دلالی؛ مهم ترین آفت کشاورزی
حوزه کشاورزی دچار مشکلات فراوانی است که در کنار افزایش هزینه‌های تولید، کشاورزان را دچار مصیبت مضاعف کرده و عرصه را برای رشد و رونق تولید تنگ کرده است.
به گزارش مشرق، مشکلات مطرح حوزه کشاورزی حاشیه سود بالای سوداگری، ضعف در سیستم حمل و نقل و بازار محصولات کشاورزی می‌باشد. فعالان این عرصه بر این باور هستند که حضور سوداگران موجب مشکلات متعدد حوزه کشاورزی شده و شرایط تولید را به دور از صرفه اقتصادی برای تولیدکننده و مصرف کننده ساخته است.
متولیان این امر نیز از جمله دلایل افزایش نرخ محصولات در بخش کشاورزی را حضور دلالان و واسطه‌گران می‌دانند و براین باورند که به موجب واسطه‌گری این افراد، نرخ محصولات سیر صعودی و گاه افزایش 200 درصدی پیدا کرده است. البته که مشکلات حوزه کشاورزی به یک الی دو مورد ختم نمی‌شود و موارد بسیاری را در برمی‌گیرد که رفع و حل‌شان در گرو اراده جدی دولت و گام‌های عملی مسئولان است.
از دیگر مشکلات مطرح بخش کشاورزی، نبود ابزارهای به روز و پیشرفته می‌باشد که در شرایط حال حاضر امکان تولید و رقابت با بازارهای جهانی را از کشاورز سلب کرده است.
کارشناسان کشاورزی براین باورند که واردات ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی می‌تواند فضای رقابتی در سطح جهانی را رقم بزند و پیشرفت تولید در سطح داخلی و تعادل عرضه و تقاضا را فراهم سازد.
برخی نیز معتقدند که قوانین موجود در حوزه کشاورزی منسوخ شده و به منظور پیشرفت بیشتر می‌بایست در گام نخست قوانین بازنگری شوند.
آن‌ها همچنین می‌افزایند که بازنگری قوانین و ورود ماشین آلات پیشرفته، بازاریابی جهانی را رقم خواهد زد و فضای رقابت کشاورزان داخلی با کشاورزان خارجی را فراهم خواهد کرد. مشرق به منظور بررسی بیشتر این موضوع، به تشریح راهکارهای رونق تولید، بهبود بازاریابی جهانی و رفع مشکلات حوزه کشاورزی پرداخت.
بزرگترین مشکل بخش کشاورزی کمبود سرمایه‌گذاری است
عطاءالله هاشمی، عضو شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی اظهارکرد: بزرگترین مشکل بخش کشاورزی، کمبود سرمایه‌گذاری است.
بیش از 95 درصد از بخش کشاورزی در اختیار بخش خصوصی است و بخش خصوصی توان کافی برای مدیریت فضای موجود را ندارد و قادر به سرمایه‌گذاری در تمامی حوزه‌ها همچون آب و تحقیقات نیست. بزرگترین معضل حال حاضر به ویژه در حوزه کمبود راندمان در بخش کشاورزی، پایین بودن سطح سرمایه‌گذاری است.
متأسفانه کشاورزان توان مالی کافی برای خودکفایی در تولید و تجهیزات را ندارند و قادر به کسب علم روز و تهیه نهاده‌های روز نیستند.
وی افزود: کمبود و بحران آب از دیگر مشکلات جدی بخش کشاورزی است. امروز کشاورزان در شرایط بحرانی درحال تولید محصول می‌باشند. به طورمثال کشاورزی نیمه آبی با میزان متوسط بارندگی 220 میلی متر در سال تولید می‌کند و این امر موجب عدم رقابت او با کشاورزی می‌شود که با میزان متوسط بارندگی 600 میلی‌متر در سال به تولید می‌پردازد.
