دولت نزدیک خط پایان؛ لایحه مالیاتی به کجارسید؟

اصلاح نظام مالیاتی به عنوان یکی از ارکان مهم اصلاح ساختار بودجه‌ریزی همچنان در دولت معطل است و مشخص نیست دولت در سال پایانی فعالیت خود قصدی برای تقدیم لایحه به مجلس دارد یا خیر.

به گزارش خبرنگار مهر، ایجاد پایه‌های جدید مالیاتی، جلوگیری از فرارها و ساماندهی معافیت‌ها بعنوان یکی از ارکان مهم اصلاح ساختار بودجه همچنان در دولت معطل است و به نظر می‌رسد دولت در سال پایانی فعالیت خود هنوز برای انجام اصلاحات مالیاتی به جمع‌بندی و تصمیم نرسیده است.

3 سال قبل بود که دولت وقتی عزم مجلس دهم برای آوردن طرح مالیات بر عایدی مسکن به صحن علنی را دید، درخواست کرد این طرح متوقف شود تا راسا لایحه‌ای جامع‌تر در این زمینه تدوین و تقدیم مجلس کند. مجلس پذیرفت و بررسی طرح مالیات بر عایدی مسکن را به امید ارائه لایحه از سوی دولت، متوقف کرد.

اما لایحه وعده شده دولت، طی سه سال گذشته در کلام مسئولان دولت دچار دگردیسی‌های بسیار و خلف وعده‌های متعدد زمانی شده است و اینک 5 ماه از زمان ارائه آن از سوی وزارت اقتصاد به دولت می‌گذرد اما خبری از آن نیست. این در حالی است که کمتر از یکسال به پایان فعالیت دولت دوازدهم فرصت باقی است و چنانچه دولت بخواهد لااقل در حوزه اصلاح سیاست‌های مالیاتی، میراثی نیکو از خود بر جای بگذارد و این لایحه را در مجلس به قانون تبدیل کند، باید زودتر آستین‌ها را بالا بزند؛ این لایحه اگر در کوتاه‌ترین زمان ممکن از سوی دولت تقدیم مجلس شده و در مجلس با فوریت مورد بررسی قرار گرفته و تصویب شود، باز هم اجرایش به عمر این دولت قد نخواهد داد و نیازی نیست دولت بابت تبعات اجرای آن نگرانی داشته باشد.

اما مالیات بر عایدی سرمایه طی سه سال گذشته در کلام مسئولان دچار چه دگردیسی‌ها و خلف وعده‌هایی شد و چگونه جای خود را به لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم (مالیات بر مجموع درآمد) داد؟

کرباسیان (سال 96): ابزار بررسی عایدی در دست تدوین است

زمانی که مجلس طرح مالیات بر عای دی مسکن را با وعده دولت جهت تدوین لایحه متوقف کرد، وزیر وقت اقتصاد، مسعود کرباسیان و مدیرانش حمایت تمام قدی از وضع این مالیات می‌کردند. این مالیات تنها یک مخالف سرسخت و جدی در دولت داشت: عباس آخوندی؛ وزیر وقت راه و شهرسازی که معتقد بود وضع این مالیات منجر به خروج سرمایه از بازار مسکن می‌شود. آخوندی که در دوران وزارت راه و شهرسازی، با سیاست‌های لیبرالی، بازار مسکن را به حال خود رها کرده بود و تاکید داشت که دولت نباید در بازار دخالت کند، در متوقف کردن طرح مجلس هم نقش مؤثری ایفا کرد.

با این حال مخالف‌های آخوندی مانع از حمایت تمام قد کرباسیان و معاونین وزارت اقتصاد از وضع مالیات بر عایدی سرمایه نشد؛ درسال 96 و 97 وزارت اقتصاد بر لزوم وضع این مالیات در بازار مسکن برای جلوگیری از تحرک مخرب سوداگران تاکید داشت. در همین راستا، مسعود کرباسیان، وزیر وقت اقتصاد و سید کامل تقوی نژاد، رئیس وقت سازمان امور مالیاتی بارها اعلام کردند که بررسی و تدوین مالیات بر عایدی سرمایه در دست انجام است و امکان اجرای آن وجود دارد.

با این حال تا پایان دوره وزارت کرباسیان و ریاست تقوی نژاد بر سازمان امور مالیاتی این وعده جامه عمل نپوشید و در مقام سخن باقی ماند.

میرشجاعیان (مرداد 97): کارگروه ویژه تشکیل شد؛ فورا اقدام می‌کنیم

حسین میرشجاعیان معاون سابق اقتصادی وزیر اقتصاد مرداد 97 بر لزوم اجرای مالیات بر عایدی سرمایه تاکید کرده و گفته بود: به واسطه مالیات بر عایدی سرمایه می‌توان به راحتی درآمدهای بادآورده را در این سیستم کنترل کرد. اما زمانی می‌توان این کار را کرد که روی تمام نقل و انتقالات مالی نظارت داشت.

