دلارهای خانگی در معرض خطر قرار گرفته است
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، کاهش نوسانات و نبود تقاضا برای ارز، دو شاخص اصلی بازارهای غیررسمی در سال 1402 بوده است، این موضوع پیش از همه موفقیت سیاست‌های بانک مرکزی و مرکز مبادله ارز و طلا را نشان می‌دهد و لزوم توجه بیشتر به سیاست‌های سرکوب‌گر سوداگری در بازارها را نمایان می‌سازد. در واقع بانک مرکزی در سال 1402 توانست با ایجاد بستری مناسب برای مبادلات ارزی واقعی، شفافیت مبادلات را افزایش دهد و امکان نرخ سازی دلالان در نیازهای واقعی را به صفر برساند. این موضوع اولین ضربه را به بازارهای غیررسمی وارد کرد زیرا در نبود تقاضای واقعی، انگیزه فعالیت‌های سوداگرانه نیز به حداقل خود می‌رسید و دیگر خریداری نبود که برخی بخواهند بازار گرمی کرده و ارز را به آنها گران بفروشند. بنابراین در سال 1402 بازار خلوت دلالان، کم‌نوسان‌تر هم شد تا بازار ساز راحت‌تر از سال های قبل بتواند نرخ‌گذاری ارز را مدیریت کند، به نوشته «نود اقتصادی»، اگر به روند تغییرات نرخ ارز در بازار غیر رسمی نگاهی بیاندازیم مشاهده خواهیم کرد که سقف حرکتی این بازار از محدوده 55 هزار در ابتدای سال به محدوده 52 در پاییز و زمستان 1402 کوتاه شده است این در حالی است که دستیابی به همین سقف قیمتی نیز با کمک اخبار و شایعات و موج سازی‌های رسانه‌ای صورت پذیرفته و عوامل بنیادی بازار همچنان آهنگ ثبات و کاهش نرخ ارز را می نوازند. در این باره می‌توان به عواملی مانند افزایش بیش از 43 درصدی درآمدهای نفتی، کاهش نرخ رشد نقدینگی به محدوده 25 تا 27 درصد، بازگشایی خط اعتباری ارزی بین المللی برای سیستم بانکی ایران، جایگزینی مسیرهای تحریم ناپذیر مبادلاتی برای نقل و انتقالات تجاری، دسترسی به منابع ارزی و رشد بیش از 4 درصدی اقتصاد ایران اشاره کرد. این موارد موجب شد روند تخصیص ارز در بازار رسمی شدت بگیرد و ارزهای نفتی در سامانه نیما با مازاد عرضه مواجه شود. اما در حالی که بازارهای واقعی ارز در شرایط باثباتی قرار گرفتند، طی روزهای گذشته، برخی تلاش کردند از طریق موج سواری بر اخبار جنگ و نسبت دادن این اخبار به بازار ایران، نرخ های خود را افزایشی جلوه دهند. نرخ‌هایی که همچنان بی خریدار ماند و بازهم نتوانست بازار یخ زده آنها را گرم کند. از نظر کارشناسان، نبود تقاضا قیمت‌ها را شکننده می‌کند، آنها می‌گویند در این شرایط اگر بازار ساز تصمیم بگیرد که در بازار مداخله کند، کار راحتی خواهد داشت و به سادگی می تواند نرخ دلالان را بشکند، اقدامی که درحال حاضر از طرف سیاست‌گذار در بازارهای رسمی دنبال می‌شود و بازارساز همچنان تمایلی برای حضور مستقیم در بازار های غیررسمی از خود نشان نداده است.
