در نوردوز، نقطه صفر مرزی ایران و ارمنستان چخبر است؟

به گزارش الف به نقل از همشهری، جاده‌های منتهی به مرز شمال غربی کشور در این سوی رود ارس، از 3هفته پیش با پلاک خودروهای غیربومی شلوغ‌تر از همیشه شده است. خودروهای شخصی ایرانی‌ها در خطی که ایران و ارمنستان را از یکدیگر جدا کرده است به صف شده‌اند و پارکینگ مرزی دیگر جایی برای ماندگاری خودروی مسافرانی که عازم ارمنستان هستند ندارد. ایرانی‌ها حالا در جست‌وجوی سلامت و یافتن واکسن به ارزانترین شکل ممکن راهی ارمنستان شده‌اند. ماندگاری در مرز به‌دلیل خدمات الکترونیکی پرداخت عوارض خروج از کشور هم کمتر شده است و ظرف چند دقیقه صف دریافت مهر خروج از مرز کوتاه می‌شود. ارمنستان اگر تا پیش از این، مقصد سفر تفریحی ایرانی‌ها بود حالابرخی از ایرانی‌ها، به جاده‌های کشور زده‌اند تا خود را به نوار مرزی ایران و ارمنستان برسانند و تلاش کنند تا از موهبت واکسن رایگان برخوردار شوند. پیر و جوان، زن و مرد تفاوتی ندارد. همگی روی صندلی‌های سالن مسافری پایانه مرزی نوردوز نشسته‌اند. برخی ماسک بر چهره دارند و برخی دیگر جوانانی که بدون هراس از ابتلا به کرونا حتی در چند کیلومتری دریافت واکسن رایگان پروتکل‌های بهداشتی را کنار گذاشته‌اند. سر در گوش یکدیگر و بدون رعایت فاصله صحبت می‌کنند. بدون آنکه حتی درصدی احتمال دهند در مسیر سفر به ارمنستان، خود ناقل و مبتلا به کرونا شوند. همین دیروز سخنگوی گمرک ایران در تماسی تلفنی به همشهری خبر داد که 390شهروند ایرانی از مرز نوردوز وارد خاک ارمنستان شده‌اند و 360ایرانی نیز از همین مرز وارد کشور شدند.

این آمار تنها مربوط به یک‌روز ورود و خروج از مرز ارمنستان از 3هفته پیش است که ایرانی‌ها برای دریافت واکسن رایگان و البته انگلیسی آسترازنکا به آن کشور سفر می‌کنند و خودروی‌شان را پشت مرز ارمنستان پارک می‌کنند و 8ساعت از نقطه سفر مرزی تا شهر ایروان را با اتوبوس‌های ارمنستان طی می‌کنند تا دوز اول واکسن رایگان را در ارمنستان دریافت کنند. سخنگوی گمرک ایران به همشهری گفته است که در 3 ماهه نخست سال جاری 5 هزار و 492 ایرانی از مرز نوردوز به ارمنستان سفر کردند. به گفته سید روح‌الله لطیفی، از ابتدای تیرماه تاکنون که بحث واکسن کرونا مطرح شد، تعداد 2 هزار و 326 ایرانی تنها از مرز نوردوز به ارمنستان سفر کرده‌اند.

دولت ارمنستان البته هیچ آماری از تعداد ایرانی‌هایی که برای دریافت واکسن به آن کشور سفر کرده‌اند در اختیار ندارد. حتی آنطور که سفارت ارمنستان در تهران به همشهری خبر داده است، پیگیری آرتاشف تومانیان، سفیر ارمنستان در تهران برای گرفتن آمار ایرانی‌های واکسینه شده در آن کشور برای آگاهی مخاطبان همشهری از وزارت بهداشت ارمنستان بی‌نتیجه بود. براساس آنچه مقامات مسئول در سفارت ارمنستان در ایران به همشهری خبر داده‌اند از 5سال قبل که توافقنامه لغو روادید میان ایران و ارمنستان به امضای 2کشور رسید حتی وزارت خارجه ارمنستان نیز در موضوع آمار ایرانی‌هایی که به آن کشور سفر می‌کنند هیچ دخالتی ندارد. وزارت بهداشت ارمنستان نیز به سفیر این کشور در تهران اعلام کرده است که برای تزریق واکسن به گردشگران هیچ تفاوتی بین آنها قائل نیست و به همین دلیل آماری از ملیت‌های مختلفی که واکسن کرونا را در آن کشور دریافت کرده‌اند جمع‌آوری نمی‌کنند.