وی از تشکیل کارگروهی ویژه در وزارت اقتصاد خبر داده و گفته بود که این کارگروه با توجه به شرایط فعلی بازارها قرار است به صورت فوری به مساله مالیات بر عایدی سرمایه‌ها رسیدگی کند.

تقوی نژاد (سال 97): ساز و کارها فراهم است

سید کامل تقوی نژاد، رئیس وقت سازمان امور مالیاتی نیز با تاکید بر اینکه موافق اخذ مالیات بر عایدی سرمایه و افزایش درآمدهای دولت از طریق مالیات است، گفته بود که سازوکارهای اخذ چنین مالیاتی فراهم شده و مشکلی در اجرای آن وجود ندارد.

وی حتی این گونه گفته بود که با توجه به فراهم بودن زیرساخت‌های نرم افزاری و شبکه ای در حوزه اخذ مالیات بر عایدی سرمایه، اجرای آن با کمترین نقص مواجه خواهد بود.

پناهی (اسفند 97): ارسال لایحه به مجلس در نیمه اول 98

با رفتن تقوی نژاد از سازمان مالیاتی، به نظر می‌رسید تدوین لایحه مالیات بر عایدی سرمایه جدی تر شده است چرا که محمدقاسم پناهی، سرپرست وقت سازمان که جایگزین موقت تقوی نژاد شده بود، در اسفند 97، دستور کار اصلی این سازمان برای سال 98 را تهیه و ارائه لایحه مالیات بر عایدی سرمایه اعلام کرد.

پناهی گفته بود: قرار است این لایحه در شش ماهه اول سال 98 به مجلس ارسال شود.

دژپسند (اردیبهشت 98): لایحه تا پایان خرداد نهایی می‌شود

اوایل اردیبهشت ماه سال 98 هم فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصادی و دارایی که 6 ماه از ورودش به وزارت اقتصاد گذشته بود، از آماده شدن پیش نویس لایحه مالیات بر عایدی سرمایه خبر داد.

وی گفته بود که این لایحه تا پایان خرداد نهایی می‌شود.

دژپسند (26 خرداد 98): لایحه مالیات بر عایدی سرمایه مستقل است

26 خرداد ماه 98 پیگیری‌های خبرنگار مهر از وزیر اقتصاد حکایت از آن داشت که لایحه مالیات بر عایدی سرمایه هنوز کامل نشده و در حال طی کردن مراحل پایانی است. وی درباره زمزمه‌هایی که درباره ارائه لایحه «مالیات بر درآمدهای مستقیم» مطرح شده بود و ارتباط آن با لایحه مالیات بر عایدی سرمایه به خبرنگار مهر گفته بود «مالیات بر عایدی سرمایه» و «مالیات بر درآمدهای مستقیم» در قالب دو لایحه مجزا در حال طی کردن مراحل نهایی خود هستند.

معاون وزیر اقتصاد (نهم تیرماه 98): لایحه منتظر امضای دژپسند؛ احتمالا فردا به دولت می‌رود

محمدعلی دهقان دهنوی که فروردین 98 از بانک مسکن بر کرسی معاونت اقتصادی وزارت اقتصاد تکیه زده بود، نهم تیر 98 در گفت و گو با خبرنگار مهر از جمع بندی لایحه مالیات بر عایدی سرمایه خبر داد و گفت که جمع‌بندی های کارشناسی انجام شده است.

وی گفته بود: فردا (یعنی دهم تیر ماه) آخرین جلسه نیز برگزار می‌شود و در صورت تأمین نظر وزیر اقتصاد، لایحه به دولت می‌رود.

پارسا (21 تیرماه 98): لایحه در حال ارسال به دولت است

نه فقط وعده دژپسند که وعده دهقان دهنوی هم محقق نشد و 21 تیرماه امید علی پارسا که خرداد آن سال به عنوان رئیس سازمان مالیاتی منصوب شده بود، در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران، از نهایی شدن لایحه مالیات بر عایدی سرمایه شامل املاک، خودرو، سکه و ارز در وزارت اقتصاد خبر داد.

وی گفته بود: این لایحه در حال ارسال به دولت است.

دژپسند (هشتم مرداد 98): ادغام دو لایحه مالیات بر عایدی سرمایه و اصلاح مالیات‌های مستقیم

در حالی که همگان منتظر ارائه لایحه مالیات بر عایدی سرمایه به دولت بودند، هشتم مرداد 98 فرهاد دژپسند از ادغام لایحه مالیات بر عایدی سرمایه در لایحه اصلاح جامع نظام مالیاتی و مالیات‌های مستقیم خبر داد.

دژپسند گفت که در متن لایحه اصلاح جامع نظام مالیاتی و مالیات‌های مستقیم بحث مالیات بر عایدی سرمایه نیز گنجانده می‌شود و این مسئله برای ایجاد هماهنگی بین بخش‌های مختلف مالیات است.