* دلارهای خانگی در معرض خطر قرار گرفت / بریکس دلار را می‌شکند
در مواجهه با تورم‌های طولانی مدت، اسکناس آمریکایی به عنوان یکی از گزینه‌های پس انداز در میان خانوارهای ایرانی رواج یافته است. اما با جدی شدن اقدامات کشورهای بزرگ اقتصادی نظیر چین، هند، روسیه، برزیل و کشورهای حوزه خلیج فارس برای حذف دلار از مبادلات تجاری خود، قدرت حفظ ارزش دلار نیز به شدت تهدید می‌شود و ممکن است با قدرت گرفتن سایر ارزها در تجارت جهانی، ارزش دلار نیز به شدت کاهش یابد. این موضوع حتی از طرف کارشناسان آمریکایی نیز گوشزد شده است و آنها در پی افزایش استقبال کشورها از پیمان‌های جدید تجاری و منطقه ای مانند بریکس، اکو و شانگهای، احتمال ظهور رقبای ارزی دلار و افت قدرت خرید ارز آمریکایی را بسیار محتمل دانسته‌اند. این موضوع می‌تواند بر آن بخش از پس انداز خانوارهای ایرانی که به صورت ارز دلار و یا ارزهای وابسته به آن نگهداری می شود نیز اثر گذار شود. از این رو کارشناسان به افراد توصیه می کنند که افزایش ریسک اعتباری دلار در جهان را مدنظر قرار داده و در ترکیب دارایی های خود، ارز را جایگزین کنند.
به گفته کارشناسان، معرفی ارزهای جایگزین از طرف کشورهای عضو بریکس یا شانگهای می تواند قدرت خرید دلار را به سرعت کاهش دهد و به دارایی‌های دلار نیز ضربه بزند.
* مردم در نوسانات ارزی تصمیمات عجولانه و هیجانی نگیرند
مسعود دانشمند، عضو اتاق بازرگانی درباره اتفاقات اخیر در بازار ارز می‌گوید: آنچه که در بازار ارز ما اتفاق می‌افتد یک شوک است، متاسفانه بعضا در این شرایط تصمیمات عجولانه و هیجانی توسط مردم گرفته می‌شود و به سمت خرید دلار می‌روند و آن‌هایی که دلار دارند هم سعی در نگهداری آن می‌کنند. وی افزود: اگر دولت به این شوک دلار تن ندهد و بانک مرکزی هم مداخله‌ای منطقی داشته باشد تا قیمت تعدیل و تثبیت شود، ما از این موج هم عبور خواهیم کرد و مشکلی ایجاد نمی شود. این عضو اتاق بازرگانی تصریح کرد: بر اساس تجربه چند ماه گذشته، بانک مرکزی توانایی خوبی در کنترل بازار ارز و چنین نوساناتی دارد، مردم هم بدانند این افزایش نرخ ارز موقتی است و کنترل خواهد شد زیرا افزایش نرخ ارز در یک روز گذشته هیجانی است که به زودی برطرف خواهد شد. * خرید و فروش با قیمت‌های فعلی ارز آزاد انجام نمی‌شود مجیدرضا حریری، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین نیز در این‌باره می‌گوید: در اینکه دلیل اصلی نوسان در بازار ارز، بحران در منطقه و حمله به یمن بوده هیچ تردیدی نیست و ما در سال‌های گذشته هم با اتفاقات بسیار کوچکتر و محدودتر منطقه‌ای هم شاهد نوسان در بازار ارز بودیم. البته نوسانات اخیر در بازار ارز در حد یک یا دو هزار تومان بوده که این موضوع را نباید تلاطمی بزرگ و طولانی مدت در بازار ارز تلقی کرد.
وی گفت: باید به این نکته مهم توجه داشت که نوسان و افزایش قیمت ارز در روزهای اخیر در معاملات واقعی دیده و ثبت نمی‌شود و بیشتر از اینکه واقعی باشند، اعداد و ارقام مقطعی هستند. حریری اضافه کرد: در واقع اصلا معامله‌ای با این قیمت‌ها صورت نمی‌گیرد زیرا بخش عمده ارز ما برای واردات رسمی از کانال بانک مرکزی هدایت می شود و اعداد کنونی بازار ارز بیشتر در بازارهای کوچک و غیررسمی مطرح است.