در نشست محتوایی شانزدهمین جشنواره پژوهش فرهنگی چه گذشت؟

جلسه شورای سیاستگذاری شانزدهمین جشنواره بین المللی پژوهش فرهنگی با حضور اعضای شورای سیاستگذاری این جشنواره در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد و موضوعات مرتبط با این رویداد مورد بحث و تبادل نظر اعضا قرار گرفت.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این جلسه گفت: جشنواره پژوهش فرهنگی متمایز از سایر جشنواره‌ها و جوایز فرهنگی است و باید بتواند با بسترسازی مناسب، پژوهشگران مساله محور و پژوهش‌های کاربردی را به میدان بیاورد.

محمدمهدی اسماعیلی با اشاره به برگزاری رویداد‌های فرهنگی مهمی، چون جایزه جلال آل‌احمد و جایزه کتاب سال از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، افزود: دولت تاکنون در زمینه دیپلماسی فرهنگی، صنایع خلاق و حضور در بازار‌های بین المللی فرهنگ و هنر گام‌های مهمی برداشته که هر یک از این گام‌ها را می‌توان با مسئله شناسی، به موضوعی مهم در عرصه پژوهش تبدیل کرد. از سوی دیگر شبکه‌های بین المللی فرهنگ کشور همچون شبکه جهانی رایزنان فرهنگی می‌توانند در این عرصه نقش مهمی ایفا کنند.

رئیس شورای سیاستگذاری جشنواره پژوهش فرهنگی با تاکید بر لزوم توجه جشنواره پژوهش فرهنگی به اقتضائات کنونی حکمرانی فرهنگی، گفت: دسته بندی موضوعات جشنواره باید به روشنی در راستای پاسخ به مسائل اصلی امروز حوزه فرهنگ تعریف شود و دستاورد‌های آن مابه‌ازای روشنی برای مسائل واقعی باشد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که جشنواره پژوهش فرهنگی نیازمند تعیین هویت روشن است، تاکید کرد: بر اساس پیمایش‌های دقیق صورت گرفته، بخش عمده مصرف فرهنگی نوجوانان و جوانان 15 تا 25 ساله کشور ما به موسیقی و بازی‌های رایانه‌ای اختصاص یافته است. یا امروز شاهد ورود فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی به عرصه فرهنگ هستیم؛ این موضوعات باید در پژوهش‌های فرهنگی مورد توجه قرار گیرد.

لزوم توجه به عملیات حکمرانی فرهنگی در جشنواره

معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این نشست با اشاره به جایگاه پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به عنوان متولی جشنواره پژوهش فرهنگی گفت: این پژوهشگاه حد واسط نظام دانشگاهی و اندیشگاهی است. بر این اساس پژوهشگاه نه صرفا نهادی دانشگاهی و نه مجموعه‌ای صرفا عملگرا است. این رویکرد باید در سیاست ها، موضوعات و دستاورد‌های جشنواره پژوهش فرهنگی نمایان شود.

علیرضا معاف با اشاره به لزوم شفاف سازی رویکرد و مسائل مورد توجه جشنواره ادامه داد: برای عبور از لایه تحلیل و دسترسی به لایه تجویز لازم است موضوعات عملیاتی حکمرانی فرهنگی و امور مبتلابه فرهنگ در صدر مسائل جشنواره پژوهش‌های فرهنگی قرار گیرد.

وی درباره نگرش جشنواره پژوهش فرهنگی به حوزه دین گفت: دین فرانهاد است و همه حوزه‌ها در ذیل دین تعریف می‌شوند؛ بنابراین مسئله دین نباید به عنوان موضوعی از موضوعات جشنواره طرح شود. بلکه نگرش دینی باید در نظرگاه پژوهش‌ها جاری باشد.

معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: مشخص شدن وجوه تمایز جشنواره پژوهش فرهنگی با سایر جشنواره‌ها و جوایز فرهنگی، چون فارابی و کتاب سال می‌تواند مزیت‌های نسبی آن را نمایان کند.

جایزه ویژه دکتر عماد افروغ در جشنواره پژوهش

رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات نیز در این نشست گفت: شانزدهمین جشنواره بین المللی پژوهش فرهنگی آذر امسال همزمان با هفته پژوهش برگزار می‌شود و به یاد مرحوم دکتر عماد افروغ، جایزه ویژه‌ای به نام این جامعه شناس انقلاب اختصاص یافته است.

قاسم زائری با بیان این‌که تمرکز جشنواره به طور خاص بر پژوهش‌های حوزه فرهنگ استوار است، گفت: این جشنواره در تلاش است با تکیه بر مرجعیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راهبری پژوهش‌های فرهنگی، جریان‌ها و روند‌های پژوهشی حوزه فرهنگ کشور را تقویت کند.

