسانه‌های جمعی است. شاید رسانه‌های نوین در برهه‌ای از مقبولیت آن کاستند، اما با گذر زمان و فراگیری گزاره‌ی «در فضای مجازی همه‌چیز درست نیست»، همچنان صداوسیما نقشی انکارناشدنی را در جریان‌سازی و جهت‌گیری افکار عمومی ایفا می‌کند. ارزش کارکنان...
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، نرگس روزبه - از همان روز‌های چند شبکه‌ای تا همین روز‌های بیست و چند شبکه‌ای، رسانه‌ی ملی هنوز یکی از اثرگذارترین رسانه‌های جمعی است. شاید رسانه‌های نوین در برهه‌ای از مقبولیت آن کاستند، اما با گذر زمان و فراگیری گزاره‌ی «در فضای مجازی همه‌چیز درست نیست»، همچنان صداوسیما نقشی انکارناشدنی را در جریان‌سازی و جهت‌گیری افکار عمومی ایفا می‌کند.
ارزش کارکنان برای یک سازمان، وابسته به منحصربودن مهارت‌ها و توانایی‌های آنهاست. یک سازمان زمانی به مزیت رقابتی دست می‌یابد که دارای مهارت‌ها و توانایی‌هایی منحصربه فرد و ویژه باشد به نحوی که سایر رقبا توانایی تقلید و بازتولید آن را نداشته باشند. دانشگاه صداوسیما نیز در تلاش است تا بتواند نیرو‌های منحصر به فردی را برای سازمان تربیت کند. اما اینکه تا چه مقدار نیرو‌های تربیت شده در دانشگاه صداوسیما می‌توانند در سازمان اثرگذار باشند، هنوز جای بحث دارد.
«مدرسه عالی رادیو و تلویزیون» پس از انقلاب فرهنگی تبدیل به دانشکده صداوسیما شد و از سال 92 در چهارچوب دانشگاه درحال فعالیت است. عده‌ای از این تغییر به خوبی یاد می‌کنند و برخی نیز معتقدند دانشکده صداوسیما به دلیل تاکید بیشتر بر روی مبانی عملی، موثرتر از دانشگاه صداوسیما بود.
آیا رشته‌های محدود این دانشگاه قادر به رفع همه نیاز‌های سازمان است؟
دانشگاه صداوسیما متشکل از 4 دانشکده در تهران و یک دانشکده در قم است. در این 5 دانشکده رشته‌های ارتباطات، فنی و هنر تدریس می‌شود که قرار است بخش عظیمی از نیاز تخصصی سازمان را پوشش دهد. البته ناگفته نماند که با وجود انبوه تخصص‌ها در سازمان، به نظر می‌رسد تنوع رشته‌ای در این دانشگاه هنوز محدود است. در جدول زیر شرح رشته‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه صداوسیما خواهد آمد:
مقطع / دانشکده‌ها ارتباطات فنی هنر
کاردانی - برق الکترونیک -
کارشناسی روزنامه‌نگاری مهندسی برق کارگردانی تلویزیون / انیمیشن و هنرهای دیجیتال
کارشناسی ارشد مدیریت رسانه / روزنامه‌نگاری رادیو تلویزیون برق مخابرات / مهندسی صدا نویسندگی رادیو / تهیه‌کنندگی رادیو / تهیه‌کنندگی تلویزیون
دانشکده صداوسیما (قم)
دانشکده ها رشته
هنرهای رسانه ای تولید سیما / ادبیات نمایشی گرایش فیلمنامه نویسی
فرهنگ وارتباطات اسلامی علوم ارتباطات اجتماعی / دین و رسانه
با محسن شاکری‌نژاد در خصوص نیاز‌های سازمان صداوسیما و دلیل ارائه رشته‌های محدود در دانشگاه، رئیس دانشکده ارتباطات به گفتگو نشستیم.
شاکری‌نژاد در پاسخ به این سوال که آیا این رشته‌های محدود می‌توانند همه نیاز‌های سازمان را رفع کنند، گفت: نیرو‌های سازمان فقط از طریق دانشگاه جذب نمی‌شوند و وظیفه ما تربیت نیروی متخصص است. در سازمان مشاغلی وجود دارد که عمومی هستند و اکثر دانشگاه‌ها در آن دانشجو می‌پذیرند؛ سازمان هم قطعا به آن نیرو‌ها نیاز دارد. مشاغلی مانند کاشناس مالی، کارشناس آموزش، حراست، کارشناس اداری و... که نیروی متخصص آن از طریق دانشگاه تامین نمی‌شوند.