مرز نوردوز که حالا مهم‌ترین کریدور ارتباطی میان ایران و ارمنستان است، تبدیل به پایانه اصلی خروج ایرانی‌ها از کشور برای دریافت واکسن کرونا شده است. ایرانی‌ها در این گرمای تابستان سختی سفر برای نجات از بیماری کرونا را به جان می‌خرند و خود را به پایانه نوردوز می‌رسانند. آنها که عوارض خروج از کشور برای یک‌بار خروج در سال را به مبلغ 400هزار تومان به‌صورت اینترنتی از گوشی موبایل یا از دستگاه خودپرداز نصب شده بر پایانه مرزی پرداخت کرده‌اند بلافاصله از مرز عبور می‌کنند.

کاستن از زمان انتظار در پایانه‌های مرزی پس از آن صورت گرفته است که دولت ایران سیاست تسهیل گردشگری را در پیش گرفت و با دیجیتال کردن خدمات، ورود و خروج مسافران در پایانه‌های مرزی را تسریع کرد. خان بهاءالدینی یکی از مسافران ارمنستان است که پس از یک سفر دو روزه به ارمنستان برای دریافت واکسن آسترازنکا وارد خاک ایران شده است. او می‌گوید: واکسیناسیون رایگان در ارمنستان برای گردشگران انجام می‌شود و توسط یکی از اقوام خود که در آن کشور زندگی می‌کند از این موضوع مطلع شده است.

این مسافر، دوز اول واکسن خود را دریافت کرده و می‌گوید چند روز دیگر هم برای دریافت دوز دوم واکسن به ارمنستان سفر می‌کند و عوارض دومین خروج خود از کشور این‌بار به مبلغ 600هزار تومان را هم پرداخت می‌کند. سخنگوی گمرک ایران به همشهری گفته است که از یک‌ماه قبل که ایران و ارمنستان مرزهای خود را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به روی یکدیگر گشوده‌اند و واکسیناسیون رایگان به گردشگران در ارمنستان نیز آغاز شده است، روزانه به‌طور معمول 50نفر به تعداد مسافران خروجی به مقصد کشور ارمنستان از مرز نوردوز افزوده شده است.

سیدروح‌الله لطیفی به همشهری گفت: در نخستین روز از بازگشایی مرز و همزمان با مطرح شدن موضوع واکسیناسیون رایگان گردشگران در ارمنستان، روزانه 50مسافر خروجی به تعداد ایرانیانی که از مرز نوردوز وارد خاک ارمنستان شده‌اند افزوده شده است.

آمار خروج مسافران ایرانی به سمت ارمنستان برای تزریق واکسن رایگان کرونا البته تنها مربوط به سفرهای زمینی آن هم از مرز نوردوز است و این آمار شامل مسافران هوایی به مقصد ارمنستان یا آنها که در قالب تور به آن کشور سفر می‌کنند نمی‌شود. آمار سفرهای هوایی به ارمنستان طی 3هفته گذشته چنان شدت یافته است که خطوط هواپیمایی ارمنستان تعداد پروازهای خود از مقصد ایران به فرودگاه ایروان پایتخت آن کشور را با 2پرواز افزایش به 11پرواز در هفته رسانده است. با این احتساب اگر تعداد مسافران هر پرواز را در خوشبینانه‌ترین حالت 60مسافر درنظر بگیریم در هفته در کمترین حالت 660ایرانی به‌صورت هوایی وارد کشور ارمنستان می‌شوند.

تورهای زمینی ایران به ارمنستان در ارزان‌ترین حالت حدود 2تا 3میلیون تومان برای 3شب و 4روز اقامت در آن کشور قیمت خورده است. سفر برای دریافت واکسن کرونا به ارمنستان از طریق تورهای هوایی و اقامت در هتل‌های 4تا 5ستاره آن کشور نیز برای گردشگران ایرانی که به هدف دریافت دوز اول واکسن کرونا به آن کشور سفر می‌کنند از 4تا 11میلیون تومان به اعلام نایب‌رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران هزینه دارد.

سفیر ارمنستان: خارجی‌ها از 24 تیرماه به شرط 10روز حضور در ارمنستان واکسینه می‌شوند آرتاشس تومانیان، سفیر ارمنستان در ایران است. او در سابقه کاری خود نمایندگی تام‌الاختیار رئیس‌جمهوری ارمنستان در زمینه روابط با ایران، معاون اول وزیر خارجه، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری ارمنستان، مشاور رئیس‌جمهوری، نمایندگی مجلس ملی ارمنستان و نایب‌رئیسی شورای‌عالی جمهوری ارمنستان را نیز در کارنامه دارد. اما دلیل آنکه آرتاشس تومانیان مهمان این صفحه شده است، موضوع سفر ایرانی‌ها به ارمنستان برای دریافت واکسن رایگان کرونا در آن کشور است. موضوعی که در هفته‌های اخیر واکنش‌های متعدد از سوی مقامات وزارت بهداشت را برانگیخت و حتی کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو در اظهاراتی از مردم ایران خواست برای تزریق واکسن به ارمنستان سفر نکنند. او گفته بود مردم ارمنستان از واکسن انگلیسی آسترازنکا استقبال نکرده‌اند و ارمنستان از ترس اتمام تاریخ مصرف این واکسن 2میلیون دوز از این واکسن را به گردشگران تزریق می‌کند. اما ماجرای تزریق رایگان واکسن به گردشگران ازجمله گردشگران ایرانی در ارمنستان چیست؟ سفیر ارمنستان در ایران برای نخستین‌بار در گفت‌وگو با همشهری به موضوع تزریق رایگان واکسن کرونا به گردشگران خارجی در آن کشور پرداخته است.