ادغام این دولایحه با انتقادات فراوانی از سوی کارشناسان همراه شد و بسیاری معتقدند بودند لایحه مالیات بر عایدی سرمایه اثرگذاری خود را از دست خواهد داد.

پارسا (اواسط مرداد 98): لایحه حداکثر تا پایان شهریور به مجلس می‌رود

اواسط مرداد ماه، دژپسند در اظهارنظر دیگری گفت که لایحه اصلاح نظام جامع مالیاتی اواخر دی ماه به مجلس ارائه می‌شود! البته این سخن به فوریت از مقام اعتبار ساقط و امید علی پارسا در گفت و گویی با خبرنگار مهر از ارسال لایحه مذکور تا پایان شهریور ماه به مجلس خبر داد و گفت که به احتمال زیاد لایحه حداکثر تا پایان شهریور ماه به مجلس می‌رود.

بخشنامه بودجه سال 99 رئیس جمهور: سال 99 باید مالیات بر عایدی سرمایه اجرا شود

عزم دولت برای اجرای مالیات بر عایدی سرمایه، علیرغم همه وقت کشی‌ها به نظر جدی بود چرا که حسن روحانی، رئیس جمهور در بخشنامه بودجه 99 به دستگاه‌ها، اعلام کرده بود مالیات بر عایدی سرمایه اعم از املاک و مستغلات باید در یک ساختار اظهارنامه‌ای اعمال شود.

دژپسند (مهر 98): بزودی لایحه یکپارچه را به دولت می‌دهیم

اواسط مهر ماه 98، خبرنگار مهر بار دیگر موضوع را از وزیر امور اقتصادی و دارایی پیگیری کرد؛ فرهاد دژپسند، در گفت و گویی که با خبرنگار مهر داشت، در مورد اینکه چه زمانی این لایحه به دولت ارسال می‌شود، گفت: بزودی لایحه را که به طور یک پارچه تهیه شده است، به دولت ارائه می‌دهیم.

دهقان دهنوی (آبان 98): لایحه تا پایان پاییز به دولت می‌رود

مهر 98 هم به پایان رسید و خبری نشد اما دهنوی، معاون اقتصادی وزارت اقتصاد اعلام کرد که کار بررسی لایحه مذکور پیچیده است و احتمالا تا انتهای پاییز بررسی‌های معاونت اقتصادی در خصوص پیش‌نویس لایحه به اتمام می‌رسد و پس از تکمیل بررسی‌ها در معاونت اقتصادی، پیش‌نویس مربوطه به دولت ارجاع می‌شود.

دهقان دهنوی (6 دی 98): لایحه تا 20 دی ماه به دولت می‌رود

پاییز 98 هم به پایان رسید و وعده‌ها محقق نشد؛ دهقان دهنوی بار دیگر اعلام کرد که بررسی کارشناسی لایحه کمی زمان‌بر شده است و در نظر داریم حداقل تا هفته آینده و حداکثر تا 20 دی ماه بررسی آن در وزارت اقتصاد تمام شود.

دژپسند (5 بهمن 98): لایحه بالاخره به دولت رفت

وعده‌های مکرر مسئولان وزارت اقتصاد که به برخی از آنها اشاره شد، سرانجام رنگ واقعیت به خود گرفت؛ پنجم بهمن ماه 98 فرهاد دژپسند از ارسال لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم در اول بهمن ماه خبر داد. او گفته بود که لایحه به دولت ارسال شده و مالیات بر مجموع درآمد و مالیات بر عایدی سرمایه و ساماندهی معافیت‌ها ارکان اساسی این لایحه هستند.

خرداد 99: لایحه چه شد؟

بیش از 5 ماه است لایحه به دولت رفته و مشخص نیست دولت چه قصدی در مورد آن دارد. اینک برخی احتمال می‌دهند دولت به بهانه شرایط رکودی ناشی از کرونا و با نگرانی از ناتوانی در مدیریت افکار عمومی، از ارائه این لایحه به مجلس منصرف شده است. اما نباید فراموش کرد کمتر از یکسال به پایان عمر دولت دوازدهم فرصت باقی است و این لایحه اگر در کوتاه‌ترین زمان ممکن از سوی دولت تقدیم مجلس شده و در مجلس با فوریت مورد بررسی قرار گرفته و تصویب شود، باز هم اجرایش به عمر این دولت قد نخواهد داد و نیازی نیست دولت بابت تبعات اجرای آن نگرانی داشته باشد. دولت اگر بخواهد حداقل در حوزه اصلاح سیاست‌های مالیاتی، میراثی نیکو از خود بر جای بگذارد، باید زودتر آستین‌ها را بالا بزند و لایحه را در مجلس به قانون تبدیل کند.