دلیجان؛ سرزمین جاذبه های بکر تاریخی و طبیعی

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از دیارآفتاب؛ شهرستان دلیجان یکی از شهرهای استان مرکزی است که در جنوب شرقی این استان واقع شده است. این شهرستان با وسعت تقریبی 2500 کیلومترمربع، در بین هشت شهر مهم استان مرکزی، پنجمین شهرستان وسیع استان است.

شهرستان دلیجان از شمال به قم (110کیلومتر)، از جنوب به اصفهان (165کیلومتر)، از شرق به کاشان (85کیلومتر)، از شمال غرب به شهرستان آشتیان، از غرب به اراک (160کیلومتر) و از جنوب غربی به محلات (25کیلومتر) محدود می شود. شهر دلیجان در ارتفاع 1528 متری از سطح دریا واقع است.

در ادامه همراه ما باشید تا اماکن دیدنی این شهرستان را بهتر بشناسید.

غار چال‌نخجیر از غارهای آهکی و زیبای استان مرکزی است که در سال 1367 در اثر وقوع یک انفجار در نزدیکی دهانه‌ی آن کشف شد. این غار به دلیل قرار داشتن آن در منطقه‌ای به نام «نخجیر» در شمال شرق شهرستان دلیجان به این نام خوانده می‌شود. چال‌نخجیر به منطقه‌ای گود گفته می‌شود که شکارچیان برای اینکه راحت‌تر شکار کنند، حیوانات را به این منطقه فراری می‌دادند.

زمین‌شناسان قدمت این غار آهکی کهن را به دوران سوم زمین‌شناسی نسبت داده و آن را که دارای عمری بالغ بر 70 میلیون سال است، یکی از پدیده‌های نادر و کمیاب جهان معرفی کرده‌اند که در سال 1367 کشف شده است.

حرکت گسل معکوسی در منطقه کاستی واران سبب شکل‌گیری غار شده است. تعداد طبقات غار به سه طبقه می رسد. 95 درصد از دیواره‌های غار با رسوبات آهکی و بقیه با سنگ پوشش داده شده است. دهانه اصلی غار نخجیر دارای ارتفاعی بین 10 تا 40 متر و عرض 10 متر است. اشکالی داخل غار وجود دارد که حاصل از پدیده‌های رسوبی و دولومیتی به وجود آمده‌اند که باعث شده این غار از زیباترین غارهای جهان به حساب آید.

غار طبقاتی چال نخجیر دارای سه طبقه است و طبقه اول و زیرین غار دارای سفره آب زیرزمینی و دریاچه ایست که در عمق 61 متری از سطح غار قرار دارد و 19 متر نیز عمق آن است. طبق نظر زمین شناسان طول این غار حدود 12 کیلومتر تخمین زده شده است که تا به امروز 6 کیلومتر ازآن کشف شده است.

برای تالار‌های اینجا اسم هم گذاشته اند، تالار‌هایی با نام‌های عروس، گل کلمی، آبشارگلی، هیولا و...، اما شاید زیباترین تالار این غار، تالار چهل ستون باشد. این تالار دنیاییست از رسوباتی به رنگ‌های مختلف که مانند دانه‌های انار با نظمی خاص کنار هم قرار گرفته اند. روی دیواره‌های این غار مملو از توده‌های گل کلمی، اسفنج‌های آهکی و بلورین و قندیل هاییست که حاصل رصوبات دولومیتی و آهکی آن است.

نکته جالب توجه و شگفت انگیز، تهویه طبیعی هوای داخل غار به صورت خودکار است و همین امر باعث شده تا دمای هوای داخل غار همانند بسیاری از غار‌های دیگر در تمام فصول ثابت و بین 7 تا 14 درجه سانتی گراد باشد.

غار چال نخجیر در فاصله‌ی 10 کیلومتری از شمال شرق مسیر دلیجان به نراق، در منطقه چال‌نخجیر و در دامنه کوه‌تخت واقع شده است. این غار به دوره سوم زمین‌شناسی متعلق است و در سال 1384 خورشیدی توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره 13814 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این سد که از نقاط دیدنی و گردشگری شهرستان دلیجان محسوب می شود، در فاصله 5 کیلومتری شمال شرقی شهرستان دلیجان در استان مرکزی قرار دارد.

سد پانزده خرداد در اواخر سال 1373 خورشیدی و به منظور تأمین آب آشامیدنی شهرهای دلیجان، نیم‌ور و قم، مهار سیلاب سالانه و تأمین بخشی از آب مورد نیاز اراضی زیردست شهرستان دلیجان ساخته شد. این سد از نوع خاکی غیرهمگن با هسته رسی است. ارتفاع این سد از روی پی 96 متر، طول تاج 320 متر و عرض آن در تاج 10 متر است و حجم مفید مخزن آن 165 مترمکعب می‌باشد. این سد به وسیله آب رودخانه قم‌رود و بارندگی‌های فصلی منطقه دلیجان، نراق و جاسب تغذیه می‌شود.