هاشمی تصریح کرد: قوانین موجود بخش کشاورزی نیازمند بازنگری است. بسیاری از قوانین موجود فرسوده و منسوخ شده‌اند.
عضو شورای قیمت گذاری محصولات کشاورزی همچنین خاطرنشان کرد: قوانین منسوخ موجب عدم پیشرفت کشاورزان و گسترش فضای تولیدی شده است. با بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود و به روز رسانی قوانین می‌توانیم راندمان کشاورزی را افزایش دهیم. او در پایان این گفت‌وگو متذکر شد: در شرایط حال حاضر، هزینه تولید بالا و سطح درآمد پایین می‌باشد. متاسفانه کشاورز با هزینه‌های سرسام آور رو به رو است و قادر به کشاورزی و تولید در سطح جهانی و رقابت با کشاورزان خارجی نیست.
دست واسطه‌گران کشاورزی کوتاه شود
ذبیح الله اعظمی ساردویی، سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با رسالت بیان کرد: یکی از مشکلات اصلی بخش کشاورزی، حضور سوداگران و افزایش واسطه‌گری‌هاست. به موجب حضور سوداگران، گاه قیمت محصول دچار افزایش قیمت
100 درصدی می‌شود.
وی افزود: پیرامون ضرورت کاهش حضور سوداگران و واسطه‌گری‌ها نشست‌های متعددی برگزار شده و با وزیر جهادکشاورزی در کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو شده است. در این راستا معاونان اقتصادی و بازرگانی وزیر جهادکشاورزی نیز وعده کاهش واسطه‌گری‌ها را دادند که تاکنون موفق نشده‌اند و وعده کاهش حضور سوداگران را عملیاتی نکرده‌اند.
اعظمی ساردویی تصریح کرد: کاهش حضور واسطه‌گران در وهله نخست نیازمند برنامه‌ریزی و سپس نیازمند اقدامات اجرایی است. کاهش حضور سوداگران امری محال نیست و امکان پذیر می‌باشد. دراین راستا تنها نیازمند تدوین برنامه درست و اقدامات عملی می‌باشیم.
سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی همچنین خاطرنشان کرد: توأم با اقدامات مجلس، اراده حاکمیت امری اساسی و موردنیاز است. بنابراین نیاز است تا اراده حاکمیتی شکل بگیرد و کاهش حضور واسطه‌گران و سوداگران رقم بخورد.
او متذکر شد: بدیهی‌ست که تابع عرضه و تقاضا می‌باشیم اما اختلاف قیمتی در دو شهر کشور نباید چشم‌گیر باشد. گاه نرخ یک محصول در شهر دیگر دچار افزایش قیمت 200 درصدی می‌شود؛ مصداق این امر بررسی نرخ مرکبات در شمال و جنوب کشور است.
وی یادآور شد: حذف واسطه‌گران و دلالان یکی از مهم‌ترین مشکلات اقتصاد کشاورزی است و به منظور رفع این مشکل نیازمند برنامه ریزی درست و اراده قوی حاکمیت می‌باشیم.
او با اشاره به مشکلات حوزه حمل و نقل افزود: ناوگان حمل و نقل حوزه کشاورزی دچار مافیا و فساد است؛ سیستم حمل و نقل سردخانه‌دار که می‌بایست محصول کشاورزی کشور را به حوزه اوراسیا برسانند، مجوز خود را از عده‌ای خاص دریافت می‌کنند. در شهرهای مرزی نیز سوخت را به فروش می‌رسانند و بی‌آنکه کمکی کرده باشند، مشکلات حوزه حمل و نقل را افزایش می‌دهند.
اعظمی ساردویی بیان داشت: ناوگان حمل و نقل سرد می‌بایست خودروهای خارجی و درجه یک باشند.
برخی از شرکت‌های داخلی به بهانه حمایت از تولید داخل شرایط انحصاری را رقم زده‌اند و مانع واردات شده‌اند. بی‌شک چنین روندی غیرقابل قبول است.
