درهم و لیر، جایگزینان موثر دلار درمبادلات ارزی ایران
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران، این تحولات، نه‌تنها بر روند معاملات اقتصادی بین ایران و کشورهای همسایه، بلکه بر سیاست‌های ارزی دولت و رفتار معامله‌گران بازار نیز تأثیر قابل ملاحظه‌ای گذاشته است.
بررسی وضعیت جدید بازار ارز
تا چند سال پیش، دلار آمریکا و یورو نقش اصلی را در تعیین نرخ‌های ارز آزاد و مبادلات تجاری داشتند. اما با تشدید تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های نقل و انتقال دلار و یورو، بازار به سمت ارزهای جایگزین مانند لیر ترکیه و درهم امارات متمایل شده است. بر اساس آمار منتشرشده، حجم معاملات این دو ارز در بازار غیررسمی به‌صورت روزافزون در حال افزایش است و حتی قیمت برخی کالاها و خدمات بر اساس درهم محاسبه می‌شود.
دلایل رشد نقش لیر و درهم محدودیت منابع دلاری: تشدید تحریم‌ها و کاهش صادرات نفت به کاهش عرضه دلار و یورو در بازار انجامیده است. افزایش مبادلات با ترکیه و امارات: حجم بالای تجارت ایران با این دو کشور همسایه، به‌ویژه در شرایط تحریمی، فضایی مناسب برای پذیرش ارزهای آن‌ها فراهم کرده است. سهولت تبادلات و حواله‌جات: انتقال و حواله پول با درهم و لیر نسبت به دلار ارزان‌تر و سریع‌تر است و بانک‌های این کشورها همکاری بیشتری نشان می‌دهند. پوشش ریسک تغییرات نرخ: با تثبیت نسبی نرخ لیر و درهم، برخی فعالان اقتصادی ترجیح می‌دهند از این ارزها برای کاهش ریسک نوسانات شدید دلار استفاده کنند. تأثیرات بر اقتصاد و زندگی مردم قیمت‌گذاری بر مبنای درهم: بسیاری از واردکنندگان و حتی بازار خودرو و لوازم خانگی، قیمت کالاها را بر اساس نرخ لحظه‌ای درهم تعیین می‌کنند. افزایش نقدشوندگی لیر و درهم: دسترسی آسان‌تر به این ارزها باعث شده برخی سرمایه‌گذاران خرد به جای دلار، این ارزها را برای پس‌انداز و معاملات خرد انتخاب کنند. چالش‌های دولت در مدیریت بازار: بانک مرکزی ناچار به اتخاذ سیاست‌های جدید برای کنترل نرخ این ارزها و جلوگیری از سفته‌بازی است.
نظرات کارشناسان
کارشناسان اقتصادی معتقدند که هر چند این روند می‌تواند به تسهیل تجارت با کشورهای همسایه کمک کند، اما در بلندمدت نیازمند ایجاد ابزارهای کنترلی و پیش‌بینی‌پذیرسازی سیاست‌های ارزی است تا از شوک‌های احتمالی جلوگیری شود. برخی نیز هشدار می‌دهند که پایداری اقتصاد بر مبنای ارزهای منطقه‌ای بدون برنامه‌ریزی می‌تواند بازار ارز را آسیب‌پذیرتر کند. به گزارش اکونیوز، ورود لیر و درهم به عنوان بازیگران اصلی بازار ارز، نشانه‌ای از تغییر رویکرد بازرگانان و مردم ایران در مواجهه با محدودیت‌های جهانی است. سیاست‌گذاران باید با شناخت ابعاد این تغییر، راهکارهایی علمی برای مدیریت بهتر بازار و حمایت از بخش تجارت خارجی ارائه دهند.