مناطق مجاور دریاچه سد پانزده خرداد زیستگاه جانورانی چون روباه، شغال، کفتار، گرگ، موش صحرایی، خرگوش، جوجه تیغی، کبک، تیهو، قرقی، کبوتر، انواع گنجشک، زاغ، کلاغ، هدهد، انواع مارمولک، مار آبی، بزمجه و مار می‌باشد. همچنین این منطقه مکان مناسبی برای زمستان‌گذرانی برخی از پرندگان مهاجر مانند اردک سرسبز، اردک زیره‌ای، چنگر، حواصیل، انواع مرغابی، انواع غاز، مرغ کرم‌خوار و... است.

عمده‌ترین آبزیان این دریاچه ماهی کپور معمولی، ماهی کاراس، ماهی سوف و ماهی سفید رودخانه‌ای است.

«آبشار دره آبشتا»، یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی در شهرستان نراق است که در فاصله‌ی 5 کیلومتری از شمال غربی این شهرستان قرار گرفته است. «گیسو» نام دیگر این آبشار زیبا است که به دلیل رشد گیاهی به نام «پرسیوشان» به این نام شهرت یافته است. بازدید از آبشار دره آبشتا برای علاقه‌مندان به طبیعت بسیار دلنشین خواهد بود.

عبور از جاده‌ای خاکی سرانجام مسافران را به باغات منتهی به دره‌ای سنگی و صخره‌ای می‌رساند و بعد از عبور از دره‌های سنگی و صخره‌های سخت، ادامه جویبار در کف دره، چشم‌ها را به آبشار انتهای آن سوق می‌دهد.

«مسجد جامع» شهرستان نراق، دارای قدمتی بیش از 150 سال است که در دوران حکومت «فتحعلی شاه قاجار» و به همت «حاج علی محمد نراقی» ساخته شده است. این مسجد دارای مساحت تقریبی هزار متر مربع با گنبد و گلدسته‌هایی بسیار زیبا است. درب ورودی آن نیز ساخته شده از چوب گردو است که کنده‌کاری زیبا و چشم‌گیری بر آن انجام شده است. از دیگر تزئینات این مسجد قدیمی می‌توان به کاشی‌های رنگارنگ و طرح‌های اسلامی آن اشاره کرد که نشان از هنرمندی سازندگان آن دارد.

کاروانسرای دودهک در شمال شرقی محلات، در مجاورت ساحل شرقی رودخانه قم‌رود و در مسیر جاده دلیجان به دهستان خورهه (نزدیک جاده آسفالته قم به دلیجان) قرار دارد. قدمت این بنا را مربوط به دوره صفویه می‌دانند ولی معماری آن، از شیوه معماری سلجوقیان پیروی می‌کند که همین امر، تخمین قدمت بنا را مشکل می‌کند.

در هر یک از دیوارهای شمالی و شرقی و غربی آن سه برج دیده‌بانی تعبیه شده که نشان می‌دهد کاروانسرا کاربردی به مانند یک قلعه نظامی داشته است.

ایوان شرقی بر روی یک آب‌انبار زیرزمینی ساخته شده‌است. چهارگوشه کاروانسرا مشابه یکدیگر نیستند. گوشه‌های شمال شرقی و جنوب غربی برای نگهداری بار و دوگوشه دیگر به عنوان اصطبل مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. پی‌های این بنا از سنگ رودخانه و ساروج و بقیه بنا از آجر ساخته شده است. حیاط این کاروانسرا 27.2 متر طول و 27.1 متر عرض دارد.

این بنا به شماره ثبت 1983 در سال 1377 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی در شهرستان نراق، عمارتی است کهن که احتمالا قدمت آن بالغ بر 150 سال است. «کاروانسرای شمس‌السلطنه» نام این میراث ملی است که در زمان حکومت قاجاریان احداث شده است. کاروانسرای شمس‌السلطنه، یکی از زیباترین عمارات تاریخی نراق است که به نیابت از «حاج محمد نراقی» مشهور به «حاجی خان» ساخته شده است. این اثر ایران کهن متشکل از دو طبقه یکی جهت نگهداری چهارپایان و دیگری برای اسکان و جهت استراحت تاجران است. راسته بازار، چهار سوق و تاجرسرا یا معاون‌الممالک به همراه کاروانسرا، مجموعه‌ی زیبا و کم‌نظیر شمس‌السلطنه را تشکیل می‌دهد که به عنوان میراث ملی به ثبت رسیده است.