رئیس دانشکده ارتباطات دانشگاه صداوسیما با بیان اینکه با بازنگری‌های صورت گرفته و تخصصی‌تر کردن رشته‌ها با توجه به نیاز سازمان، تقریبا ما 80 درصد نیرو‌های تخصصی را تامین می‌کنیم، اظهار داشت: اگر شرایط پذیرش در سایر رشته‌های عمومی نظیر روان شناسی، جامعه شناسی و... فراهم شود، ما استقبال می‌کنیم تا در این رشته‌ها دانشجو جذب کنیم؛ اما هنوز این امکان برای دانشگاه مقدور نشده است.
چند درصد از فارغ‌التحصیلان در سازمان مشغول به کار می‌شوند؟
یکی از عوامل موثر در بهبود عملکرد فارغ التحصیلان در سازمان، جایگاه شغلی آنان پس از اتمام دوران دانشجویی است. هرچقدر عناوین شغلی با رشته تحصیلی مرتبط باشد، تاثیر مستقیمی بر روی عملکرد فارغ التحصیلان می‌گذارد.
شاکری نژاد در این خصوص می‌گوید: دانشجویان روزانه‌ای که حداکثر رتبه علمی و فرهنگی را در امتیازبندی‌های پایانی کسب کنند، در صورت نیاز سازمان استخدام می‌شوند. البته ما منعی برای استخدام معدل برتر‌های شبانه هم نداریم. ما تمام سعی‌مان را کرده‌ایم تا بتوانیم رشته‌های تحصیلی را به عناوین شغلی سازمان نزدیک کنیم. مثلا تا سال گذشته دانشجویان در رشته «روزنامه نگاری» تحصیل می‌کردند، اما با بازنگری‌های انجام شده این رشته به «روزنامه نگاری رادیو تلویزیون» تغییر یافت و واحد‌های تخصصی‌تر به آن اضافه‌شد.
وی ادامه داد: از طرف دیگر هم تلاش کردیم تا کد‌های استخدامی را به رشته‌های تحصیلی نزدیک‌تر کنیم. به عنوان مثال در بخش اخبار سازمان تعدادی عنوان مانند خبرنگار، گوینده، پژوهشگر مشاغل مشترک بین دانشجویان ارتباطات اند، اما مشاغلی هستند که تخصصی هستند مانند دبیرخبری، تا چندسال گذشته ما تفکیکی برای دانشجویان قائل نبودیم و حتی دانشجویان مدیریت هم که واحد‌های خبری نگذراندند به عنوان دبیر خبر معرفی می‌شدند که همین امر موجب کاهش بازدهی آن‌ها می‌شد.
وی ضمن بیان این موضوع که در نظام جدید مشاغل، دانشجویان دانشکده ارتباطات در عناوین زیر استخدام می‌شوند. گفت: دانشجویان رشته روزنامه نگاری به عنوان ارزیاب خبر، کارشناس برنامه، دبیر خبر، گزارشگر؛ دانشجویان رشته ارتباطات به عنوان روابط عمومی، ارزیاب برنامه، پژوهشگر و دانشجویان رشته مدیریت رسانه به عنوان کارشناس سیستم، و کارشناس منابع انسانی استخدام می‌شوند. در ضمن گویندگی و گزارشگری نیز از مشاغل عمومی هستند که هر سه رشته پذیرفته می‌شوند.
اعضای هیئت علمی دانشگاه چقدر به بدنه سازمان صداوسیما نزدیک‌اند؟ این نزدیکی برای دانشجویان فرصت است یا تهدید؟
عده‌ای بر این باورند که هرچقدر اساتید دانشگاه به بدنه سازمان نزدیک‌تر باشند، انتقال تجربه بهتری در حوزه کاری با دانشجویان صورت می‌گیرد اما دانشجویانی نیز معتقدند اساتیدی که بیشتر در حوزه‌های مدیریتی تجربه دارند، از فضای آکادمیک دور هستند و آنچنان در تدریس موفق نیستند یا آنقدر درگیر سازوکار‌های مدیریتی هستند که نمی‌توانند وقت کافی در اختیار دانشجویان قرار دهند.
