دلایل افزایش دو برابری صدور مجوز تک آهنگ از سوی وزارت ارشاد / معیار اعطای مجوز به ترانه‌ها چیست؟
میزان صدور مجوز انتشار تک آهنگ در بهار امسال، نسبت به سال گذشته دو برابر شده است.
به گزارش خبرنگار حوزه موسیقی گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، چندی پیش در خبر‌ها آمد که در سه ماهه نخست سال جاری، 839 تک آهنگ از دفتر موسیقی ارشاد مجوز گرفته اند. این رقم نسبت به سال گذشته دو برابر شده است. اگر نگاهی به فهرست مجوز‌های صادرشده بیندازیم، غالبا کسانی هستند که در عرصه موسیقی شناخته نشده اند؛ چیزی که به چشم می‌آید، عطش خواننده شدن جوانان و کسب شهرت از طریق شنیده شدن صدایشان است.
در سال‌های اخیر در دنیا تولید آلبوم موسیقی کاهش پیدا کرده است. چند دلیل برای کاهش انتشار آلبوم موسیقی وجود دارد؛ یکی خریداری نشدن آلبوم توسط مردم و دیگری تزلزل در اقتصاد موسیقی است.
سودآورترین راه کسب پول در عرصه موسیقی جهان، برگزاری اجرای زنده کنسرت است. امروزه دیگر با وجود سایت‌های اینترنتی و فضای مجازی، فروش آلبوم در قالب سی. وجود ندارد. شاید بتوان گفت به علت افزایش هزینه‌های تولید آلبوم، درخواست برای تولید تک آهنگ این قدر زیاد شده است. برای کسب مجوز ترانه‌های آلبوم و ترانه تک آهنگ هن پروسه یکسانی وجود دارد.
برخی کارشناسان موسیقی، تک آهنگ را معرف کار خواننده تازه کار می‌دانند که با آن هنرش را تبلیغ می‌کند و هزینه سنگین تولید آلبوم را نمی‌دهد. اما در کشورمان شاهد تعداد زیاد آهنگ‌هایی هستیم که عمدتا از محتوای ضعیفی برخوردار هستند. برای بررسی این امر و اینکه چرا چنین آثاری مجوز می‌گیرند، با چند تن از کارشناسان حوزه موسیقی گفت و گو کردیم.
روزانه 80 پرونده متقاضی صدور مجوز ترانه و شعر هستند
مسلم نادعلی‌زاده، دبیر علمی شورای شعر، ترانه و کلام ارشاد در خصوص دلیل افزایش دو برابری صدور مجوز تک آهنگ در بهار امسال نسبت به پارسال گفت: ما سال گذشته در این زمان، بیش از دو هزار پرونده در نوبت رسیدگی داشتیم؛ حدود شش تا هفت ماه رسیدگی به ترانه‌ها در شورا طول می‌کشید، ولی با برنامه ریزی که صورت گرفت و تلاش دوستان و همکاران، الان پاسخگویی در کم‌تر از یک هفته صورت می‌گیرد. در گذشته شورا جلسات کمی را برگزار می‌کرد و البته حجم کار‌ها هم به اندازه امروز نبود. الان روزانه حدود 80 پرونده برای اخذ مجوز ارسال می‌شود که در برخی پرونده‌ها یک شعر و در برخی تا بیست شعر وجود دارد. اگر فقط چند روز کارشناسان شورا به پرونده‌ها رسیدگی نکنند، طبیعتا تعداد درخواست‌ها زیاد و با تاخیر در پاسخگویی، نارضایتی ایجاد می‌شود و چه بسا عده‌ای هم از این تاخیرها، سودجویی کنند.
دبیر علمی شورای شعر، ترانه و کلام دفتر موسیقی ارشاد در توضیح چرایی تولیدات فراوان موسیقایی افزود: تا تقاضایی وجود نداشته باشد، عرضه هم وجود ندارد. افزایش تقاضا به خاطر بازار گرم پدیده خوانندگی و مخاطب زیاد آن است. مخاطب آثار موسیقیایی، جوانان و مردم هستند. بیش از 360 شرکت موسیقی وجود دارد و هزاران نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم، در این زمینه فعالیت می‌کنند و روی کار‌ها تاثیر می‌گذارند. قرار است در آینده تصمیماتی در خصوص تغییر روند مجوز دادن به تک آهنگ‌ها اتخاذ شود.
او در مورد آسان گیری وزارت ارشاد در امر مجوز دادن تصریح کرد: عده‌ای ما را سخت‌گیر و عده‌ای سهل انگار می‌دانند. هر کسی از ظن خود شد یار ما! در ماه‌های اخیر، برای اصلاح و بهینه شدن آثار، روی ارزش ادبی و بحث محتوایی سخت‌گیری‌هایی کردیم. ما به ضوابط پایبندیم و در عین حال اقتضائات موسیقی، هنر و شرایط جامعه را درک می‌کنیم و ضمن شنیدن نظرات اهالی موسیقی و احترام به زحمات آنان، با تعامل سازنده به وظایف قانونی خودمان عمل می‌کنیم.
وی درباره معیار‌های اعطای مجوز به ترانه‌ها گفت: ما حداقل‌های ترانه ارسالی را از لحاظ سلامت زبان و سلامت محتوا بررسی می‌کنیم. اگر مطابق با معیار‌ها بود، به آن ترانه مجوز می‌دهیم. کار ما گزینش بهترین شعر و ترانه نیست و بنابراین آثاری که از شورا مجوز می‌گیرند، لزوما آثار فاخر و ارزنده نیستند و ارزش آن‌ها باید در جشنواره‌ها و موقعیت‌های دیگر ارزیابی شود.