«بازار قدیمی نراق» یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری در این شهرستان کهن است که قدمت آن به قرن 13 هجری بازمی‌گردد. «بازار شمس‌السلطنه» نام دیگر این مجموعه‌ی تاریخی است که در زمره‌ی یکی از زیباترین آثار تاریخی استان مرکزی، قرار گرفته است. معماری انجام شده در این بنا دارای زیبایی و ظرافت مثال‌زدنی است که می‌توان آن را در حجره‌ها با درب‌های چوبی و کنده‌کاری شده، تیمچه‌ها، سقف های گنبدی شکل، دیوارهای آجری و سقف ضربی آجری مشاهده کرد. همچنین این بازار سرپوشیده به دلیل قدمت و هویت تاریخی و نیز سبک معماری‌اش، بسیار ارزشمند است که همچنان پررونق و از مراکز مهم تجاری در نراق شناخته می‌شود.

یکی از جاذبه‌های طبیعی در نراق، قلعه‌ای است کهن که در «کوه ال» و در دهانه‌ی غاری که در ارتفاع 700 متری این کوه قرار دارد، واقع شده است. در بین مردم محلی، این غار به نام «قلعه‌ی ال» شهرت یافته است که بالای مزرعه‌ی شریف آباد و بر صخره‌ها قرار گرفته است.

نام این قلعه که به «دژ نراق» نیز شناخته می‌شود، از نام کوهی که در آن قرار دارد، گرفته شده و طبق اظهارات کارشناسان، به عنوان پناهگاهی طیبعی جهت پیشگیری از صدمات وارده توسط حیوانات وحشی، آسیب‌های طبیعی و در بسیاری موارد برای در امان ماندن از جنگ‌ها و حملات دشمنان احداث و مورد استفاده قرار می‌گرفت.

موزه مردم‌شناسی دلیجان در ساختمان قدیمی شهرداری این شهر قرار دارد و در سال 1394 گشایش یافت. این ساختمان 80 ساله دو طبقه دارد و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. موزه مردم‌شناسی دلیجان، فرهنگ و آداب و رسوم مردم این شهر را معرفی می کند و بیشتر قطعات مجموعه از طرف اهالی به آن اهدا شده است. در ساعات اداری می‌توان از این موزه بازدید کرد.

یکی از مناطق بسیار زیبا و دیدنی این شهرستان، دهستان "جاسب" در مسیر اتوبان تهران - اصفهان در 36 کیلومتری شمال شرق دلیجان واقع است.

منطقه جاسب منطقه ای ییلاقی با کوه های سر به فلک کشیده، باغ‌ها و مزارع پر درخت، چشمه ها، مراتع سرسبز، درختان عظیم گردو، بادام و چنار با مناظر طبیعی و چشم انداز‌های روح پرور نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. برای رسیدن به این ییلاق ابتدا باید یک مسیر پر پیچ و خم کوهستانی و دره ای را بپیماییم و پس از طی مسافتی به اولین روستای منطقه یعنی بیجگان می رسیم. این منطقه در فصل تابستان که گرما شدت می یابد مکان بسیار مناسب و دلپذیری جهت اسکان و استفاده از طبیعت آن است.

از آثار باستانی جاسب می توان به قبرستان قدیمی واران، تپه قلعه کوه امام علی، تپه قلعه سرخ، تپه قلعه وشتگان، تپه قلعه و سقونقان، مسجد جامع و امام حسن بیجگان، برج روستای هرازجان، تپه قلعه کوه امام، ولی روستای کروگان، غار سیجان در ضلع شمالی روستای واران و سنگ نوشته های قبرستان روستای بیجگان نام برد که همگی شماره ثبت میراث فرهنگی کشور را دارند.

بزرگان جاسب می‌گویند: اردشیر اول سربازان خود را به این مکان آورد تا اسب‌هایشان از آب رود ازنا بنوشند. سپس به علت عبور سربازان زیادی از این منطقه، 9 استراحتگاه ساختند که بعدها تبدیل به مکان استراحت دائمی شد. پس از گذشت 2000 سال دو استراحتگاه متروکه شدند و هفت استراحتگاه باقی ماندند که هفت ده امروزی جاسب را تشکیل می‌دهند.

این منطقه محل تلاقی رویشگاه زاگرس با ارتفاعات مرکزی ایران است. از گونه های مهم گیاهی می توان به بادام کوهی، بنه، زرشک، زالزالک و فرفیون و از گونه های مهم جانوری میتوان به بز و پازن، قوچ و میش، آهو، پلنگ و گرگ، بلدرچین و سارگپه اشاره کرد.

رودخانه فصلی پرآبی از بلندترین منطقه تا انتهای منطقه جاسب در دل روستا‌ها جریان دارد. این منطقه در نزدیکی سد 15 خرداد قرار گرفته و به علت اینکه منطقه‌ای ییلاقی است از طبیعت زیبا و دل نوازی برخوردار است که چشم هر گردشگر را به خود خیره می‌کند، به ویژه در فصل تابستان هوای خنک و لطیف، این منطقه را به محلی بسیار مناسب با ویژگی‌های خاص گردشگری تبدیل کرده است.

انتهای پیام /