دست ایران بر روی ماشه / تنگنای ترامپ در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، امید فعال؛ در نشست سه‌شنبه شورای امنیت، 14 کشور عضو شورای امنیت ملل متحد حمایت خود را از برجام اعلام کردند و قطعنامه واشنگتن برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران نتوانست موفقیتی به دست آورد.
در ابتدای این نشست «ایرزماری دیکارلو»، معاون دبیرکل سازمان ملل، با اعلام تأسف از خروج آمریکا از برجام هم‌زمان خواستار اجرای کامل تعهدات ایران در برجام شد.
موضوع ادامه تحریم‌ها علیه ایران هم‌زمان با شیوع جهانی کرونا از دیگر مسائل مورد اشاره دیکارلو بود و او در این ارتباط گفت: آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل متحد خواستار رفع تحریم‌هایی شده که پاسخ ایران به بیماری کووید -19 را دشوار می‌کند.
زیاده‌خواهی آمریکا تمامی ندارد
وزیر خارجه آمریکا در ادامه این نشست با تشکر از بیانیه کشور‌های اروپایی بر لزوم ادامه تحریم ایران تأکید کرد و گفت: «اگر شما اقدام نکنید، ایران قادر به خرید جنگنده خواهد بود و این کشور، اروپا را در تیررس خود قرار خواهد داد. ایران می‌تواند در مدت 4 ماه با خرید جنگنده‌های روسی، شهر‌های ریاض، دهلی و حتی رم و ورشو را پوشش دهد.»
آمریکا خود ناقض این معاهده بین‌المللی است و هدفی جز کارشکنی در روابط ایران با اروپا ندارد. دونالد ترامپ در روز 18 اردیبهشت رسما خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد و بار‌ها برجام را موجودی مزاحم معرفی کرده است. آمریکا در این نشست به حدی در میان متحدانش منزوی شده بود که مایک پمپئو سریع جلسه را ترک کرد.
حمایت چین و روسیه از ایران
نماینده چین در ادامه این نشست، با تمدید تحریم‌های ایران مخالفت کرد و آمریکا را مسئول اصلی شرایط رخ‌داده دانست؛ پکن معتقد است که آمریکا باید اجرای تحریم‌های غیرقانونی خودش را متوقف کرده و به مسیر اجرای برجام برگردد.
واسیلی نبرنزیا، نماینده روسیه در سازمان ملل متحد، در بخشی از سخنرانی خود گفت: «تحریم‌های یک‌سویه آمریکا علیه ایران چه با هدف تغییر رژیم صورت گرفته باشد و چه با این هدف که ایران نتواند در آن فضا نفس بکشد، بحرانی را ایجاد کرده که مسئولیتش بر عهده آمریکا است. واشنگتن دو سال پیش از توافقی که با زحمت فراوان حاصل‌شده بود کنار کشید؛ آن‌هم درحالی‌که پیش‌تر قدم‌به‌قدم آن را تضعیف کرده بود.»
رفتار دوگانه اروپایی‌ها در تقابل با ایران
نماینده بریتانیا هم در این جلسه با اشاره به دروغ‌های واهی خود ایران را متهم به اقداماتی خلاف برجام کرد و ادامه سخنان خود، اظهار داشت: «تلاش یک‌جانبه برای فعال کردن مکانیسم ماشه با برجام همخوانی ندارد، در نبود یک راه‌حل کارا توافق برجام بهترین راه‌حل موجود است.»
حمید بعیدی نژاد درباره نتیجه جلسه شورای امنیت سازمان ملل در توییتر اعلام کرد: «جلسه شورای امنیت سازمان ملل، با حمایت دائم از توافق هسته‌ای ایران و محکومیت سیاست‌های آمریکا، ثابت‌کننده اتحاد میان همه اعضا به‌جز آمریکا بود. آمریکا به حدی، میان متحدان، منزوی شد که پمپئو مجبور شد جلسه را خیلی زود ترک کند.»
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان سخنان خود با نقل‌قولی از مرحوم محمد مصدق، نخست‌وزیر اسبق ایران در این شورا آغاز کرد.