دولت می‌بایست دست مافیای حمل و نقل را کوتاه کند و موجبات کاهش حضورشان را فراهم سازد. موضوع دیگر حمل و نقل ریلی است که حمل و نقلی ارزان می‌باشد. در اروپا قطارها به صورت ثانیه‌ای به حرکت در می‌آیند و تندرو می‌باشند.
علی‌رغم گسترش این موضوع در کشورهای پیشرفته، از این ظرفیت در داخل کشور بهره گرفته نمی‌شود. امروزه خط‌های اصلی همچون خوزستان، شهرهای جنوبی، کرمان تا سیستان و بلوچستان از این ظرفیت بی بهره مانده‌اند. فاصله شهر رشت تا بند انزلی 40 کیلومتر می‌باشد اما هیچ خط راه آهنی وجود ندارد. همچین فاصله شهررشت تا آستارا 140 کیلومتر است و به سبب اهمیت بسیار بالا نیازمند خط ریل است.
وی در پایان این گفت‌وگو بیان کرد: بخش حمل و نقل مشکلات اساسی دارد و وزارت راه و شهرسازی می‌بایست در این راستا چاره جویی کنند.
صادرات و واردات باید با نظر اتاق اصناف انجام شود
قاسم پیشه‌ور، رئیس نظام صنفی کشاورزی ایران عنوان کرد: هرگونه فعالیت اشخاص حقیقی، حقوقی، ثابت و سیار می‌بایست تحت کنترل صنف باشد و پروانه کسب کشاورزی داشته باشند. متأسفانه در شرایط کنونی بخش کشاورزی در این امر دچار غفلت شده است.
وی افزود: بر اساس ماده 2 بند و، نظارت، کنترل و تولید محصول اعم از تولید محصول داخل، صادرات و واردات بر عهده اتاق اصناف کشاورزی است.
به موجب اختیارات اتاق اصناف همه‌چیز تحت کنترل خواهد بود و مدیریت خواهد شد. افزون بر این، بازار محصولات کشاورزی نیز در دست اتاق اصناف کشاورزی می‌باشد؛ به طورمثال فروشنده مرغ می‌بایست پروانه کسب خود را از اتاق اصناف کشاورزی تهیه کند.
پیشه‌ور تصریح کرد: قانونمندی موجب می‌شود مشتری بین المللی سطح رضایت‌مندی بیشتری داشته و کلیه اطلاعات محصول را به درستی در اختیار داشته باشد. خوشبختانه قوانین موجود قابل اتکا است اما مدیران و متولیان به سبب عدم حمایت، گام‌های عملیاتی قوانین را سلب کرده‌اند.
رئیس نظام صنفی کشاورزی ایران همچنین خاطرنشان کرد: حمایت‌های حال حاضر چشم‌گیر نیست و ضرورت دارد تا سطح حمایت‌ها افزایش پیدا کند. هیئت عالی نظارت بر اتاق اصناف کشاورزی متشکل از یک سوم اعضای دولت، افزون بر 6 نماینده کشاورزی است.
چنین روندی برای قانون‌گذاری بسیار حائز اهمیت خواهد بود و نتایج خوبی را به همراه خواهد داشت؛ اگر روند اجرا به درستی و در موعد مناسب باشد.
عدم حمایت‌ها موجب بروز مشکلات حوزه کشاورزی شده است. اگر حمایت‌ها افزایش پیدا کند، یکایک مشکلات حوزه کشاورزی حل و نقص‌های موجود جبران خواهد شد. به طورحتم چنین روندی حضور دلالان و دست واسطه‌گران را نیز کوتاه خواهد کرد.
وی در پایان این گفت‌وگو متذکر شد: مسئولیت سلامت محصول بر عهده اتاق اصناف می‌باشد؛ بنابراین صادرات و واردات نیز می‌بایست با نظر اتاق اصناف انجام شود تا فضای مدیریتی و نظارت افزایش پیدا کند.