دولت ارمنستان در تزریق واکسن کرونا به شهروندان خود چگونه عمل کرده است؟ از ماه مارس سال‌جاری واکسیناسیون شهروندان در ارمنستان در حال انجام است و واکسیناسیون با 3نوع واکسن اسپوتنیک‌وی، آسترازنکا و سینوواک به‌صورت رایگان و داوطلبانه صورت می‌گیرد. هیچ محدودیت سنی نیز برای کاربرد واکسن‌های اشاره شده وجود ندارد. البته وضعیت واکسیناسیون گسترده چندان مناسب نیست. اما دولت جمهوری ارمنستان اقداماتی برای سرعت بخشیدن به واکسیناسیون در دست اجرا دارد. وضعیت جلوگیری از همه‌گیری کرونا هم‌اکنون در ارمنستان رضایت‌بخش است. البته غفلت از شدت همه‌گیری کرونا ممکن است عواقب نامطلوبی در پی داشته باشد. درچند هفته اخیر آمار افراد مبتلا و فوت‌شدگان ناشی از بیماری کرونا در ارمنستان سیر نزولی داشت و در ارزیابی همه‌گیری بیماری کرونا که از سوی اتحادیه اروپا صورت گرفته است، ارمنستان به‌عنوان «منطقه سبز» شناخته شده است.

 در ایران اما برخی مقامات به مردم توصیه کرده‌اند برای دریافت واکسن کرونا به ارمنستان سفر نکنند. من هم در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های جمعی تحلیل‌های متفاوت برخی مقامات و افراد را مشاهده کرده‌ام. موضوعات خلاف واقعی نیز مطرح شده است. حتی اظهاراتی صورت گرفته است که من مایل نیستم به آنها اشاره کنم. چون طرح بی‌موقع موضوعات بی‌اهمیت و خلاف واقع مناسب و در شأن روابط سطح بالای ارمنستان و ایران نیست. اما با توجه به برخی سوءبرداشت‌ها و سوءتفاهم‌ها ارائه برخی اطلاعات را لازم می‌دانم. بیست‌وسوم آوریل سال‌جاری، خانم آناهید آوانسیان، وزیر بهداشت جمهوری ارمنستان مجوز واکسیناسیون رایگان و داوطلبانه شهروندان خارجی مقیم ارمنستان را صادر کرد. درخواست های متعدد دریافت واکسن از سوی کارکنان برخی نمایندگی‌های سیاسی خارجی و سازمان‌های بین‌المللی و افراد خارجی که به دلایل مختلف در ارمنستان اقامت دارند، پایه و اساس صدور این دستور بود. اکثریت قاطع افراد واکسینه شده نیز شهروندان جمهوری ارمنستان و افرادی هستند که در ارمنستان اقامت دائم دارند. برخی شهروندان خارجی نیز از بخشی از خدمات واکسیناسیون بهره‌مند شده‌اند که شهروندان کشورهای مختلف ازجمله شهروندان ایرانی نیز از این خدمات استفاده کرده‌اند.

تصمیم به واکسیناسیون اتباع خارجی در ارمنستان براساس تقاضای اتباع خارجی صورت گرفته است؟ پیش از هر چیز ابراز تمایل و انگیزه مردم مدنظر بود. علاوه بر آن 2 امر دیگر نیز مورد توجه بود. یکی، نگاه و برخورد بشردوستانه در ارتباط با افراد خارجی بود و دیگر، واکسیناسیون افرادی بود که چندین هفته، ماه‌ها یا برای مدت طولانی‌تر در ارمنستان اقامت داشتند. این موضوع تأثیر بسیار زیادی بر کاهش ابتلا به کرونا در ارمنستان داشت. مورد دیگر که باید به آن توجه داشت، مجاز بودن تزریق واکسن کرونا به افرادی است که بیش از 10روز در ارمنستان اقامت داشته‌اند. این رویه از تاریخ 15جولای (24 تیرماه) اجرایی می‌شود که موجب واکسیناسیون افراد نیازمند و گروه‌های هدف می‌شود. به‌خصوص در مورد اتباع خارجی که حضور و اقامت آنها در ارمنستان ضروری باشد.