دو نسخه ائمه برای دهه اول ذی الحجه

به گزارش مشرق، ذی‌الحِجه آخرین ماه قمری شمرده می‌شود، ماهی که در دهه اول آن، مناسک حج صورت می‌گیرد. در فضیلت این ماه همین بس که خداوند دو عید بزرگ مسلمانان یعنی عید قربان و عید غدیر را در آن قرار داده است، مضاف بر اینکه ماجرای مباهله در این ماه قرار دارد.

از مشهورات روایی است که دهه اول ذی‌الحجه جایگاه ویژه‌ای نزد خداوند دارد، به طوری که این دهه را دهه تزکیه نامیده‌اند. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود «مَا مِن أَیام أَزکَی عِندَ الله تعالی وَ لاَ أعظَمَ أجراً مِن [فی] خَیر مِن عَشرَ الأضحَی»؛ یعنی هیچ روزی نزد خداوند متعال پاکیزه‌تر و پر اجرتر از 10 روز اضحی نیست. از این جهت، ائمه علیهم‌السلام نسبت به پاسداشت این 10 روز تلاش فراوان داشتند و شیعیان خویش را دعوت به انجام اعمال و آداب خاصِ این ایام می‌کردند.

1. نماز از جمله آداب دهه اول ذی‌الحجه دو رکعت نمازی است که بین دو نماز مغرب و عشاء خوانده می‌شود؛ به این صورت که در هر رکعت آن سوره «فاتحه الکتاب» و «اخلاص» خوانده و بعد این آیه قرائت شود «وَ واعَدنا مُوسی ثَلاثینَ لَیلَهً وَ أَتمَمناها بِعَشر فَتَمَ میقاتُ رَبِهِ أَربَعینَ لَیلَهً وَ قالَ مُوسی لِأَخیهِ هارُونَ اخلُفنی فی قَومی وَ أَصلِح وَ لا تَتَبِع سَبیلَ المُفسِدین‌.» امام صادق علیه السلام می‌فرماید: پدرم به من فرمود: پسرم، در دهه نخست از ماه ذی‌الحجه، هر شب میان نماز مغرب و عشا این دو رکعت نماز را ترک مکن (اقبال، صفحه 317)

2. روزه روزه‌داری از جمله مستحبات مهم این دهه است، به ویژه روز اول ماه که اهل بیت علیهم‌السلام آن را معادل با ثواب هشتاد ماه روزه‌داری (به اندازه عمر انسان) بر شمرده‌اند؛ امام کاظم علیه‌السلام درباره فضیلت روز اول ماه رمضان می‌فرماید «مَن صَامَ أَوَلَ یَوم مِن ذِی‌الحِجَهِ کَتَبَ اللَهُ لَهُ صَومَ ثَمَانِینَ شَهراً.» یعنی هرکه در روز اول ذی‌الحجه روزه بگیرد، خداوند ثواب هشتاد ماه روزه را برای او درج می‌کند.

از جمع‌بندی آنچه درباره ماه ذی‌الحجه مطرح شده، در می‌یابیم که خداوند این ماه را فرصتی جهت تزکیه برای ورود به حریم خود و اهل بیت علیهم‌السلام قرار داده است؛ پیوستگی دهه اول ذی‌الحجه به عنوان دهه «تزکیه» با عید غدیر یا عید ولایت دلیلی بر این مطلب است. اگر غیر از این منظر باشد، تفاوتی بین عمل شیعه با سایر مذاهب اسلامی از جهت کیفیت و جنس عمل نیست.