دوئل وفاق ملی و نزاع‌های سینمایی / ریاست سازمان سینمایی به چه کسی می‌رسد؟

وقتی محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی دولت سیزدهم در واکنش به اظهارات مطرح شده علیه این سازمان در مناظرات فرهنگی گفت: «به وقتش پاسخ خواهم داد.» جامعه‌ی سینما در میان سخنان خزاعی و کاندیدا‌ها در میز‌های فرهنگی به دنبال مطالبات خود می‌گشت. مطالباتی که از نظر خزاعی، برخی از کاندیدا‌های ریاست جمهوری هیچ اشرافی به آن نداشتند. حالا دولت پزشکیان سر کار است و وزیر ارشاد تغییر کرده. شنیده‌ها در ساختمان خیابان بهارستان می‌گوید خبری از ابقای او در ارشاد نیست و صالحی به دنبال گزینه‌ی دیگری می‌گردد. در حالی که چهره‌هایی، چون محمد مهدی طباطبایی‌نژاد، محمد حمیدی‌مقدم، محمدمهدی عسگرپور و ابراهیم داروغه‌زاده گزینه‌های ریاست بر سازمان سینمایی بودند، در روز‌های اخیر نام محمد احسانی به گزینه‌ها اضافه شده است. محمد احسانی سال 1392 به دعوت حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی دولت اول تدبیر و امید، از تلویزیون به سازمان سینمایی آمده و معاون نظارت و ارزیابی شده بود، تنها یک سال در این پست باقی ماند و به تلویزیون بازگشت و مدیر شبکه یک سیما شد. او که آذر 1393 از ارشاد به تلویزیون رفته بود در آذر 1394 با مدیریت شبکه یک سیما هم خداحافظی کرد. احسانی که در ابتدای حضور محمد سرفراز در صدا و سیما به تلویزیون بازگشته بود در پی اختلاف نظر‌هایی که پیش آمد از مدیریت شبکه یک کنار رفت. در دوران ریاست عبدالعلی علی‌عسگری بر صدا و سیما احسانی مدیر شبکه نسیم شد. در سال‌های حضور احسانی در شبکه نسیم، برنامه‌های پرمخاطبی، چون خندوانه و دورهمی روی آنتن این شبکه رفت. احسانی سال 1400 از شبکه نسیم مرخص شد و حالا نزدیک‌تر از هر گزینه‌ای برای حضور در سازمان سینمایی است.

عدالت و پیگیری طرح‌های اجرا نشده؛ مطالبه اهالی فرهنگ است

19 تیر ماه امسال وقتی خزاعی خبر از افتتاح فیلمخانه‌ی ایران در هفته‌ی دولت سیزدهم داد. قرار بود دستاورد دیگری برای سازمان سینمایی و دفتر طرح‌های عمرانی ارشاد نوشته شود، اما هفته‌ی دولت گذشت و فیلمنخانه‌ی ملی به نتیجه نرسید، بنایی که عملیات طراحی و ساخت و ساز آن از سال 1371 آغاز شده ولی به دلایل متعدد یا شاید کم‌توجهی برخی به حفظ میراث گذشتگان یا کم اهمیت دانستن فیلم به عنوان میراث و سند تاریخی و البته تنگنا‌های اقتصادی و عدم تخصیص بودجه کافی، آنچنان به کندی پیش رفت که هیچ کدام از دولت‌های پیشین، موفق به تکمیل، تجهیز و افتتاح آن نشدند و حالا نام دولت سیزدهم را هم به این اسامی باید اضافه کرد. البته دوران مدیریت خزاعی را نمی‌توان در یک طرح اجرا نشده خلاصه کرد، یکی از اقدامات مهم ارشاد و خزاعی راه اندازی دوباره‌ی شورای عالی سینما بود، شورایی که ریاست دولت یازدهم و دوازدهم هیچگاه در آن حضور پیدا نکرد و در نهایت در سال 95 منحل شد. پس از احیای دوباره‌ی این شورا یک واژه نقل دهان مسئولان ارشاد دولت سیزدهم من جمله خزاعی شد و آن واژه عدالت فرهنگی بود. وقتی خزاعی در سفر‌های استانی اش سری به اصفهان زد در نشستی با اهالی سینمای اصفهان، مجید صدیقیِ کارگردان، مسئله‌ای جدی را در حوزه‌ی عدالت فرهنگی مطرح کرد: «فعالیت‌های جدی و حرفه‌ای محصور در تهران شده است و تا زمانی که این چنین است شعار شما برای تحقق عدالت فرهنگی برآورده نخواهد شد.» البته پاسخ خزاعی، اضافه کردن 35 هزار صندلی به سینمای کشور از خلخال تا میناب بود که شاید بتوان این موضوع را روشن‌ترین نقطه‌ی عملکرد خزاعی دانست. البته مطالبات هنرمندان غیر تهرانی هنوز پا برجاست و حضور سینما در یک منطقه محدود به افزایش تعداد صندلی و ساخت سینما نمی‌شود. باید دید احسانی و یا گزینه‌های دیگر محتمل برای ریاست سازمان سینمایی چه برنامه‌ای در این زمینه دارند.

وفاق فرهنگی یا نزاع فرهنگی!؟

ارشاد دولت چهاردهم و به تبع آن سازمان سینمایی آن با بحران‌های فرهنگی عمده‌ای دست و پنجه نرم خواهند کرد، موضوعاتی همچون مواجهه با فیلم‌سازانی که کیلومتر‌ها عبور از موازین شرعی و عرفی فیلم‌هایشان را به جشنواره‌های خارجی می‌برند، کاهش مشهود کیفیت آثار در جشنواره‌های داخلی و عدم اقبال

بخشی از جامعه هنر به این جشنواره ها، درگیری‌های اصناف سینمایی با وزارت ارشاد و حضور یاعدم حضور شورای عالی سینما را می‌توان از دیگر چالش‌های رئیس سازمان سینمایی جدید دانست.

چالش‌هایی که از نظر اصناف و کانون‌های سینمایی، دولت سیزدهم چندان از عهدهاش بر نیامده بود و باعث فاصله‌ای جدی میان ارشاد دولت سیزدهم و بخشی از اهالی فرهنگ و هنر شد این چالش‌ها بصورت جدی در ویترین سینمای ایران یعنی جشنواره فجر خودش را نشان داد. از طرفی برخی شرع و عرف شکنی‌های اتفاق افتاده در حوزه‌ی فرهنگ هم اتفاقاتی غیرقابل چشم پوشی هستند. باید دید ارشاد دولت چهاردهم و ریاست سازمان سینمایی آن چگونه با شعار وفاق ملی از پس این نزاع‌های فرهنگی برخواهند آمد.