نادعلی‌زاده، در خصوص جلسه با شاعران و نمایندگان شرکت‌ها اظهار کرد: در این جلسات که اغلب به درخواست شرکت‌ها یا ترانه سرایان برگزار می‌شود، در حضور خود شاعر و ترانه‌سرا، پیشنهاد‌هایی برای اصلاح ترانه‌ها داده می‌شود. گاهی یک یا دو سطر یا حتی یک یا چند کلمه بایداصلاح شود تا ترانه مجوز بگیرد. بسیاری از شرکت‌ها و ترانه‌سرا‌ها از این رویکرد شورا و اداره‌ی موسیقی استقبال کرده اند. به طور کلی ما با نقطه مطلوب در ترانه سرایی و تولید آثار موسیقایی خیلی فاصله داریم، ولی نسبت به سال‌های گذشته، کار‌ها با کیفیت‌تر شده است.
نادعلی‌زاده در خصوص عدم رعایت قواعد فنی مانند قافیه در برخی ترانه‌ها گفت: از نظر فرم ما با ترانه مواجهیم و نه شعر سنتی. اگر ترانه مورد بررسی، ایرادات کمی از نظر فنی داشته باشد، تسامح می‌کنیم. خوب است بدانید که در ترانه لازم نیست صد در صد قواعد شعر سنتی رعایت شود؛ چون ترانه در ملودی خوانده می‌شود. حتی ترانه‌های سنتی و مشهور ما هم گاه اشکالاتی از حیث قافیه دارند که قابل اغماض است. اگر ترانه‌های ورودی به دفتر موسیقی اشکالات محتوایی، زبانی و فنی قابل توجه داشته باشند، رد می‌شوند. از نظر ارزش ادبی بیشتر آثار ارسالی، فاقد کیفیت هستند و ما ناچاریم تا جایی که ممکن است آثاری را که از نظر ادبی ضعیفند، ولی اشکال محتوایی ندارند، تایید کنیم. عمده حساسیت‌های شورای شعر، ترانه و کلام، اول محتوا، دوم زبان و سوم ارزش ادبی است که امیدواریم با تعامل بیشتر میان شورا و تولیدکنندگان، استفاده شرکت‌ها از شاعران توانمند و نیز برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای سرایندگان ترانه، کیفیت آثار روز به روز افزایش یابد.
همه دوست دارند خواننده شوند
محمد علی بهمنی، شاعر و ترانه سرا درباره دلیل بالارفتن درخواست مجوز تک آهنگ گفت: دلیل افزایش صدور مجوز ترانه این است که همه دوست دارند خواننده شوند. اگر در این باره صحبتی خلاف کنیم برخی می‌گویند این‌ها صدا‌های آینده هستند و باید آنان وارد عرصه خوانندگی شوند. مردم چند قسمت شده‌اند برخی از محتوای ترانه‌ها تعریف می‌کنند و برخی دیگر سکوت می‌کنند، به خاطر اینکه واکنش‌ها تلخ است، حتی برخی مخاطبان توهین می‌کنند که چرا ما درباره محتوای اثری نظر داده‌ایم؟!
بهمنی درباره محتوای ترانه‌ها افزود: مردم اینقدر گرفتار هستند که دیگر به محتوای ترانه کاری ندارند. ترانه شاد برای آنان حکم دوای خنده‌آور را دارد که روحیه‌شان را تغییر دهد. حتی برخی از مخاطبان همین محتوای ضعیف آثار را دوست دارند. به هر حال، ترانه خوب و با محتوا، پول خوب می‌خواهد. خواننده خوب باید پول هزینه خرید یک ترانه خوب را داشته باشد. باید از شاعر خوب، شعر بخرد. واقعا شرایط برای موسیقی و ترانه، خوب نیست.
سلیقه مردم امروز موزیک‌های فاخر را نمی‌پسندد
شهاب اکبری، آهنگساز و تنظیم کننده موسیقی پاپ درباره دلیل افزایش تک آهنگ گفت: هزینه تولید آلبوم خیلی بالا است. امروزه دیگر مردم بابت خرید cd و آلبوم، هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند. همین یکی از دلایلی است که خوانندگان به ساخت تک آهنگ روی می‌آورند.
او در خصوص محتوای تک آهنگ‌های انتشار یافته افزود: خوانندگان سعی می‌کنند با سلیقه مردم، موسیقی را جلو ببرند. آنان ترجیح می‌دهند در ابتدای کار خود آهنگ‌هایی را تولید کنند که مردم پسند باشد. ترجیح می‌دهند آثاری را که مطابق سلیقه مردم نیست، تولید نکنند. برای همین است که موزیک‌های تازه ساز، شکل و شمایل ریتم شش و هشت دارد. موزیک‌هایی که امروزه مردم گوش می‌دهند اصطلاحا، میزان لنگ بستکی است. بستکی، نوعی ریتم 6 و 8 موسیقی بندری است که ریتم آن لنگ‌تر می‌شود.
تنظیم‌کننده آلبوم «نفس‌های بی‌هدف» ادامه داد: در شروع کار خوانندگان تازه کار، کار فاخر انجام دادن سخت است. چون ممکن است کار فاخر از استقبال مردم برخوردار نشود و خواننده مورد پذیرش مردم قرار نگیرد. برخی افراد در ابتدای کار، تک آهنگ مطابق با ذائقه مخاطب را می‌سازند و سپس پس از جذب طرفدار، کار فاخر و محتوای قوی تولید می‌کنند.
آهنگساز کار‌های محسن چاوشی و محسن یگانه در خصوص قیمت هر تک آهنگ تصریح کرد: هر تک آهنگی قیمت مخصوص به خودش را دارد. هزینه تولید هر تک آهنگ برای خواننده بستگی به گروهی دارد که او با آنان کار می‌کند.
انتهای پیام /