در جدول زیر نام برخی از اعضای هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما را مشاهده خواهید کرد که اکثر آن‌ها جزو مدیران سازمان هستند:
محمد اخگری رییس دانشکده تولید مشاور رئیس سازمان
علی دارابی هیئت علمی دانشکده ارتباطات معاون استان ها
حسین رضی هیئت علمی دانشکده ارتباطات معاون نظارت و برنامه ریزی سازمان
علی عسگری هیئت علمی دانشکده ارتباطات رئیس سازمان صداوسیما
پیمان جبلی هیئت علمی دانشکده ارتباطات معاون برون مرزی
سید صادق امامیان هیئت علمی دانشکده ارتباطات رییس سازمان تنظیم مقررات
ناصری طاهری هیئت علمی دانشکده ارتباطات مدیر دفتر صداوسیما در هند
علیرضا شریفی هیئت علمی دانشکده فنی قائم مقام معاون فنی سازمان
سفاری، استاد دانشگاه صداوسیما و قائم مقام مدیر کل روابط عمومی سازمان صداوسیما در این خصوص می‌گوید: ارتباط نزدیک اساتید با سازمان هم فرصت است و هم تهدید،، اما نبود تجربه کافی در اساتید می‌تواند ضربه جدی به دانشجویان وارد کند.
تخصص و تعهد، دوگانه پذیرش دانشجو
دانشگاه صداوسیما تلاش می‌کند علاوه بر تربیت نیروی متخصص با پذیرش دانشجویان از طریق مصاحبه‌های عقیدتی، نیرو‌های متعهدتری را به سازمان وارد کند، اما زمانی که رتبه‌های برتر از مصاحبه‌های عمومی رد صلاحیت می‌شوند و یا دانشجویانی با معدل‌های بالا در مصاحبه‌های استخدامی پذیرفته نمی‌شوند، جرقه‌های اصلی برسر دوگانه تخصص و تعهد زده می‌شود.
رئیس دانشکده ارتباطات ضمن اشاره به این نکته که هدف در این دانشگاه تربیت نیروی متخصص و متعهد در کنار یکدیگر است، افزود: قطعا نبود یکی از این دو شاخص می‌تواند به عدم پذیرش و یا استخدام دانشجو ختم شود و در این بین سازمان هم چهارچوب‌هایی دارد که ما ملزم به رعایت آن هستیم.
سفاری در پاسخ به این سوال که «با توجه به سخت‌گیری‌ها در پذیرش دانشجو، آیا دانشگاه توانسته است خروجی‌های مطلوبی را روانه سازمان کند؟» گفت: فارغ‌التحصیلان دانشگاه از دید نظری تربیت یافته هستند، اما آموزش‌ها، پژوهش محور نیستند. به هر حال هنگام ورود به محیط صدا و سیما نیاز به آموزش‌های متناسب با محیط کار وجود دارد.
سفاری ادامه داد: در این دانشگاه گستره وسیعی از آموزش‌ها، بدون تمرکز بر تخصص مورد نظر سازمان است به عبارت دیگر به دلیل کمبود امکانات عملی بیشتر ماهیت تئوریک درس‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.
عدم تناسب آموزش‌ها برای تخصص مورد نظر سازمان
شاکری نژاد نیز در خصوص راهکار برون‌رفت از مشکل عدم تناسب آموزش و تخصص مورد نظر سازمان، معتقد است: افزایش ساعت کارآموزی یکی از راه‌ها برای حل این مشکل است. هرچقدر دانشجو در طول تحصیل ارتباط نزدیک‌تری با بدنه سازمان داشته باشد در آینده نیروی کارآمدی‌تری خواهد شد. تلاش می‌کنیم تا درسال‌های پیش رو بتوانیم این ساعت را به حداقل یک روز در هفته افزایش دهیم.
وی همچنین افزود: پذیرش دانشجو به صورت ارشد پیوسته، یکی دیگر از راه‌های پیشنهادی برای بهبود عملکرد دانشجویان است که تاکنون محقق نشده است.
در جدول زیر اسامی برخی از دانش‌آموختگان و فارغ‌التحصیلان شاخص دانشگاه صداوسیما را مشاهده خواهید کرد:
رضا قدیمی معاون سابق فضای مجازی صداوسیما
بیژن نوباوه وطن خبرنگار، نماینده مجلس
مجید آخوندی معاون سیاسی صداوسیما
محمدجعفرصافی مدیر اسبق شبکه 3 سیما
لطف الله سیاهکلی معاون سابق فنی سازمان صداوسیما
برنا فیروزی رئیس حوزه ریاست
ابراهیم شمشیری مدیر عامل انتشارات سروش
محمدحسین رنجبران مدیر کل روابط عمومی سازمان
مهدی رحمتی رئیس بسیج سازمان
محمد باقر مفیدی کیا مستندساز
مهدی نقویان مستندساز
محمدحسین مهدویان کارگردان
فتح الله امیری مستندساز
جواد افشار کارگردان
محمد معتمدی خواننده
محمدرضا شفاه تهیه کننده
محمد رضا خردمندان کارگردان و فیلمنامه نویس
محمدعلی فارسی کارگردان و نویسنده
مصطفی دالایی مستندساز و فیلمبردار
محمدصادق باطنی مستندساز و پژوهشگر سینما
