دبیر انجمن درست‌نویسی: چرا ناشران نام ویراستار را در شناسنامه کتاب چاپ نمی‌کنند؟
مهدی صالحی دره‌بیدی، دبیر انجمن ویرایش و درست‌نویسی در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، با اشاره به اینکه این انجمن، تلاش زیادی برای پیگیری ورود ویراستاری در جشنواره‌های ادبی کشور داشته است، گفت: تا امروز جایزه ادبی جلال آل احمد و جایزه ادبی شهید اندرزگو به این موضوع ورود پیدا کرده‌اند و در تلاشیم سایر جشنواره‌های حوزه کتاب را نیز وارد این عرصه کنیم.
ورود ویراستاری آثار به جشنواره‌های ادبی و هنری
دبیر انجمن ویرایش و درست‌نویسی با اشاره به اینکه زبان فارسی با تمام نهاد‌ها و سازمان‌های کشور، مرتبط است، گفت: بر همین اساس مسأله ویرایش و درست‌نویسی در آثار به عنوان موضوع مهم این انجمن از سال‌ها پیش مورد توجه جدی قرار داشته و از 6 سال قبل برای ورود آن به جشنواره‌های حوزه کتاب و حتی سایر جشنواره‌های ادبی و هنری پیگیری کرده‌ایم. به عنوان مثال در جشنواره فیلم فجر پس از دو سال بررسی و تحقیق، برای سه سال «جایزه زبان فارسی در سینما» به فیلم‌های سرخپوست، خورشید و نگهبان شب اعطا شد و در حوزه کتاب نیز همینطور بوده؛ چرا که سابق بر این هیچ نکوداشتی برای ویراستاری و درست‌نویسی وجود نداشت و این انجمن برای اولین بار موفق شد نکوداشت اهالی ویرایش را برای دو سال برگزار کند.
لزوم راه‌اندازی دبیرخانه ویژه ویراستاری
صالحی با بیان اینکه انجمن ویرایش و درست‌نویسی در راستای تعهد به افرادی که در این سال‌ها تلاش و مجاهدت کرده و توجهی به آن‌ها نشده، در حد توان جوایزی اهدا کرده است، خاطرنشان کرد: در حوزه کتاب راه پر پیچ و خمی در پیش داریم و راهکار موفقیت در این عرصه با راه‌اندازی دبیرخانه ویژه این موضوع محقق می‌شود.
وی در پاسخ به اینکه آیا این اقدامات تأثیری بر ناشران و فعالان این حوزه داشته است، عنوان کرد: در اولین گام در مراسم جایزه ادبی شهید اندرزگو همزمان با خوانش بیانیه و اهدای جوایز از طرف این انجمن، برخی ناشران ضمن استقبال از این موضوع اعلام کردند که من بعد در همه کتاب‌های چاپی‌شان نام ویراستار را قید خواهند کرد.
ذکر نام ویراستار در آثار فرهنگی باید به یک رفتار فرهنگی بدل شود
صالحی با اشاره به اینکه بسیاری از کتاب‌های چاپ شده توسط ناشران با وجود انجام ویراستاری، نامی از شخص ویراستار در آن عنوان نمی‌شود، گفت: این اقدام باید تبدیل به یک رفتار فرهنگی شود که تحقق آن فقط با حمایت و جریان‌سازی فرهنگی امکانپذیر است. بنابراین لازم است همه نهادهای ادبی فرهنگی در کشور تأکید داشته باشند که کار بدون ناظر زبان و ویراستاری اثر، قابلیت و مجوز تولید و عرضه نخواهد داشت.
دبیر انجمن ویرایش و درست‌نویسی در پاسخ به میزان همراهی متولیان امور فرهنگی و نظارتی در کشور با فعالیت‌های ویراستاری بیان کرد: ورود این موضوع به جایزه ادبی جلال با حمایت وزارت ارشاد و خانه کتاب و ادبیات ایران در دولت سیزدهم انجام شد که جای امیدواری دارد؛ در حالی که دولت‌های قبل نه تنها حمایتی نداشتند، بلکه حتی دغدغه‌ای برای ویراستاری و نظارت بر زبان وجود نداشت.
لزوم تدوین آیین‌نامه ویراستاری برای مقابله با انحطاط زبان فارسی
صالحی با تأکید بر اینکه نیازمند تنظیم آیین‌نامه‌هایی در موضوع ویراستاری هستیم، عنوان کرد: وقتی قرار باشد از ناشران و نویسندگانی که در این حوزه فعلا هستند، حمایتی صور ت بگیرد، باید طبق آیین نامه و چارچوب مدونی باشد که در صدر آن مسأله حفظ «زبان فارسی» قرار دارد؛ زیرا نباید از نویسنده یا ناشری که با آثارش، زبان را به انحطاط می‌کشاند، حمایت شود؛ چرا که در ممیزی فعلی فقط محتوا و موضوع مورد توجه قرار می‌گیرد و اگر ناشر یا نویسنده‌ای رسم‌الخط زبان فارسی را تغییر داده و به انحطاط بکشاند، خطر بسیار بزرگ‌تری از توجه به دیگر ابعاد آن اثر دارد.
وی با اشاره به اینکه تا امروز موضوع صیانت از زبان فارسی در کشور جدی نبوده و آیین‌نامه‌های مربوط به آن اجرا نشده است، گفت: به عنوان مثال طبق آیین‌نامه دست اندرکاران حوزه کتاب کودک موظف هستند برای مخاطب تا سن 10 سال به زبان فارسی معیار بنویسند که متأسفانه به آن بی‌اعتنایی شده و عمل نمی‌شود؛ در حالی که ادبیات کودک مهمترین بخش در حوزه ادبیاتی کشور و زیر بنای فرهنگی نسل‌های بعدی است.
بی‌توجهی مسئولان نسبت به حقوق قانونی ویراستاران
صالحی با گلایه از اینکه نسبت به حقوق ویراستاران بی‌توجهی صورت می‌گیرد، اظهار داشت: با وجود آنکه ویراستاران به عنوان ناظران زبان، نقش مهمی در حفظ و صیانت از زبان فارسی دارند، اما متأسفانه تا امروز موضوع بیمه، قرارداد، حق‌الزحمه و ذکر نامشان در آثار مورد توجه مسئولان امر قرار نگرفته است.
گام مؤثر در احیای ویراستاری با اخذ مجوز شتاب‌دهنده زبان فارسی
وی در پایان با بیان اینکه از وزارت ارشاد انتظار داریم حمایت جدی‌تری نسبت به ویراستاری داشته باشد، افزود: معتقدیم با ورود وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی زمینه‌سازی کارهای قانونی، شبکه‌سازی و فناورانه این عرصه فراهم خواهد شد زیرا در گام‌های اولیه و مؤثر، موفق شدیم از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مجوز شتاب‌دهنده حوزه خط و زبان فارسی را بگیریم و در این حوزه طرح‌های جدی، مفصل، عمیق و تأثیر‌گذار داریم؛ چرا که در دنیای امروز نمی‌توان فضا را با دستور پیش برد، بلکه باید فناوری‌هایش را تقویت کرده و در دسترس مردم قرار دهیم تا با اشتیاق از آن استفاده کنند.
انتهای پیام /