تعیین محور‌های اصلی برای جشنواره

رئیس دانشگاه تهران نیز در این جلسه با اشاره به لزوم تعیین چندین محور اصلی برای شانزدهمین جشنواره پژوهش فرهنگی گفت: بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب، هدف نهایی دستیابی به تمدن نوین اسلامی است. موضوعی که از جهت ارتباط تنگاتنگ تمدن و فرهنگ می‌تواند مورد توجه جشنواره باشد.

سیدمحمد مقیمی افزود: از سوی دیگر بر مبنای تاکیدات رهبر معظم انقلاب بر سبک زندگی ایرانی اسلامی، مولفه‌های این سبک زندگی و چگونگی دسترسی به آن قابلیت طرح در جشنواره را دارد.

وی با بیان این‌که جایگاه فرهنگ در توسعه می‌تواند در قالب جشنواره پژوهش فرهنگی مطرح شود تاکید کرد: از فرهنگ به عنوان یک چسب اجتماعی یاد می‌شود که همه ابعاد توسعه را به یکدیگر پیوند می‌زند؛ بنابراین ارتباط فرهنگ با سایر ابعاد توسعه همچون اقتصاد و سیاست، موضوعی راهگشا در برنامه‌های توسعه کشور خواهد بود.

محمدحسین ساعی عضو هیئت علمی دانشگاه صدا و سیما نیز در این جلسه با اشاره به ضرورت تشکیل گروه‌های علمی جشنواره پژوهش فرهنگی گفت: زوایا و رویکرد‌های دینی باید به طور جدی در جشنواره مورد توجه قرار گیرد. همچنین می‌توان متناسب با وظایف و فعالیت‌های معاونت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گروه‌هایی تعریف کرد تا بتوان به پژوهش‌های کاربردی دست یافت. چالش‌های فرهنگی پیش رو و موضوعات مرتبط با حکمرانی و سیاستگذاری فرهنگی رویکرد‌هایی هستند که می‌توان در گروه‌های علمی جشنواره مورد توجه قرار داد.

فرشاد مهدی‌پور معاون امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در این نشست گفت: امروز مسئله رسانه جزء جدایی ناپذیر عرصه فرهنگ محسوب می‌شود و از این منظر می‌توان سرفصلی برای رسانه و مطبوعات در گروه‌های علمی جشنواره پژوهش فرهنگی در نظر گرفت.

سجاد صفارهرندی دبیر علمی جشنواره پژوهش فرهنگی نیز با بیان این‌که جشنواره پژوهش فرهنگی بر بستر زمینه‌های موجود عرصه پژوهش شکل می‌گیرد، به این معنا که در هندسه پژوهشی موجود کشور چه ظرفیت‌هایی وجود دارد که جشنواره می‌تواند آن‌ها را تقویت کند. گفت: اگر به دنبال قلمرو‌های تازه برای پژوهش‌های فرهنگی هستیم، عملا باید فضا‌هایی تازه شکل بگیرد که با رویکرد‌هایی متفاوت از وضعیت موجود، قابلیت دستیابی به نتایج تازه را فراهم کند.

در این نشست سایر اعضای شورای سیاستگذاری شانزدهمین جشنواره پژوهش فرهنگی نیز دیدگاه‌های خود در راستای هر چه بهتر برگزار شدن این رویداد را مطرح کردند.

گفتنی است، محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و رئیس شورای سیاستگذاری جشنواره پژوهش فرهنگی، سیدمحمد هاشمی جانشین وزیر و معاون حقوقی، امور مجلس و استان‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، قاسم زائری رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، نائب‌رئیس و دبیر جشنواره و حجت الاسلام والمسلمین مرتضی آقاتهرانی رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، محسن نجفی‌خواه معاون علمی، فرهنگی و اجتماعی سازمان برنامه و بودجه کشور، سیدمحمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران، حجت‌الاسلام و المسلمین حسینعلی سعدی رئیس دانشگاه امام صادق (ع)، سیدمجید شاه‌حسینی رئیس فرهنگستان هنر، روح‌الله دهقانی‌فیروزآبادی رئیس بنیاد ملی نخبگان، سید مجید امامی دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور، یاسر احمدوند معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرشاد مهدی‌پور معاون امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد رحمتی مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، علیرضا معاف معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فاطمه قاسم‌پور نماینده مجلس و عضو هیئت علمی پژوهشکده تحقیقات زن و خانواده، سیده راضیه یاسینی عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، محمدحسین هاشمیان عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) و محمدحسین ساعی عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره هستند.