وی در بخشی از سخنان خود با بیان اینکه هر نوع اقدام در خصوص تمدید تحریم‌های ایران پاسخ قاطع ایران را به همراه خواهد داشت، افزود: «همان‌طور که در نامه رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به رهبران دولت‌های باقیمانده در برجام در 8 مه اعلام شد، هرگونه محدودیت جدید توسط شورای امنیت، برخلاف تعهدات اساسی است که به ملت ایران داده‌شده است. در چنین سناریویی، گزینه‌های ایران، همان‌طور که قبلا به بقیه کشور‌های باقیمانده در برجام اطلاع داده‌شده، قاطع خواهد بود و ایالات‌متحده و هر موجودیتی که ممکن است به آن کمک کند - یا به رفتار غیرقانونی امریکا تن دهد - مسئولیت کامل آن را بر عهده خواهد داشت.»
محمدجواد ظریف در پایان، سخنرانی خود را با نقل‌قول دیگری از محمد مصدق به اتمام رساند: در پایان، بگذارید دوباره از سخنان نخست‌وزیر مصدق در شورای امنیت در سال 1951 استفاده کنم که گفت «این شورا نخواهد توانست، در توجه به استدلال‌های مستحکم ما به قانون، قصور ورزد. با این‌حال، این شورا یک‌نهاد حقوقی نیست، بلکه در درجه اول یک‌نهاد سیاسی است که بالاترین مسئولیت‌های سیاسی را بر عهده دارد؛ بنابراین بی‌تردید درک خواهد کرد که ما به فشار چه از جانب دولت‌های خارجی و چه از جانب نهاد‌های بین‌المللی تن در نمی‌دهیم.»
امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل بین‌الملل درباره نشست مجازی شورای امنیت نوشت:
1- آمریکا توانست از طریق ارائه گزارش دبیرخانه سازمان ملل، ایران را به عنوان عامل حملات موشکی به تأسیسات آرامکوی عربستان معرفی کند.
2- آمریکا صراحتا خواستار تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران شد و تهدید کرد در صورت خودداری شورای امنیت سازمان ملل برای تمدید این تحریم‌ها، به مکانیسم ماشه مندرج در قطعنامه 2231 شورای امنیت متوسل شود.
3- تمامی 14 عضو دیگر شورای امنیت سازمان ملل، برجام را برای حفظ صلح و امنیت جهانی ضروری توصیف کردند.
4- تعدادی از کشور‌ها با نگرانی آمریکا برای پایان یافتن تحریم تسلیحاتی ایران و نقض برجام توسط ایران همراهی کردند.
5- هیچ کشوری در مورد رأی خود به‌پیش نویس قطعنامه شورای امنیت مبنی بر تمدید تحریم‌های ایران که از سوی امریکا ارائه‌شده است، سخنی به میان نیاورد.
6- بعضی از اعضا صراحتا و برخی نیز تلویحا، توسل احتمالی امریکا به مکانیسم ماشه علیه ایران را رد کردند.
7- روسیه و چین با صراحت، آمریکا را فاقد اختیار برای توسل به قطعنامه 2231 برای استفاده از مکانیسم ماشه معرفی کردند.
8- سه کشور اروپایی آشکار نکردند که در صورت توسل امریکا به قطعنامه 2231 در مورد مکانیسم ماشه با آمریکا همراهی خواهند کرد.
9- سخنان محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران با نقل‌قولی از محمد مصدق، نخست‌وزیر ایران در زمان ملی شدن صنعت نفت در جلسه شورای امنیت سازمان ملل آغاز شد.
10- ایران اعلام کرد به رویکرد خود در قبال برجام ادامه و هر اقدامی را با اقدام متقابل پاسخ خواهد داد.
ترامپ از روز نخست استقرار در کاخ سفید در پی نابودی برجام بوده و هنوز به حماقت خود اصرار می‌ورزد و باید دید که آیا در آینده بازشاهد بدعهدی طرفین اروپایی و همراهی با توطئه‌های آمریکا خواهیم بود یا اینکه غرب به این مسئله پی‌برده است که دوران زمامداری آمریکا به پایان رسیده و هژمونی این قدرت پوشالی روبه افول است.
غرب می‌داند که آستانه تحمل ایران در قبال سیاست‌های غلط آنان به پایان رسیده و ایران یکبار در سال 84 به این بدعهدی‌ها پایان داده و همان سال‌ها دانش هسته‌ای ایران با سرعتی بی‌بدیل رشد خود را در پیش گرفت.